'Maak vaart met terughalen IS-vrouwen en kinderen'

De overheid moet vaart maken om de Nederlandse IS-vrouwen en -kinderen uit de kampen in Noord-Syrië te halen. Anders zullen ze vroeg of laat onder de radar terugkomen, stelt terrorismedeskundige Marion van San. 

Zij staat in nauw contact met Nederlandstalige vrouwen die in verschillende kampen door Noord-Syrië gevangen worden gehouden door de Koerden. Volgens Van San is het veel gevaarlijker als de overheid ze daar laat en er geen zicht meer op zal zijn. ”Nu heb je een gezin met vijf kinderen onder de tien jaar. Over tien jaar heb je een gezin met vijf terroristen die via illegale weg hier zullen komen”, aldus de de terrorismedeskundige. 

“Het is niet zo dat we ze hier naar toe halen en dan laten gaan. Dat is het beeld dat heerst. Maar die vrouwen zullen allemaal vele jaren in de gevangenis belanden”, aldus Van San. “Ik denk dat er met heel veel van die vrouwen nog heel veel te bereiken valt." 

Omstandigheden in kampen

Ook Housseins dochter en kleinkinderen zitten gevangen in Syrië. Zijn dochter radicaliseerde, tot zijn afgrijzen, en ze reisde naar IS-gebied. Daar kreeg ze twee dochtertjes. Lange tijd was er geen enkel contact. Begin dit jaar ging hij op zoek naar hen en heeft hij ze kort kunnen ontmoeten. 

Met zijn kleinkinderen gaat het niet goed. "De jongste is echt ziek. die gaat hard achteruit. Ze houdt geen voedsel binnen en ook geen vocht. Dus het gevaar op uitdroging is aanwezig”, zegt Houssein. Volgens de vrouwen in de kampen gaan er iedere week wel een of twee kinderen dood.

“Er zijn totaal geen medische voorzieningen”, stelt terreurdeskundige Marion van San. Zij staat in nauw contact met Nederlandse en Belgische vrouwen in verschillende kampen. Ze ontvangt audio-opnames met noodkreten die stiekem zijn opgenomen door vrouwen in Noord-Syrië. 

Niet overleven

Naast ziektes en een gebrek aan water en eten, is er angst. Dat ze worden uitgeruild met Koerdische gevangenen. Zo laat een van de vrouwen weten: "Wat ik vrees is een gevangenenruil. We hebben hier op het kamp misschien al zeven gebeurtenissen zien gebeuren van een gevangenenruil met ISIS. Dat gebeurt altijd midden in de nacht. (…) Dit is geen fabeltje dat hebben we zelf zien gebeuren met onze eigen ogen"

Als er niet snel iets gebeurd, dan vreest Houssein dat zijn dochter en kleinkinderen het niet zullen overleven. Maar de kinderen moeten in ieder geval worden teruggehaald, stelt de grootvader. Dat is de eerste taak van de overheid, vindt hij. 

“Het zijn en blijven nederlandse staatsburgers en ten tweede, die kinderen hebben er niet om gevraagd. Ze zijn onschuldig”, zegt hij “Maar je maakt ze ook nog eens slachtoffer door ze de rekening te presenteren voor de fouten van hun ouders”, zegt Houssein. 

Duivels dilemma

Zo’n 25 Nederlandse vrouwen zouden in de kampen zitten. Naast tientallen andere Europese vrouwen. Allemaal hebben ze kleine kinderen. Alleen Amerika, Rusland en Indonesië hebben vrouwen opgehaald. Heel Europa worstelt met dit duivelse dilemma. Hoessein snapt wel angstgevoelens van mensen over terugkeerders. Maar niet dat de overheid ze niet ophaalt. “Het zijn jouw staatsburgers”

Houssein: “We hebben nu eenmaal afgesproken met elkaar, dat houdt ook de rechtstaat overeind, dat iedereen voor het hekje moet komen. En nadat hij zijn straf heeft uitgezeten, of de maatregel of wat dan ook, dat hij dan terugkeert in de maatschappij.”

Waarschuwing voor prive-initiatieven

De grootvader en terrorismedeskundige waarschuwen dat er nu prive initiatieven ontstaan om de vrouwen illegaal en onder de radar toch terug te halen. "Zonder dat je weet wat ze van plan zijn. Dus haal ze begeleid terug," zegt ze. 

Houssein staat net als veel andere opa’s en oma’s klaar om de kleinkinderen in huis te nemen. Ook hij hoort van families die nu op eigen houtje hun kinderen willen ophalen. “Van mensen die zeggen, als je me zoveel betaalt.. dan zorg ik dat ze terugkomen. Dat vind ik een veel gevaarlijker ontwikkeling dan dat de Nederlandse overheid ze begeleid terughaalt”, aldus Van San.