"We zouden de toeslagenaffaire moeten gebruiken om ons incassobeleid nog eens goed onder de loep te nemen", zegt Arre Zuurmond, Ombudsman voor de regio Amsterdam en voorzitter van het Ouderpanel Kinderopvangtoeslag.

Als voorzitter van het Ouderpanel Kinderopvangtoeslag ontmoet hij veel mensen met schulden, gedupeerden. Hij hoort van hen verhalen over schulden die doorverkocht worden en met administratieve kosten zijn opgehoogd. "Een schuld van 180 euro kan in negen jaar 1800 euro zijn geworden."

'Tien keer over de kop door de extra kosten'

Eén van de mensen uit het netwerk van Zuurmond is Janet Ramesar. Ze werd verdacht van fraude met de kinderopvangtoeslag. Door de stress rond de affaire werd ze ziek. Ze verloor niet alleen haar werk, maar ook werd bepaald dat haar zoon bij zijn vader moest gaan wonen.

Als geen ander kan ze vertellen over hoe je met een kleine schuld van de regen in de drup belandt: "Alleen al door de extra kosten van de schuld ben ik de afgelopen jaren tien keer over de kop gegaan."

Dagvaarding

Ramesar geeft als voorbeeld een rekening voor kleding van 53 euro. Het verzoek om de 53 euro te betalen heeft ze gemist in december. Twee maanden verder is ze nu gedagvaard om de rekening te betalen. De rekening is inmiddels opgehoogd naar bijna 350 euro.

Dat ze de hoofdsom van 53 euro inmiddels heeft overgemaakt maakt dan niet uit. De ophoging zoals die voor incasso, boete en dagvaarding moeten ook betaald worden: "Ik heb met alle liefde de hoofdsom overgemaakt, de ondernemer mag niet de dupe zijn van de toeslagenaffaire. Maar de kosten erbij zijn belachelijk", vindt Ramesar.

Boete maximeren en één schuldenloket

De voorzitter van het ouderpanel Toeslagenaffaire begrijpt dat je mensen een 'incentive' moet geven om hun rekeningen te betalen. "Je doet zaken en je moet ze nakomen. Maar het lijkt mij veel redelijker als de hoofdsom maximaal 50 procent kan worden opgehoogd en niet een paar keer over de kop, zoals je nu ziet in die praktijken."

Ook stoort Zuurmond zich aan het doorverkopen van schulden. Zeker als de overheid dat doet. Iemand kan schulden maken bij verschillende overheidsinstanties zoals het CJIB, UWV en de lokale gemeente. "Ik pleit ervoor dat de overheid schulden niet doorverkoopt aan commerciële partijen, maar zelf de afwikkeling doet. Integraal en centraal. Eén loket. Met eigen deurwaarders die ook naar de sociale kant kijken", zegt Zuurmond.

Sociale kant

Zuurmond ziet dat het innen van schulden soms handel is geworden, waar commerciële partijen hard te werk kunnen gaan. "De schuldenindustrie vertoont gelijkenis met de gokindustrie. Maar dan met kwetsbare mensen als onderpand en de opkopers als speculanten."

Terwijl volgens hem schulden ook een sociale kant hebben. "Je wilt dat er ook wordt gekeken of iemand wel kán betalen. Het gaat niet alleen om niet willen. Is het dan verstandig om iemand over de rand te duwen? De maatschappelijke gevolgen zijn enorm groot. En de samenleving betaalt de kosten."

Lees ook

Nieuwe incassowet

Lector Schulden en Incasso Nadja Jungmann is het eens met Zuurmond dat schulden een sociale kant hebben: "Mensen met schulden moeten geholpen worden en niet verder de ellende in geduwd. Dat incasso socialer moet, weten we nu veel beter. Er zijn deze periode ook wetten gemaakt die waarschijnlijk de situatie echt gaan verbeteren."

Jungmann heeft het bijvoorbeeld over een nieuwe incassowet die naar de Tweede Kamer is gestuurd. "Het is natuurlijk zorgelijk dat kleine bijdragen snel groot kunnen worden. Maar mensen mogen ook best druk voelen om te betalen. Wat belangrijk is dat als mensen in die ophogingen vastlopen, ze om hulp kunnen vragen", zegt Jungmann.

info

Hoeveel mensen hebben schulden?

Uit onderzoek van het Nibud blijkt dat één op de drie huishoudens een betalingsachterstand heeft. Eén op de vijf huishoudens heeft dusdanig ernstige betalingsachterstanden dat er sprake is van betalingsproblemen. Volgens recent onderzoek van het CBS kampt ruim 8 procent van de Nederlandse huishoudens met problematische schulden. Dat zijn 650 duizend huishoudens, meer dan een miljoen mensen.

Dit gaat verder dan een aanmaning vanwege een vergeten rekening of een even rood staan. Problematische schulden betekent dat iemand naar verwachting de schulden niet binnen drie jaar kan terugbetalen. Slechts 10 procent van deze groep is bekend bij organisaties voor schuldhulpverlening. De verwachting van het CBS is dat door de coronacrisis de schuldenproblematiek in Nederland nog verder zal verslechteren.

Bredere discussie

Connie Maathuis, directeur van de Nederlandse Vereniging van gecertificeerde Incasso Ondernemingen (NVI) hoopt op een snelle invoering van de incassowet, zodat voor alle bureaus duidelijk is waar ze zich aan moeten houden en vooral de incassocowboys kunnen worden tegengehouden.

Ze wijst er wel op dat incassokosten die de bureaus rekenen, maar een klein deel van de ophoging van de schuld zijn. En dat als mensen een rekening lang niet betalen vooral de gang naar de rechter heel duur is. "Het is zaak dat mensen zich snel melden om hoge kosten te voorkomen. En je moet een veel bredere discussie op het systeem kunnen werpen. Er zitten heel veel stappen in de ophoging van de schuld."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.