Maagzuurremmers vaak onterecht voorgeschreven bij maagklachten, ook bij Maaike: 'Schokkend gezien de bijwerkingen'

Zo'n 2,8 miljoen Nederlanders met maagklachten slikken sterke maagzuurremmers op recept. Zorginstituut Nederland waarschuwt dat ze vaak onterecht worden voorgeschreven. Het gebeurde ook bij Maaike Visser; de pillen die ze kreeg bleken helemaal niet nodig.

Avondeten zat er voor haar haast niet meer in. Met buikpijn die maar bleef aanhouden besloot de 27-jarige Maaike een bezoekje te brengen aan de dokter. De uitslag van een ontlastingsonderzoek gaf aan dat het niet ging om een vermoedelijke maagbacterie. Om haar klachten toch tegen te gaan, werd haar een maagzuurremmer voorgeschreven: omeprazole.

Chronisch slikken van maagzuurremmers

Het is een van de maagzuurremmers die valt onder de zogeheten protonpompremmers (PPI's) waar onder meer Zorginstituut Nederland voor waarschuwt. Veel patiënten slikken deze maagzuurremmers voor een lange tijd, terwijl chronisch gebruik de kans op gezondheidsrisico's vergroot. En dat terwijl het niet eens altijd nodig blijkt.

Een groot deel van de 800.000 mensen die jaarlijks met maagklachten bij de huisarts komen, kunnen al worden geholpen met leefstijladviezen. Pas als dat niet werkt, moet een huisarts medicatie voorschrijven, te starten met milde maagzuurremmers. Maar een groot deel van de patiënten slikt direct de sterkere PPI's. In het 'Zinnige Zorg Verbetersignalement maagklachten' dat vandaag is gepubliceerd, is te lezen dat op meerdere onderdelen binnen het behandeltraject verbeteringen nodig zijn.

Bijwerkingen

Maaike kreeg al vrij snel bijwerkingen van de pillen. "Ik had constant enorme hoofdpijn; het was echt overheersend aanwezig." Ze besloot hierop terug naar de huisarts te gaan, waar ze toen verteld kreeg dat ze een maagontsteking had. En ook werden haar opnieuw maagzuurremmers aanbevolen: het medicijn Famotidine.

Vanwege twijfel over de diagnose maagontsteking, ging Maaike naar een andere arts voor een second opinion. Goed onderzoek was volgens haar namelijk eerder niet verricht en bovendien waren haar klachten er nog steeds.

'Het had niets met m'n maag te maken'

De uitslag van het onderzoek bij de andere arts liet iets heel anders zien, vertelt ze. "Daar kwamen ze uit op het Prikkelbare Darm Syndroom, dus het had helemaal niets met m'n maag te maken."

Hoewel van Maaike geen sprake was van langdurig gebruik van de maagzuurremmers, vindt ze de behandelwijze alarmerend. "Ik was er best wel boos om. Er was echt te snel een conclusie getrokken en heb daarom 2 weken onnodig door moeten lopen met klachten en ook nog bijwerkingen gehad."

Hogere kans op gezondheidsrisico's

'Verouderde behandelrichtlijnen, het niet volgen van richtlijnen en het ontbreken van goede patiënteninformatie' zijn volgens het Zorginstituut de redenen voor de overdiagnostiek en overbehandeling bij maagklachten. Ze vinden dat er nieuwe afspraken nodig zijn om die te verbeteren.

Want alleen in 2018 slikten maar liefst 2,8 miljoen Nederlanders PPI's. Veel van de patiënten slikken de maagzuurremmers langdurig, wat tot gezondheidsrisico's kan leiden. Zo zouden de gebruikers ervan een hogere kans hebben op botbreuken, chronische nierschade en te maken kunnen krijgen met vitaminetekorten.

Meer passende zorg

"Ik vind het schokkend dat er met het onnodig voorschrijven van maagzuurremmers erg makkelijk wordt gekeken naar het bestrijden van symptomen en niet goed naar de oorzaak", zegt Maaike. "Pas na redelijk onderzoek moet je die medicijnen uitproberen, ook gezien de bijwerkingen die het kan geven. Ik vind echt dat daar verandering in moet komen."

Als het aan het Zorginstituut ligt, moeten de verbeterafspraken de komende jaren leiden tot een betere samenwerking tussen zorgaanbieders. Daarnaast moeten patiënten beter geïnformeerd worden over hun behandeling, vinden zij. 'Zo ontstaat meer passende zorg en wordt onnodige zorg voorkomen.'