radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Ministerie van Defensie heeft spijt van behandeling Molukse veteranen

Mezak Bekarbessy (91), een Molukse oorlogsveteraan, is eregast tijdens het militair defilé op Nationale Veteranendag. Dat is opmerkelijk, want 68 jaar na opheffing van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger is het morgen voor het eerst dat de Molukse KNIL-militaren er bij zijn. Voor de Molukse gemeenschap betekent het eerherstel. Het ministerie van Defensie heeft spijt dat het zo lang heeft moeten duren.

Mezak krijgt  voorafgaand aan de plechtigheden in de Ridderzaal en op het binnenhof een officieel ontvangst bij premier Mark Rutte in het Torentje. Zijn dochter Orpa is trots. “Het is belangrijk. Ook voor de veteranen die er niet meer zijn. Dat mijn vader bij het defilé mag zijn vind ik heel bijzonder.”

Als jullie kunnen vluchten, doe het dan

Mezak woont al jaren in Elst, bij Nijmegen. Met zijn zachte stem vertelt hij zijn heftige levensverhaal. Als Bakarbessy 15 jaar oud is vallen de Japanners het toenmalig Nederland-Indië binnen. De vader van Bakarbessy wordt gevangen genomen omdat hij als onderofficier dient bij het Koninklijk Nederlands Indisch Leger. De militair wordt samen met twee zoons gevangen genomen. 

In de gevangenis roept vader Bakarbessy zijn zoons bij zich. “Als jullie de kans hebben om te vluchten, doe het dan.” Als de Japanners de celdeur vergeten te sluiten vluchten de twee zoons. De gevolgen zijn verschrikkelijk. Als vergelding wordt hun vader onthoofd.

Koninklijk Nederlands Indisch Leger 

Na de Japanse capitulatie neemt zoon Mezak dienst in het KNIL, net als z’n vader. Onder luitenant Raymond Westerling dient hij bij het KNIL tot 1951. Na de Japanse capitulatie wil hij terug naar zijn dorp, maar de Nederlandse staat beslist anders: alle militairen krijgen orders om in te schepen en naar Nederland te komen. 

Bij aankomst in Nederland krijgt Mezak te horen dat hij -net als alle KNIL-militairen op het schip- ontslagen is. “Ik kreeg een brief en daarin stond dat ik geen militair meer was. Het kamp waarin we verbleven werd omsingeld door drie pantserwagens. Ik zei: wat heb ik gedaan? Is het niet genoeg dat ik voor Nederland heb gevochten? Ik was boos en verscheurde de foto van koningin Juliana.” 

Treinkaping de Punt 

De pijn van Mezak Bakarbessy is de pijn van veel Molukse kinderen. Leo Reawaruw (58) is ook zo’n kind. Vijf jaar geleden start Reawaruw een lobby die uiteindelijk leidt tot het eerherstel orgen op Veteranendag. De vernedering van de KNIL-veteranen is uiteindelijk de drijfveer voor de kapingen bij de Punt en de gijzeling bij Bovensmilde. “Ik heb één van de treinkapers gesproken en hij zei letterlijk tegen mij: jij maakt het werk af waarom wij de trein zijn ingestapt”, aldus Reawaruw.

Defensie heeft spijt

De vraagt blijft waarom nu, 68 jaar na opheffing van het KNIL, Defensie besluit de Molukkers zo’n prominente plaats te geven bij de Nationale Veteranendag. Minister van Defensie Ank Bijleveld heeft spijt dat het zo lang heeft moeten duren. “Er zijn allerlei omstandigheden waarom het zolang heeft moeten duren. Mensen moeten de erkenning zelf aanvragen en dat geldt voor alle veteranen die in oorlogen hebben gevochten. Er zijn waarschijnlijk veel persoonlijke omstandigheden waarom dat niet is gebeurd en dat spijt mij oprecht.”

Ereschulden

Mezak Bakarbessy kijkt uit naar de Veteranendag en is blij met de erkenning, maar volgens Leo reawaruw van Maluku 4 maluku is er nog een strijd te gaan. “En dat is het vereffenen van de militaire ereschulden. Het gaat dan om achterstallig loon en pensioenen van oud veteranen. Daarom heeft de stichting Muluku 4 Muluku drie facturen gestuurd namens drie gezinnen naar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het gaat dan om ongeveer 72.500 euro. En dan zijn we nog heel coulant richting de Staat.” 

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is
Een Nederlandse militair in Rukla bij de Russische grens
Bron: ANP

Trump wil dat we 5 procent van ons bbp uitgeven aan defensie. En ook de de Europese leiders vinden dat er nog meer geld naar defensie moet, nu we niet meer op onze Amerikaanse 'vrienden' kunnen vertrouwen. Maar het ophogen van het budget, heeft gevolgen.

Elke euro kan je natuurlijk maar een keer uitgeven, zegt financieel journalist van de Telegraaf Martin Visser. Dus een verhoging van het defensiebudget zou niet zonder gevolgen zijn.

Duizelingwekkende bedragen

1 procent meer of minder klinkt misschien als niet zoveel, maar het gaat om duizelingwekkende bedragen legt Visser uit. "1 procent van het bbp is ongeveer 10 miljard. We geven nu ongeveer 2 procent uit, dus dat is iets meer dan 20 miljard. Wanneer dat 5 procent wordt, moet er dus nog 30 miljard bij."

Dat is ongeveer evenveel als wat we aan onderwijs uitgeven, zegt Visser. "Ter vergelijking: het meeste geld gaat naar de zorg en de sociale zekerheid, daar wordt jaarlijks boven de 100 miljard aan uitgegeven."

Bezuinigingen of staatsschuld

Willen we meer aan defensie uitgeven, dan zijn er eigenlijk twee opties, volgens Visser. "Of je haalt het ergens anders vandaan, dus bezuinigen, of je laat de staatsschuld oplopen."

Beide opties zijn ingewikkeld. Bezuinigen wil eigenlijk niemand en de vraag is dan vooral: waarop? "Dat is een politieke keuze, maar je zag bij de bezuinigingen op het onderwijs bijvoorbeeld al dat er veel weerstand is."

Bekijk ook

Hoge bedragen

Ook de hoogte van de bedragen zorgt daarbij voor gevoeligheid. "In Den Haag gaat het al weken over een btw-verhoging. Dat gaat om 1 miljard", vergelijkt hij.

"Bij zulke forse verhogingen in de defensie-uitgaven wordt dat alleen maar lastiger, want dan gaat het om grotere bedragen die ergens weggehaald moeten worden."

Ongemak

De andere optie, een hogere staatsschuld, is ongemakkelijk voor Nederland, vindt Visser. "Wij zijn het land dat altijd anderen de les lezen op het gebied van staatsschuld. Wij zijn daar zelf erg strikt op."

Wanneer wij de staatsschuld op laten lopen, zijn we niet meer geloofwaardig naar andere landen, gaat Visser verder. "En dan geven we hen eigenlijk een vrijbrief."

Bekijk ook

Tussenkop

Minister van financiën Heinen zei maandag in Brussel dat hij het ook niet ziet zitten om met Europese landen samen geld te lenen voor defensie-investeringen. "Deze opgave loopt echt via de nationale begrotingen", zegt Heinen. "Landen zullen daar zelf moeilijke keuzes moeten maken."

Visser roept politici op die keuzes wel te maken. "NAVO-baas Rutte heeft geopperd om het via de 'kaasschaafmethode' te doen en het overal een beetje weg te halen, maar het kan ook zijn dat er minder geld naar uitkeringen gaat omdat er meer naar defensie moet." Het zal dus een lastige afweging zijn om te kijken waar het geld precies vandaan moet komen.

Haalbaarheid

Visser zelf ziet het niet gebeuren dat we 5 procent gaan uitgeven aan defensie. Los van de vraag waar het geld vandaan moet komen, is het ook de vraag waar je het aan uitgeeft, zegt hij.

"Het geld gaat vooral zitten in mensen en materiaal. Defensie heeft behoefte aan mankracht, zowel militairen als niet-militairen. Het probleem is momenteel dat je het geld niet uitgegeven krijgt. Al maak je het geld vrij, er is ook nog een personeelstekort", zegt hij tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Komt er een Europees leger door de acties van de VS? 'Je moet voldoende militaire macht tegenover Rusland zetten'

Komt er een Europees leger door de acties van de VS? 'Je moet voldoende militaire macht tegenover Rusland zetten'
Premier Dick Schoof stapt uit het regeringsvliegtuig voorafgaand aan een spoedoverleg in Parijs
Bron: ANP

In Parijs is vandaag een spoedoverleg met Europese regeringsleiders over Oekraïne. Ook premier Schoof was erbij. De reden: het nieuwe Amerikaanse beleid onder president Trump.

De VS vindt een toekomstig NAVO-lidmaatschap van Oekraïne niet langer wenselijk, liet president Trump afgelopen week weten. Ook zou het niet realistisch zijn dat Oekraïne in een akkoord met Rusland de bezette gebieden terugkrijgt. En, was Trumps boodschap, Europese landen zullen niet aan tafel zitten bij de onderhandelingen tussen de VS en Rusland.

Vijandige toon

"Trump heeft blijkbaar haast", zegt Patrick Bolder van het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij vindt Trumps uitspraken niet heel verrassend, voegt hij daaraan toe. "We wisten dat hij niet zoveel op heeft met de NAVO. Niet zoveel met de Europese Unie. Dat hij snel tot een bestand wil komen."

Waar Bolder wél verbaasd over is, is de toon waarop Trump Europese landen benadert. "Dat zijn we niet gewend van Amerika. Hiermee creëeren ze een beetje vijandigheid in onze richting en dat is natuurlijk niet goed."

'Cadeautje voor Poetin'

De Amerikaanse president speelt het Westen uit elkaar, zegt Bolder. Waar Europa en Amerika eerder gezamenlijk optrokken tegen Rusland, is daar nu een hele grote splitsing, ziet de deskundige. "Amerika heeft een heel andere positie ingenomen dan Europa. Dat is een cadeautje voor Poetin, die kan rustig achterover leunen."

"Trump wil heel snel een bestand, dus hij zal Poetin het een en ander moeten geven voordat hij ook maar enige beweging maakt richting zo'n bestand."

Bekijk ook

Toekomstige krijgsmacht

Met de top in Parijs is het de eerste keer dat Europese leiders bij elkaar komen om te spreken over een toekomstige krijgsmacht die een bestand moet gaan bewaken, weet Bolder. "Een eerste peiling onder deelnemers: willen we inderdaad zoiets gaan opzetten?"

"En als dat bekend is, moet vervolgens bepaald worden wat er allemaal nodig is om die krijgsmacht te vormen. Hoe zwaar kunnen we optreden? Welke capaciteiten zijn vereist? Als dat allemaal verzameld is, dan kunnen landen gaan zeggen: 'Oké, dit ga ik leveren.'" Je kunt dat zien als een intentieverklaring, legt Bolder uit.

'Ruggesteun weg'

Tegelijkertijd hebben de VS laten weten dat ze niet mee willen doen aan een eventuele Europese troepenmacht. Bolder: "Het grote gevaar is dat we geen rugdekking krijgen van de Verenigde Staten. Terwijl we er altijd op hebben vertrouwd dat de Verenigde Staten de grote 'escalatiedominatie' zouden kunnen leveren. Bijvoorbeeld met atoomwapens."

"Dat is een hele belangrijke waarschuwing: 'Als jij ons te veel pijn doet, dan slaan we jou met atoomwapens terug.' Als de Amerikanen dat niet meer doen, dan is er wel een hoop ruggesteun weg", verwacht hij.

Bekijk ook

Europa genoeg slagkracht zonder Amerika?

De vraag is ook of Europa genoeg slagkracht heeft zonder Amerika. "Hebben we genoeg vermogen om Rusland ook in de diepte te raken, waar het echt zeer doet? Mogen we dat überhaupt wel? Mag je ook Russische troepen in Rusland raken?"

Uiteindelijk kan het erop uitkomen, zegt Bolder, dat Trump en Poetin een bestand overeen komen, dat voor Zelensky niet verteerbaar is. "Dan zal hij mogelijk zeggen, met steun van een groot deel van Oekraïense bevolking, dat hij liever doorvecht." Maar voor hier iets over duidelijk is, zijn we een aantal maanden verder, vermoedt hij.

Militair vermogen tegen Rusland

Hoe belangrijk een eventuele Europese troepenmacht is, wat Bolder betreft? "Belangrijk. De vraag is namelijk in hoeverre je Poetin op zijn woorden kunt geloven, als je al tot een bestand zou komen. Dus je moet daar echt wel militaire kracht tegenover zetten, om te zorgen dat het bestand ook daadwerkelijk wordt gehandhaafd."

"Niemand vertrouwt Poetin meer en Zelensky vertrouwt hem al helemaal niet. Dus dan moet je er voldoende militair vermogen tegenover zetten om Rusland weg te houden van nieuwe agressieve acties richting Oekraïne."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant