Slachtoffers van online oplichting doen bijna nooit aangifte: 'Mensen geven zichzelf de schuld'

Slachtoffers van online fraude doen zelden aangifte. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Twente. Nog geen 12 procent van de slachtoffers meldt zich bij de politie, en die meerderheid daarvan is ook nog eens ontevreden over haar inzet.

Voor het onderzoek werden bijna 3000 mensen ondervraagd. Van die groep maakte 42 procent een fraudepoging mee en 1 op de 6 werd ook echt slachtoffer. Maar naar de politie stappen, dat doen ze niet.

Zichzelf de schuld geven

"Dat heeft twee redenen", vertelt hoofdonderzoeker Marianne Junger. "Soms zijn de bedragen dusdanig laag dat mensen het erbij laten."

"Maar veel slachtoffers geven ook zichzelf de schuld", zegt ze. "Ze nemen het zichzelf kwalijk, in plaats van de crimineel."

Een frustrerende ervaring

Wat verder opvalt is dat maar liefst 60 procent van de slachtoffers die wél aangifte deden, ontevreden waren over de uitkomst. Bij hen leidde het politiecontact er dan ook vrijwel nooit toe dat verloren geld terugkwam.

"Mensen zijn in eerste instantie wel tevreden over het contact met de politie", zegt Junger. "Maar met de aangifte gebeurt vervolgens vaak niks. Voor hen is dat een frustrerende ervaring."

Dossier onderaan de stapel

Dat geldt ook voor Marieke Mosk. Zij verloor door WhatsApp-fraude 3000 euro en besloot aangifte te doen. "Ik bulk niet van het geld, dus voor mij was dit een heel groot bedrag."

"Maar tijdens de aangifte werd mij al verteld dat het dossier onderaan de stapel zou belanden", vertelt ze. "De kans dat ze het zouden oplossen was heel klein. Een paar maanden later kreeg ik het bericht dat ze er niets mee gingen doen."

'Ontevreden over de afloop'

Theo van der Plas is landelijk programmadirecteur Digitalisering en Cybercrime bij de politie. Het baart hem zorgen dat weinig mensen aangifte doen. "Mensen zijn wel tevreden over de aangifte, maar niet over de afloop."

"Toch blijft het belangrijk aangifte te doen", zegt hij. "We doen er van alles aan. We maken het personeel meer digitaal vaardig, we maken aangifte doen via internet makkelijker. Zo wordt het beeld completer en vergroten we de slagvaardigheid."

Betere voorlichting

En dat is nodig, want volgens berekeningen van de Universiteit Twente belandt bijna 3 miljard euro jaarlijks in de zakken van fraudeurs. Junker: "De pakkans is laag. Het is moeilijk om daders te vinden en het is niet makkelijk om het geld terug te krijgen. Dat moet veranderen."

"Je kan wachten tot de politie iedereen pakt, maar je kan ook de mogelijkheden van criminelen beperken. Mensen moeten beter worden voorgelicht over de gevaren van online fraude. Daar ligt een taak voor de overheid."