Seksuele uitbuiting van minderjarigen moet veel zwaarder worden bestraft. Dat vindt het Openbaar Ministerie. Nu krijgen daders gemiddeld een gevangenisstraf tussen de 1 en 2 jaar. "Met dit soort straffen schrik je niet af."

"Vergelijk het met een woninginbraak: voor de gemiddelde woningoverval draai je zo 5 jaar de cel in. Terecht dat dit zwaar wordt aangepakt. Maar als je een minderjarige dwingt om tegen betaling seks te hebben, dan ligt de basisstraf op een paar maanden. Ik kan dat niet aan slachtoffers uitleggen", zegt officier van justitie Janine Kramer, die mensenhandel in haar portefeuille heeft.

Maximale straf nooit opgelegd

De maximale straf voor seksuele uitbuiting van minderjarigen is in Nederland 15 jaar, maar dit wordt in de praktijk nooit opgelegd. Verre van zelfs. Defence for Children analyseerde 145 uitspraken die werden gedaan tussen 2015 en 2019.

In bijna de helft van de gevallen kreeg de dader een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van maximaal 1 jaar. Ruim een kwart moest tussen de 1 en 2 jaar de cel in. Ongeveer 1 op de 8 daders kreeg een gevangenisstraf van meer dan 3 jaar.

Hogere straffen eisen

Dat moet anders, vindt officier van justitie Kramer: "Met dit soort straffen schrik je daders, maar ook potentiële klanten, helemaal niet af. Ik hoop daarom dat rechters zwaardere straffen in gaan zetten. De slachtoffers zijn voor de rest van hun leven beschadigd, maar de daders lopen na een poosje gewoon weer buiten."

En dus gaat het Openbaar Ministerie vanaf nu hogere straffen eisen. Zo gaat de minimumstrafeis bij seksuele uitbuiting van een minderjarige van 1 jaar naar 2 jaar. Gebeurt het langer dan een maand dan wordt de strafeis zelfs minimaal 4 jaar.

'Stevig signaal'

Hoogleraar sanctierecht Henny Sackers vraagt zich af of deze zwaardere strafeisen ook écht tot zwaardere straffen gaan leiden: "Rechters hebben ook hun eigen strafrichtlijnen. Dus het betekent niet automatisch dat rechters over zullen gaan tot hogere straffen. Wel is het een stevig signaal naar de maatschappij toe, dat het vergrijp als zwaarder wordt aangeduid."

Volgens Sackers kan het OM zich beter focussen op het vergroten van de pakkans van daders: "Uit wetenschappelijke studies blijkt dat daders zich nauwelijks laten afschrikken door hogere straffen. Het draait allemaal om de kans dat je wordt gepakt. Zolang die laag blijft zal er weinig veranderen."

De kogel is door de kerk: de publieke omroep wordt grondig hervormd. Van de dertien omroepen blijft een handvol 'omroephuizen' over en de NTR verdwijnt, waardoor nog onduidelijk is wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal gaat maken.

Minister Eppo Bruins, die verantwoordelijk voor is mediabeleid, heeft zijn plannen vandaag in een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Volgens hem moet de publieke omroep beter inspelen op veranderingen in de samenleving en de opkomst van de grote techbedrijven, die de digitale media domineren. Ook wil Bruins 157 miljoen euro bezuinigen.

'Iedereen een plek geven'

"Wat we nodig hebben is een publieke omroep die beter samenwerkt, waar men met elkaar ervoor zorgt dat er meer geluid vanuit de samenleving terechtkomt in de omroepen en de programma's", zegt Bruins over het doel van zijn plannen. "Wat ik hoop is dat we over een paar jaar nog die mooie programma's zien die we nu ook zien, maar dat we merken dat iedereen een plek krijgt in het bestel."

In het huidige omroepbestel gaat dat nu niet goed, vindt de minister. Om een nieuw geluid te laten horen moet je eerst een compleet nieuwe omroep oprichten, met het daarbij minimaal 50.000 leden en een volledig nieuwe organisatie. Tussen een idee en het eerste programma zit volgens hem te veel tijd.

Vier of vijf 'omroephuizen'

Om dit te veranderen, en om kosten te besparen, moeten de huidige dertien omroepen van Bruins - als alles meezit - in 2029 opgaan in vier of vijf 'omroephuizen'. Daarmee is het bijna onvermijdelijk dat bekende omroepnamen zullen verdwijnen. In de toekomst hoeven omroepen bovendien geen leden meer te hebben en kunnen er geen nieuwe omroepen meer toetreden tot het bestel.

Maar om ervoor te zorgen dat alle geluiden die te horen zijn in de maatschappij ook daadwerkelijk een plek krijgen op televisie, radio en internet, wil de minister de omroephuizen verplichten om 'mee te bewegen met veranderende geluiden in de samenleving'. Hoe dat er in de praktijk uit moet gaan zien en wie daar toezicht op houdt, moet nog worden uitgewerkt, erkent hij.

Wat merkt de kijker?

Wel is het 'onvermijdelijk' dat de kijker of luisteraar iets gaan merken van de plannen, erkent de minister. Dat komt door de jaarlijkse bezuiniging van bijna 160 miljoen euro, maar ook door het verdwijnen van een omroep als de NTR. Die maakt educatieve programma's en (educatieve) jeugdprogramma's. Denk aan Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal, maar ook programma's als Andere Tijden.

De hervormingen van de publieke omroepen leveren volgens Bruins daarnaast niet genoeg geld op om te voorkomen dat in de toekomst ook programma's van andere omroepen op radio en televisie geschrapt zullen moeten worden.

'Meer herhalingen'

"Dit zal leiden tot meer herhalingen en minder productie", verwacht mediahistoricus en omroepdeskundige Huub Wijfjes van de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is het volgens hem de vraag wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal - 'die breedgedragen zijn' - zal overnemen.

"De minister wil dat de educatieve taken naar andere omroepen gaan", legt hij uit. "Maar wie neemt dat soort programma's over? Of de geschiedenisprogramma's? Dat is onduidelijk."

Terug naar oude systeem

De mediahistoricus zegt dat Nederland met het nieuwe omroepbestel terugkeert naar het systeem dat voor 1968 bestond: omroepen die voor eeuwig in het bestel zitten omdat nieuwe omroepen niet kunnen en mogen toetreden.

En met het opheffen van de NTR, een zogenoemde 'taakomroep' die culturele en educatieve programma's moet uitzenden, keren we volgens Wijfjes terug naar de situatie van voor 1992. "Mijn grootste zorg is: hoe wordt de kwaliteit overeind gehouden met minder geld?"

'Eindelijk alles op de schop'

VVD-Kamerlid Claire Martens is juist tevreden dat het omroepbestel nu eindelijk op de schop gaat. Haar partij pleit al jaren voor een grondige stelselherziening omdat de publieke omroep niet meer bij de tijd zou zijn.

In het plan van minister Bruins zegt Martens grotendeels haar eigen plannen terug te zien. "Focus op waar wat ons betreft eigenlijk de publieke omroep voor is. Dus meer op journalistiek, en op het maken van culturele programma's."

Minder geld, minder kwaliteit?

Het Kamerlid zegt dat het 'een feit' is dat de publieke omroep het moet gaan doen met minder geld. "Maar dat betekent niet dat de mensen thuis daar last van gaan hebben", vertelt ze. "Wij willen al die managementlagen, al die bestuurslagen gaan afzwakken. Dus minder geld naar de publieke omroep betekent niet minder geld naar de journalistiek."

Maar volgens omroepdeskundige Wijfjes is dat nog maar de vraag: "De hervorming hinkt op twee gedachten: enerzijds bezuinigen, maar anderzijds investeren in de publieke omroep en journalistiek. Dat is moeilijk met elkaar te verenigingen."

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.