Een paracetamolletje is ongelooflijk goedkoop, 50 stuks voor nog geen euro. Dat komt door het succesvolle medicijnbeleid van zorgverzekeraars, gesteund door de overheid. Maar ondertussen tellen we astronomische bedragen neer voor nieuwe medicijnen voor ziekten als kanker en reuma. Is er een verband tussen de massamedicijnen voor een prikkie en de peperdure nieuwkomers op de medicijnmarkt?

Ja, concluderen drie Nederlandse onderzoekers. Overheidspogingen om de prijzen van geneesmiddelen te drukken kunnen averechts werken. Als de farmaceut zijn winstmarges wil behouden, moeten ze die winst uit een steeds kleiner deel van de markt halen, legt Toine Pieters, de Utrechtse hoogleraar geschiedenis van de farmacie, uit.

Niemand kan het uitleggen

En zie daar, deze prijzen stijgen. “We zijn echt op het punt gekomen dat niemand nog kan uitleggen waarom voor nieuwe medicijnen zulke astronomische bedragen betaald moeten worden”, zegt Pieters.

Dat de prijs voor een medicijn losstaat van de kosten die ermee gemoeid waren om het te produceren, weet reumatoloog Alfons den Broeder ook. Hij schreef in de Sint Maartenskliniek jarenlang het bekende middel Enbrel van fabrikant Pfizer voor. Het middel kostte het ziekenhuis zo’n 10.000 euro per patiënt per jaar. Eigenlijk was de vraagprijs nog veel hoger maar de farmaceut gaf het ziekenhuis korting. Met een grote groep reumapatiënten was de Sint Maartenskliniek een aantrekkelijke partij. "Cynisch gezegd, onze patiënten hebben het medicijn nodig om minder klachten te ervaren. Maar het middel geneest niet en aan reumatische klachten ga je niet dood. Kortom, de ideale afzetmarkt voor een farmaceut.’’

Maar toen het patent op de werkzame stof etanercept, dat de werking van ontstekingseiwitten en afweercellen remt, was verlopen, kwam een concurrent van Pfizer, de firma Biogen met een medicijn met dezelfde stof op de markt. Die bood de Maartenskliniek nog veel hogere kortingen. Kortingen die altijd geheim worden gehouden in de ondoorzichtige wereld van medicijnen.

Dit is het spel van de markt

Het ziekenhuis besloot vorige zomer 800 reumapatiënten over te zetten op het goedkopere middel van Biogen. Dat scheelde miljoenen op jaarbasis. Een paar patiënten hielden het oude medicijn of kregen het weer toen het voor hen niet prettig uitpakte. Alleen moest de Sint Maartenskliniek toen ineens veel hogere prijzen neertellen per patiënt voor het middel dat ze jarenlang hadden gegeven voor een lagere prijs.

Den Broeder vindt het ergens logisch, maar wordt er niet vrolijk van. “Dat zijn de regels van het spel. Dit is de markt. Maar eerlijk gezegd zou ik liever een ander spel spelen.’’ Na de Sint Maartenskliniek stapten nog enkele ziekenhuizen over, vertelt de reumatoloog. ,,De schrik zat er bij Pfizer toen goed in. De ziekenhuizen die Enbrel bleven gebruiken, kregen daarom veel betere kortingen dan daarvoor.’’

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.