Verbijstering over plannen voor nieuwe gasboring in Waddenzee: 'Het economisch belang staat blijkbaar voorop'

Het kabinet wil vanaf 2023 een nieuw gasveld bij het Friese Ternaard in gebruik nemen. Daarmee wordt verzet vanuit provincie Friesland, Friese gemeenten, natuurorganisaties en omwonenden genegeerd. "Er wordt niet naar ons geluisterd."

"Je wordt er weleens moedeloos van", zegt Anna Anjema van stichting Fêste Grûn Noardeast-Fryslân. Ze is teleurgesteld in het besluit van het kabinet om voor de kust van het Friese dorp Ternaard aan te sturen op gasboringen voor de kust. "Waar doe je het nog voor als het kabinet toch weet dat het doorgaat?"

Bezwaren op de plannen

Fêste Grûn informeert de Friese bewoners over onder meer bodemdalingen en aardbevingen. De stichting was ook enige tijd betrokken bij de gesprekken over de nieuwe gaswinning bij Ternaard. Anjema: "In onze omgeving wordt al naar gas geboord. Wij vinden dat er niet nóg meer moet bij komen, maar de afwegingen qua natuur wegen minder zwaar. Het economisch belang staat blijkbaar voorop."

De plannen voor het aanboren van het nieuwe gasveld liggen sinds vrijdag ter inzage. Iedereen heeft tot en met begin oktober de tijd om bezwaar te maken. Als er geen zwaarwegende bezwaren komen, kan de vergunning definitief worden afgegeven.

'Veilig voor mens en milieu'

Volgens de toelichting bij de plannen van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) 'is de winning van aardgas nodig zolang er nog onvoldoende alternatieven zijn'. Het ministerie verwacht dat het gas nog tientallen jaren nodig is.

"Gaswinning kan alleen plaatsvinden als dit veilig is voor mens en milieu", staat geschreven. Alleen het zelf oppompen is volgens EZK goedkoper en beter voor het milieu dan het ergens anders te halen.

Desastreus besluit

De Waddenvereniging denkt daar heel anders over. Woordvoerder Frank Petersen: "De inkt van het IPCC-klimaatrapport is nog maar nauwelijks droog. Het is onbegrijpelijk dat de demissionaire regering ervoor kiest om zo'n groot en desastreus besluit te nemen over het meest bijzondere en kwetsbare stuk natuur dat Nederland rijk is."

De combinatie van de mogelijke bodemdaling door aardgaswinning en de voorspelde zeespiegelstijging kan mogelijk gevolgen hebben voor de beschermde natuur van het Waddengebied. De vereniging maakt zich daar zorgen over.

Onbegrip bij Kamerleden

Ook in de Tweede Kamer is er onbegrip voor het feit dat minister Stef Blok juist nu de documenten voor boorvergunning ter inzage legt. "Tegen beter weten in zet Blok de toekomst van een wereldwijd uniek natuurgebied op het spel", twittert D66 Kamerlid Tjeerd de Groot, een mening die door zijn collega D66-Kamerlid Raoul Boucke wordt gedeeld.

GroenLinks Kamerlid Laura Bromet schrijft 'verbijsterd' te zijn. "GroenLinks wil dat de vergunning wordt ingetrokken. En dat per direct wordt gestopt met de bestaande winning van zout, gas en overige delfstoffen in het Waddengebied."

'Spiegeltjes en kraaltjes van 60 miljoen euro'

Anjema heeft inmiddels uit haar dorp al veel reacties gekregen naar aanleiding van het besluit van de minister. Het is nu zo dat de gemeente Noardeast-Fryslân over 10 jaar verspreid 60 miljoen als compensatie krijgt. Daarnaast zijn er afspraken over de afhandeling van mogelijk schades of calamiteiten.

Maar Anjema is teleurgesteld dat er niet tegemoet is gekomen aan alle bezwaren. "Er wordt niet geluisterd. Men staart zich blind op die 60 miljoen euro (6 miljoen per jaar) terwijl de opbrengst uit het gasveld veel groter is. Dat zijn de spiegeltjes en de kraaltjes, die deze regio krijgt. Ik heb ook drie kleinkinderen en die wil je ook laten genieten van deze aarde."

'Al gaswinning in Waddenzee sinds 1969'

In een uitgebreide reactie schrijft minister Blok dat de vergunning niet zomaar geweigerd kan worden als aan alle wettelijke voorwaarden is voldaan. "De NAM wint al sinds 1969 gas onder de Waddenzee. Het ontwerp-instemmingsbesluit dat nu is gepubliceerd, is een stap in een al veel langer geleden ingezette vergunningenprocedure. [...] We zitten er bovenop en kunnen meteen actie ondernemen als er iets onwenselijks dreigt te gebeuren."

Het kabinet is demissionair, maar dat vormt volgens de minister geen belemmering, omdat het geen nieuw beleid is. "Het gaat hier om de volgende stap in een vergunningenprocedure. Dat is uitvoering van bestaand beleid."

Geen aanleiding om vergunning te weigeren

Dat het besluit lokaal tot onbegrip leidt, snapt de minister. Maar volgens hem is er alles aan gedaan om de zorgen mee te nemen. "Gelet op de Mijnbouwwet kan het ministerie de adviezen van andere overheden alleen laten meewegen zolang die gaan over veiligheid voor milieu en mens. Vaak gaat het echter over de wenselijkheid van gaswinning an sich, maar dat is niet iets dat we mee kunnen nemen in de vergunningenprocedure."

Zoals het nu voor staat, zal de minister uiteindelijk toestemming geven. Vanaf 2023 kan dan geboord gaan worden. "Op dit moment is er geen aanleiding om de vergunning niet te verlenen. De zienswijzen zouden eventueel nog tot nieuwe inzichten kunnen leiden waardoor de vergunningen aangepast of geweigerd moeten worden."