radio LIVE
meer NPO start

Nederland is 'kampioen vleesvervangers' en bedrijven van over de hele wereld komen hierheen om daarvan te leren

Nederland is 'kampioen vleesvervangers' en bedrijven van over de hele wereld komen hierheen om daarvan te leren
Bron: ANP

Nederland is 'kampioen vleesvervangers'. We hebben een heuse 'Vegan Valley' in het oosten van het land en vanuit de hele wereld komen investeerders, bedrijven en supermarkten naar Nederland voor onze innovatieve technologieën.

5 jaar geleden waren er nog 40 bedrijven in Nederland die zich specifiek bezighielden met ontwikkelen van vleesvervangers, inmiddels zijn dat er 72. Van voedsel met insecten tot een plantaardige biefstuk: wij maken hier bijna alles. En de rest van de wereld kijkt maar wat graag mee naar onze ingrediënten en producten.

Nederland koploper

Volgens innovatiemanager van FoodValley Jeroen Willemsen zit de wereld in een 'eiwittransitie'. En is Nederland koploper. "Eiwitten zijn bouwstoffen die elk lichaam nodig heeft. We halen die nog vaak uit vlees en andere dierlijke producten, maar door vleesvariaties te maken en te eten krijg je ook al die eiwitten binnen, zonder dat je daarvoor de aarde hoeft te belasten", vertelt Willemsen. We gaan dus van dierlijke naar plantaardige eiwitten.

Een van de bedrijven die vooroploopt in die transitie is de start-up Rival Foods. Zij houden zich bezig met het creëren van plantaardig voedsel dat hetzelfde voelt en smaakt als vlees.

Niet meer 'nepgehakt', maar stukken plantaardig vlees

"Waar je nu in de vegaschappen vooral nog kleine kipstukjes en nepgehakt vindt, proberen wij te werken aan de zogeheten whole cuts, dus een vervanger die net zo groot is als een hele spiergroep. En ook dezelfde sappigheid en structuur krijgt als een stuk echt vlees", vertelt mede-oprichter Birgit Dekkers.

En dat begint er steeds meer op te lijken. "Uiteindelijk willen we een plantaardige biefstuk maken, dat is echt de heilige graal."

Insecten in huisdierenvoer

Naast start-ups weten ook de grotere bedrijven deze nieuwe industrie te vinden. Protix in Bergen op Zoom is de grootste insectenkwekerij ter wereld. Zij maken niet specifiek vegaburgers, maar richten zich in de bredere zin op alternatieven voor vlees. Zij kweken bijvoorbeeld larven, waar ze olie en meel van maken dat gebruikt wordt in voer voor huisdieren.

Uiteindelijk is het doel om de insecten ook in eten voor mensen te verwerken. Sinds 2021 zijn de regels van de EU aangepast en morgen insecten - net als in veel andere continenten - gebruikt worden voor menselijke consumptie. Wie weet hebben wij dus binnenkort ook krekels of meelworm op ons bord.

Bekijk ook

Over de hele wereld naar Nederland

Kortom: in Nederland zijn genoeg bedrijven die zich met deze moderne business bezighouden. "Doordat wij er zo vroeg bij waren, hebben we een immense voorsprong gekregen", legt innovatiemanager Willemsen het succes uit.

"Tegenwoordig vinden bedrijven van over de hele wereld wat ze zoeken in Nederland. "Er is hier al veel innovatie op het gebied van eiwit en vleesvariatie en er zijn genoeg labs die de technologieën hebben ontwikkeld."

Bonenburgers en nuggets van zeewier

"Het blijft misschien onder de radar, maar op globale schaal zijn wij echt de vleesvervangerkampioen, ook voor de export." En al die innovatielabs in onze eigen 'Vegan Valley' zijn dan weer goed nieuws voor de consument.

"Peulvruchten, groenteballetjes, bonenburgers en zelfs nuggets van zeewier. Nergens vind je zo veel keuze als in de Nederlandse vegaschappen." En dat gaat alleen nog maar meer worden, verwacht Willemsen.

Hoe de gebakken spons een parel werd van onze duurzame innovatie

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom Israël juist nu meer militairen naar de Westelijke Jordaanoever stuurt

Israël treedt steeds harder op in de Westelijke Jordaanoever. Volgens de Israëlische defensie-minister gaat het om een 'langdurige operatie'. En dat veroorzaakt niet alleen spanningen daar, maar vergroot ook de druk op het staakt-het-vuren in Gaza.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Vrachtwagenchauffeurs van buiten Europa worden hier nog steeds uitgebuit, FNV: 'Dit is mensenrechtenschending'

Vrachtwagenchauffeurs van buiten Europa worden hier nog steeds uitgebuit, FNV: 'Dit is mensenrechtenschending'
Vrachtwagenchauffeurs van buiten Nederland worden uitgebuit
Bron: EenVandaag

Ze zijn vaak maanden onderweg, maken extreem lange werkdagen en doen dat voor een hongerloontje. Of erger: geen loon. Uit protest hebben vrachtwagenchauffeurs van buiten de EU hun truck stilgezet in Venlo. "Hier is sprake van mensenrechtenschendingen."

Eind januari is een vrachtwagenchauffeur uit Oezbekistan het zat. Al maanden betaalt zijn Litouwse werkgever het loon niet volledig uit. Ter hoogte van Venlo gaat de truck aan de kant en legt hij het werk neer. Meerdere chauffeurs hebben sindsdien zijn voorbeeld gevolgd.

Maanden onderweg en geen loon

De meeste chauffeurs worden inmiddels bijgestaan door vakbond FNV en een advocaat. Ze willen pas weer aan het werk als hun achterstallig loon is uitbetaald.

"Deze chauffeurs werken voor Litouwse 'bandietbedrijven'", zegt Edwin Atema van vakbond FNV. "Ze zijn maanden onderweg, krijgen loon niet uitbetaald en slapen permanent in de cabines. Medewerkers van deze bedrijven proberen chauffeurs inmiddels uit de trucks te krijgen. Ze intimideren of maken de wagens op afstand onklaar, waardoor ze zonder stroom en warmte zitten. Sommigen houden zich warm met gasbranders."

Bekijk ook

Mensenrechtenschending

Vrachtwagenchauffeurs uit landen als Oezbekistan, Wit-Rusland, de Filipijnen, maar ook Zimbabwe, krijgen - soms tegen betaling - een werkvergunning in EU-lidstaat Litouwen en rijden vervolgens maandenlang door het westen van Europa rond. Volgens vakbond FNV is het een vorm van moderne slavernij en pure uitbuiting.

"Ik denk dat wij zeker kunnen concluderen dat hier op grote schaal sprake is van mensenrechtenschending", vult FNV-vakbondsbestuurder Menno Janssen aan. "Litouwen is op dit moment koploper binnen het internationale wegtransport. Dat heeft niet zozeer te maken met hun strategische ligging of goede chauffeurs, maar omdat daar de werkvergunningen als warme broodjes over de toonbank gaan."

'Tienduizenden chauffeurs in Nederland'

Advocaat Jan Hein Mastenbroek, die verschillende chauffeurs in Venlo inmiddels juridisch bijstaat, hekelt de constructie. "Deze chauffeurs van buiten de EU zijn totaal afhankelijk van hun werkgever. Ze kunnen er weinig tegen doen en kennen de regels ook vaak niet." Volgens de advocaat krijgen deze chauffeurs veel minder betaald dan waar ze recht op hebben, als ze al betaald krijgen.

Alleen al in Nederland gaat het volgens de FNV om tienduizenden chauffeurs. Door heel Europa rijden honderdduizenden chauffeurs van buiten de EU rond. Verantwoordelijk minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Eddy van Hijum zegt het probleem te herkennen. Volgens Van Hijum verstrekt een land als Litouwen de werkvergunningen veel te gemakkelijk. Namens zeven Europese lidstaten heeft hij er daarom bij de Europese Commissie op aangedrongen de regels aan te passen.

Bekijk ook

18.000 euro loon innen

De Oezbeekse chauffeur is volgens advocaat Mastenbroek inmiddels aangemerkt als 'slachtoffer mensenhandel'. In een zaak tegen zijn Litouwse werkgever hoopt hij alsnog zo'n 18.000 euro aan achterstallig salaris te innen.

In een reactie laat het Litouwse bedrijf weten dat zij 'de verplichtingen uit de door haar gesloten arbeidsovereenkomst altijd nagekomen is'. Over het ingehouden loon zegt het bedrijf verder: "Chauffeurs krijgen maandelijks per e-mail een gedetailleerde loonstrook. Mocht daar iets misgegaan zijn, dan kunnen werknemers dit altijd melden om dit te bespreken."

Oplossen in de rechtbank

Het bedrijf wijst er verder op dat deze kwestie in Litouwen in de rechtbank moet worden opgelost en 'niet in een nieuwsprogramma' in Nederland.

Ook ontkent het bedrijf dat er een knokploeg is gestuurd. "Wel heeft zij medewerkers gestuurd om de situatie op te nemen, met de chauffeur te spreken en de vrachtwagen (haar eigendom) te inspecteren."

Vrachtwagenchauffeurs van buiten Europa worden hier nog steeds uitgebuit

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant