Veel complottheorieën over het World Economic Forum (WEF), maar is er ook terechte kritiek? 'Privéjets en dure champagne niet handig'

Het World Economic Forum is al jaren een voedingsbodem voor complottheorieën. En dat is sinds corona alleen maar meer geworden. Volgens cultuursocioloog Stef Aupers is dat niet zo vreemd.

Vandaag komen zo'n 2.500 wereldleiders, politici, CEO's van grote bedrijven, wetenschappers en journalisten samen op het World Economic Forum (WEF) in Davos, Zwitserland. Het doel van de jaarlijkse bijeenkomst? In de vorm van dialoog en discussie oplossingen vinden voor sociaal-economische problemen wereldwijd.

Privéjets en champagne

Een goede zaak, zou je zeggen. En toch is er vanuit verschillende hoeken kritiek op het WEF. Een deel van die kritiek komt in de vorm van complottheorieën. En die zijn sinds de coronapandemie alleen maar toegenomen. "De pandemie voedde het wantrouwen richting overheden. Zeker in de meer mondiale context, waarbij regeringsleiders, CEO's en koningshuizen samenkomen achter relatief gesloten deuren. Dat is een voedingsbodem voor complottheorieën", zegt cultuursocioloog Stef Aupers.

Zo zou de pandemie een legitimatie zijn geweest voor wereldleiders om de samenleving radicaal te veranderen: de Great Reset. Daarnaast doet de theorie de ronde dat wereldleiders het coronavirus zouden hebben geplant in de samenleving.

Bedreigend begrip

Voor die theorieën is geen enkel bewijs, benadrukt Aupers. "Er komt heel weinig boven water wat niet pluis is. Het zit 'm vooral in de begrippen die gebruikt worden, zoals de Great Reset."

"Zo'n begrip is voor mensen heel bedreigend, want blijkbaar willen wereldleider dat alles anders wordt. Dat zaait angst en veroorzaakt de groei van complottheorieën."

Ook terechte kritiek

Maar er is ook terechte kritiek. "Allereerst vanwege de privévliegtuigen waarmee veel gasten er naartoe reizen en de grote hoeveelheid dure champagne die er geschonken wordt", zegt Aupers.

"Je kunt zeggen: wat daar gebeurt heeft een linkse signatuur, het gaat immers over duurzaamheid en milieu. Daar kun je ideologische kritiek op hebben, dat is geen complot." Maar de lijn tussen gefundeerde kritiek en complottheorieën is volgens hem dun.

Buiten de democratie

Er zijn een aantal zaken die anders moeten als het WEF wil dat de beeldvorming verandert, zegt Aupers. "Het meer fundamentele probleem zit 'm in het niet-democratische van deze relatief besloten bijeenkomst. Dat het niet gebeurt in het hart van de politieke instituties, maar daarbuiten, in een Zwitsers skioord."

Dat het World Economic Forum 'buiten' de democratie plaatsvindt, wekt wantrouwen bij burgers, legt Aupers uit. Net als dat er vaak geen duidelijke uitkomsten bekend worden gemaakt. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor de Bilderbergconferentie die ook een geheim karakter heeft. "Als burgers de democratie al niet vertrouwen, wat nu het geval is, vertrouwen ze het moment waarop leiders bij elkaar komen buiten die democratie zeker niet."