Seksuele uitbuiting van minderjarigen moet veel zwaarder worden bestraft. Dat vindt het Openbaar Ministerie. Nu krijgen daders gemiddeld een gevangenisstraf tussen de 1 en 2 jaar. "Met dit soort straffen schrik je niet af."

"Vergelijk het met een woninginbraak: voor de gemiddelde woningoverval draai je zo 5 jaar de cel in. Terecht dat dit zwaar wordt aangepakt. Maar als je een minderjarige dwingt om tegen betaling seks te hebben, dan ligt de basisstraf op een paar maanden. Ik kan dat niet aan slachtoffers uitleggen", zegt officier van justitie Janine Kramer, die mensenhandel in haar portefeuille heeft.

Maximale straf nooit opgelegd

De maximale straf voor seksuele uitbuiting van minderjarigen is in Nederland 15 jaar, maar dit wordt in de praktijk nooit opgelegd. Verre van zelfs. Defence for Children analyseerde 145 uitspraken die werden gedaan tussen 2015 en 2019.

In bijna de helft van de gevallen kreeg de dader een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van maximaal 1 jaar. Ruim een kwart moest tussen de 1 en 2 jaar de cel in. Ongeveer 1 op de 8 daders kreeg een gevangenisstraf van meer dan 3 jaar.

Hogere straffen eisen

Dat moet anders, vindt officier van justitie Kramer: "Met dit soort straffen schrik je daders, maar ook potentiële klanten, helemaal niet af. Ik hoop daarom dat rechters zwaardere straffen in gaan zetten. De slachtoffers zijn voor de rest van hun leven beschadigd, maar de daders lopen na een poosje gewoon weer buiten."

En dus gaat het Openbaar Ministerie vanaf nu hogere straffen eisen. Zo gaat de minimumstrafeis bij seksuele uitbuiting van een minderjarige van 1 jaar naar 2 jaar. Gebeurt het langer dan een maand dan wordt de strafeis zelfs minimaal 4 jaar.

'Stevig signaal'

Hoogleraar sanctierecht Henny Sackers vraagt zich af of deze zwaardere strafeisen ook écht tot zwaardere straffen gaan leiden: "Rechters hebben ook hun eigen strafrichtlijnen. Dus het betekent niet automatisch dat rechters over zullen gaan tot hogere straffen. Wel is het een stevig signaal naar de maatschappij toe, dat het vergrijp als zwaarder wordt aangeduid."

Volgens Sackers kan het OM zich beter focussen op het vergroten van de pakkans van daders: "Uit wetenschappelijke studies blijkt dat daders zich nauwelijks laten afschrikken door hogere straffen. Het draait allemaal om de kans dat je wordt gepakt. Zolang die laag blijft zal er weinig veranderen."

Aanstaande zondag zijn er landelijke verkiezingen in Duitsland. Gelsenkirchen, een stad in het Ruhrgebied, was decennialang een links bolwerk maar kan nu een van de eerste steden in West-Duitsland worden met de radicaal rechtse AfD als grootste partij.

Onze verslaggevers waren in Gelsenkirchen, en spraken naast lokale bewoners ook met de lokale lijsttrekkers van de sociaaldemocratische partij SPD en de radicaal-rechtse partij Alternative für Deutschland (AfD).

Voormalig industriegebied

Gelsenkirchen, een stad met 250.000 inwoners, staat bekend als de armste van Duitsland met hoge criminaliteitscijfers. De verloedering is overal zichtbaar: talloze leegstaande huizen zijn dichtgetimmerd of bedekt met graffiti, terwijl afvalbergen met matrassen en koelkasten op vrijwel elke straathoek te vinden zijn.

De SPD was de afgelopen 75 jaar onafgebroken de grootste partij in Gelsenkirchen. Ze kwamen op voor de vele arbeiders in de staalindustrie en de mijnbouw. Maar die tijden zijn door het sluiten van de mijnen allang voorbij. De partij lijkt haar greep te verliezen wat kiezers écht bezighoudt.

Verloedering

In Ückendorf, een wijk in het zuiden van Gelsenkirchen, ontmoeten we SPD-lijsttrekker Markus Töns. Volgens hem is het grootste probleem van Gelsenkirchen dat de gemeente te weinig geld ter beschikking heeft.

Hij legt uit: "Straten worden niet opgeknapt, afval wordt te laat opgehaald, we hebben te weinig plekken in de kinderopvang en niet genoeg sociaal werkers. Dat zorgt voor onvrede onder de bevolking."

Oost-Europese migranten

Als tweede punt noemt hij migratie. "Gelsenkirchen kampt met de uitdaging van economische migratie uit Zuidoost-Europa." Lopend door de wijk vertelt hij dat de goedkope arbeiderswoningen in dit stadsdeel vooral Roemenen en Bulgaren aantrekken. Sinds 10 jaar mogen zij zonder vergunning in Duitsland komen werken.

"In de praktijk maken ze vooral gebruik van uitkeringen omdat ze vaak geen opleiding en diploma's hebben", voegt hij toe. "En dat zorgt voor veel problemen."

Aanslagen

De solidariteit van de mijnwerkers heeft in Gelsenkirchen plaatsgemaakt voor wantrouwen richting migranten en asielzoekers. De jonge partij AfD voelt deze onvrede feilloos aan.

Enxhi Seli-Zacharias heeft een Albanese achtergrond en is sinds 5 jaar lid van de AfD. In een koffietentje haalt ze de recente aanslagen in Duitsland aan. "Mensen voelen zich niet langer veilig in hun eigen land. Ik vind het onwijs zorgwekkend dat politici hier geen oog voor lijken te hebben."

'Remigration'

Het doel van de AfD is helder. Enxhi Seli-Zacharias: "We moeten de grenzen sluiten, met de 'remigration' beginnen en migranten met een strafblad die hier illegaal wonen terug naar hun land van herkomst sturen." Deze boodschap slaat ook bij mensen met een migratieachtergrond aan. Dit lijkt op het eerste gezicht tegenstrijdig, maar volgens Exhi, die dus zelf een migratieachtergrond heeft, is het dat niet.

De naturalisatie in Duitsland verloopt op dit moment veel te makkelijk, beargumenteert ze: "Ik vind het oneerlijk tegenover migranten die jaren geleden wel aan alle eisen hebben voldaan. Ook ik voel me ongelijk behandeld."

'We zijn allemaal Europees'

Het sluiten van de grenzen is volgens SPD'er Markus Töns geen oplossing. "Wij moeten deze groep mensen juist helpen om aan werk te komen door ze op te leiden." Ook de uitvoering is een probleem: er zijn in Duitsland, net als in Nederland, niet genoeg politie-agenten om de grensposten weer te bemensen.

Het plan van de AfD om migranten terug te sturen slaat volgens hem nergens op. "Wie moet er dan terug? Hoe maak je een onderscheid tussen Roemenen, Bulgaren, Fransen en Nederlanders? Wij zijn allemaal Europees."

Debat over partijverbod

De Duitse rechter heeft sommige afdelingen van de AfD als 'rechts-extremistisch' en 'antidemocratisch' bestempeld. Onzin, zegt Enxhi. Zij vindt dat het debat over een verbod op de partij juist ondemocratisch is. Volgens de na-oorlogse Duitse grondwet kan een partij die een bedreiging vormt voor de democratie worden verboden.

Töns ziet ook dat de AfD steeds sterker wordt in West-Duitsland. In het Oosten is het al hard op weg de grootste te worden. Maar hij heeft de strijd nog niet opgegeven. "Ik blijf me samen met de demokraten inzetten voor een betere toekomst in Gelsenkirchen."

'Durf 's avonds niet alleen over straat'

Ook op straat horen we het telkens weer: de onvrede is groot. Gelsenkirchen was ooit een fijne plek om te wonen, maar dat is het niet meer. Veel inwoners voelen zich onveilig, maar ze zijn ook teleurgesteld in de politiek.

Een vrouw van in de 60 legt op de lokale markt haar onvrede tegen ons uit. "Ik durf 's avonds niet alleen op straat te lopen. Ik heb echt het gevoel dat politici in een andere wereld leven. Ik voel me echt in de steek gelaten." Ze weet nog niet zeker op wie ze gaat stemmen. "Sowieso geen SPD. Ik ben nog aan het twijfelen, maar het zou zomaar AfD kunnen worden."