Rijksbouwmeester: ‘Woonwijken niet goed voorbereid op vergrijzing’

Het aantal 65-plussers in ons land groeit behoorlijk de komende jaren. Begin dit jaar waren ruim drie miljoen Nederlanders ouder dan 65. In 2040 zijn dat er bijna 4,8 miljoen. Waar moeten al deze ouderen wonen, en hoe lang nog zelfstandig? Volgens Rijksbouwmeester Floris Alkemade zijn wij nog niet voorbereid om deze grote groep ouderen goed te huisvesten. Hij pleit voor de bouw van veel nieuwe woningen aangepast aan het langere leven én de wensen van bejaarden. 

“De komende tien, twintig jaar moeten we heel veel woningen bijbouwen: 70.000 per jaar. Als we dat in de weilanden gaan doen, dan weet je dat je een woonomgeving creëert waarin zaken als vereenzaming veel acuter kunnen worden. We moeten ons ook beseffen dat er andere typen woningen nodig zijn voor ouderen. We zijn heel erg gericht op het bouwen van woningen voor gezinnen. De vraag naar ouderenhuisvesting en de veranderende vraag naar woningen kan de stad enorm verrijken."

Woonwijken aanpassen om eenzaamheid te voorkomen

Floris Alkemade: “Wij hebben veel prima woningen voor mensen die goed ter been zijn en nog alles kunnen. Het is verrassend om te zien hoe anders het leven wordt als je ouder wordt. Soms kijk je rond en denk je: ‘dit is echt een prima woonwijk’, maar dan blijkt dat ouderen er toch vereenzamen. Te hoge stoepranden en onoverzichtelijk kruispunten kunnen al een aanleiding zijn om thuis te blijven. We moeten daar kennis op ontwikkelen.

Er is aanpassing voor nodig, niet alleen achter de voordeuren maar ook in de woonwijken. In sommige woonwijken is een op de vijf volwassenen eenzaam. Dat is iets wat je niet oplost met alleen een goede woning. Je moet nadenken hoe de stad zelf er uitziet en hoe je woningvormen creëert waarin mensen veel meer zaken delen? Door een gemeenschappelijke TV-kamer of eetkamer, of een andere vorm van samenwonen bijvoorbeeld. Dat is voor sommige kwetsbare ouderen precies wat zij nodig hebben."

Woonhofjes

Floris Alkemade: “Het middeleeuws model van woonhofjes is weer heel populair aan het worden. Mensen hebben hun eigen woning en privacy maar delen een gemeenschappelijke tuin. De anonimiteit verdwijnt uit je woonomgeving en mensen komen weer gemakkelijk met elkaar in contact. Dit model kan in een nieuwe vorm een nieuwe betekenis krijgen, ook in onze steden."

'Vergrijzing is een enorme luxe'

Floris Alkemade: “Voor een groot gedeelte krijgen we er een volwaardige levensfase bij. Ouderen hebben vaak een opleiding gehad, veel levenservaring, en ze hebben ineens alle tijd van de wereld. Dus we moeten kijken wat de ontwikkelingsmogelijkheden zijn voor ouderen en op wat voor manier we ouderen opnemen in de stad.

“De vergrijzing komt snel op ons af. Tegelijkertijd zien we een enorme hoeveelheid ideeën ontstaan in een prachtig experimenteerveld. We kunnen woonvormen bedenken waarbij de stad interessanter wordt en rijker in zijn gebruik. De bereidheid van mensen om na te denken over nieuwe woonvormen is er en kan voorkomen dat ouderen op de verkeerde momenten en op de verkeerde manier moeten verhuizen. Goed beschouwd is de vergrijzing eigenlijk een enorme luxe.”