Vaticaantop moet misbruik in de Katholieke Kerk bespreekbaar maken

Bisschoppen van over de hele wereld komen naar het Vaticaan voor een speciale bijeenkomst over seksueel misbruik in de Katholieke Kerk. De paus wil daarmee afrekenen. Maar in veel landen, waaronder Italië, is nog veel schaamte.

"De tactiek was om ons in het weekend mee te nemen. We waren met vier kleine jochies. Er waren twee tenten. Ieder weekend moest één van ons bij hem in de tent. Afschuwelijk, want als je niet werd gekozen lag je in die andere tent en wist je wat daarnaast gebeurde." Het is het verhaal van Francesco Zanardi uit de Noord-Italiaanse stad Savona. Begin jaren 80 werd hij 4 jaar lang seksueel misbruikt door een priester.

Topje van de ijsberg

Het misbruik had veel invloed op Zanardi's leven. Tot zijn dertigste worstelde hij met depressies en drugsverslavingen. Pas toen hij in intense therapie ging durfde hij over het misbruik te praten. De komende dagen spreekt hij in het Vaticaan met bisschoppen over wat hij meemaakte.

Dat is nog lang niet vanzelfsprekend in Italië. Uit onderzoek van de Italiaanse journalist Emiliano Fittipaldi blijkt hetzelfde. Jarenlang onderzocht hij pedofiele priesters. "Er zijn zogenaamd 300 priesters waarvan we weten dat ze kinderen hebben misbruikt. Maar dat is het topje van de ijsberg. Er is een systeem van 'omerta'. De publieke opinie lijkt er nog niet klaar voor. Er is veel schaamte."

Bron: EenVandaag

Voortrekkersrol Nederland

In Nederland werd in 2010 bekend dat seksueel misbruik op grote schaal had plaatsgevonden binnen de Katholieke kerk. De commissie Deetman werd ingesteld om onderzoek te doen. Er kwamen 1800 meldingen binnen. Deetman concludeerde dat duizenden kinderen ernstig seksueel misbruikt zijn tussen de jaren 40 en 80. Daar waren ongeveer 800 geestelijken bij betrokken.

Eind 2018 werd Wim Deetman ontvangen door Paus Franciscus. Deetman vertelde de paus over de aanpak en uitkomsten van zijn onderzoek. Volgens Paul van Geest, hoogleraar kerkgeschiedenis aan de Universiteit Tilburg, heeft Nederland een voortrekkersrol in het afhandelen van seksueel misbruik in de kerk. "In Nederland hebben de bisschoppen een bestuurlijk besluit genomen. Er is onderzoek gedaan door Deetman en daarna nog een onderzoek met de vragen: hoe groot is de schade? Hoe kunnen we compenseren?" In de meeste andere landen is zo'n commissie nog niet aangesteld. De Verenigde Naties heeft Italië gevraagd er ook één aan te stellen.

Kritiek op de paus

In Italië is er vooraf al veel kritiek op de paus. Het belangrijkste, zegt journalist Emiliano Fittipaldi, is dat de onderzoeken geheim worden gehouden. "Als iemand erover durft te praten, riskeert hij ontslag. We weten aan het eind van deze week of de paus het lef heeft om iets te veranderen. Maak het een verplichting om misbruik te melden. Anders is het opnieuw een gemiste kans."

Op het symposium zullen de bisschoppen spreken met slachtoffers van seksueel misbruik en met psychologen over de ernst van het misbruik. Volgens Italiaanse media is de top haastig en slecht voorbereid en is het maar de vraag of er ook echt iets bereikt gaat worden.

'Men wist het maar deed niets'

Francesco Zanardi besloot zelf actie te ondernemen tegen het zwijgen van de kerk. Op zijn website houdt hij een landkaart bij met de pedofiele priesters die bekend zijn. De priester die Francesco misbruikte woont nog bij hem om de hoek. Hem neemt hij niet eens zo veel kwalijk, zegt Francesco. Maar de kerk des te meer.

De priester die hem misbruikte was al eerder betrapt op kindermisbruik. Het enige wat de kerk toen heeft gedaan is, zoals toen gebruikelijk was, is de priester overplaatsen naar een kerk vijftien kilometer verderop. Francesco: "En daar was ik. En hij kon gewoon weer zijn gang aan. Dat vind ik het ergste. Men wist het, maar deed niets."