In aanloop naar de troonswisseling presenteert EenVandaag enkele columns met als centrale vraag: is Willem Alexander de laatste monarch van Nederland? Voor- en tegenstanders spreken zich uit over het sociale nut van het Nederlandse koningshuis. Vandaag: Lucas Hirsch, dichter en democraat. Zijn laatste bundel, Dolhuis, verscheen in 2012. Hirsch: "Beatrix is een moeder voor alle Nederlanders, maar ik voel me wees."

Door: Lucas Hirsch

Foto: An-Sofie Kesteleyn

Wat weten we eigenlijk van de familie die al tweehonderd jaar ons staatshoofd levert? We houden van Beatrix, Maxima en een beetje van Willem Alexander terwijl we ze eigenlijk niet kennen. Er wordt schimmig gedaan over het vermogen van de Oranjes en het is moeilijk om volledige toegang te krijgen tot de koninklijke archieven. Dit terwijl het instituut door belastinggeld wordt betaald. Wij, Nederlanders, krijgen geen eerlijk en gezond beeld van de Oranjes, maar alleen te zien wat de RVD en de Oranjes willen dat we zien.

De discussie over het bestaansrecht van de monarchie is een strijd tussen drogredenen (Maxima is zo’n leuke meid) en rationele argumentatie. Helaas wint het sentiment het van de ratio. Beatrix is een moeder voor alle Nederlanders, maar ik voel me wees.

Het koningshuis neemt een loopje met de democratie

Als we naar de geschiedenis kijken, is Nederland langer een republiek geweest dan een monarchie. Er zijn genoeg feiten te noemen die maken dat we weer rap van de monarchie af moeten. We weten dankzij het boek Bernhard Zakenprins van Gerard Aalders dat Bernhard lid is geweest van de SS, dat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog op bezoek ging bij de familie Zorreguieta in Argentinië en dat hij een ordinaire fraudeur was. We weten dat vader Zorreguieta’s “Ich habe es nicht gewusst” niet geloofwaardig is.

Zo weten we ook dat Zorreguieta regelmatig kopjes thee drinkt met Beatrix en graag tijd doorbrengt op Nederlandse bodem. Het geeft aan hoe het koningshuis een loopje neemt met de democratie. Beatrix heeft ons doen geloven dat we de Oranjes gedogen, maar in werkelijkheid is het andersom. Beatrix gedoogt de democratie. In mijn dichtbundel Dolhuis staat een gedicht over de monarchie, waarin ik aanhaal dat Beatrix ieder jaar op 4 mei een krans legt bij het monument op de Dam om slachtoffers van ondemocratische regimes te herdenken. Het is wrang dat Beatrix, bij wijze van spreke, op 5 mei gezellig met opa Jorge in de tuin van villa Eikenhorst te Wassenaar aan de thee zit. Wat zegt dat over ons koningshuis? Sterker nog, wat zegt dat over ons?

Ook betaalt Beatrix geen belasting en heeft ze decennia lang invloed gehad op de Nederlandse politiek. We weten wat de koning grondwettelijk mag, maar wat er daadwerkelijk gebeurt en gezegd wordt tussen politici en koning is geheim.

Houd een referendum

Wat mij betreft is Willem Alexander de laatste monarch die Nederland kent. Er is überhaupt geen discussie gevoerd over wie de nieuwe koning moet worden. Beatrix treedt af en haar zoon neemt coûte que coûte het roer over. Als Nederland écht een democratie zou zijn, dan zou het volk zich hierover moeten kunnen uitspreken.

Waarom houden we geen referendum? Willen we een koninkrijk blijven of een republiek worden? Dan leg ik me neer bij de beslissing die door het volk genomen wordt, heel democratisch, zoals we onszelf het liefst zien in Nederland.

Voor meer reportages en verhalen over de troonswisseling, kijk op onze speciale thema-pagina.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.