radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Komt Nederland van stikstofslot nu uitkoopregeling bekend is voor boeren? 'Utopie dat alles nu duidelijk is'

Komt Nederland van stikstofslot nu uitkoopregeling bekend is voor boeren? 'Utopie dat alles nu duidelijk is'
Bron: ANP

Vanaf vandaag kunnen boeren online nagaan of hun boerderij teveel stikstof uitstoot en te dicht bij een natuurgebied ligt. In dat geval kunnen ze gebruik maken van de uitkoopregeling. Veel boeren zien er niets in. "Niet vergeten hoe ingrijpend het is."

Het gaat volgens minister Christianne van der Wal voor Natuur en Stikstof om 'een woest aantrekkelijke regeling'. Geïnteresseerde boeren kunnen dankzij deze regeling stoppen met hun bedrijf als ze bij de zogenaamde groep piekbelasters horen. Dat zijn boerderijen die veel stikstof uitstoten en dicht in de buurt van natuurgebieden liggen.

'Bizarre regeling'

Op de vandaag gelanceerde website kunnen boeren checken of dat voor hen geldt en een telefoonteam staat klaar om eventuele vragen te beantwoorden. Vanaf juli kan de regeling dan concreet worden aangevraagd.

Melkveehouder Jan Adams schampert bij het horen van de woorden van de minister: "'Woest aantrekkelijk'? Ik denk dat het een bizarre regeling is, vol onduidelijkheden." Adams vermoedt dat hij piekbelaster is, maar hij peinst niet over verkoop: "Mijn zoon zit ook in het bedrijf, we zijn de derde en vierde generatie op deze boerderij. Voor mij is het niet zo'n punt om over een tijd te stoppen, maar hij wil gewoon boer blijven."

Bekijk ook

Vernieuwen, verplaatsen of stoppen

Boeren die de regeling wel zien zitten, moeten de stikstofuitstoot van hun bedrijf met minstens 85 procent verlagen. Dat kan uiteraard door te stoppen met de boerderij, maar ook door te vernieuwen en daarmee de uitstoot drastisch te verlagen, of door te verhuizen naar een minder kwetsbaar gebied. De twee laatste mogelijkheden worden op dit moment alleen nog niet aangeboden.

Als ze daadwerkelijk willen stoppen, kunnen piekbelasters hun bedrijf voor 120 procent van de waarde verkopen. Maar boer Jan Adams heeft er een hard hoofd in: "Er is nog zoveel onduidelijk. Hoe zit het bijvoorbeeld met de belasting straks, wat houd je daadwerkelijk over van het geld dat je krijgt? En met bestemmingsplannen krijg je ook te maken, wat mag je vervolgens doen op je erf?"

Onduidelijkheid blijft

Ook volgens fractievoorzitter Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging is met deze regeling zeker niet alles helder. "Het is fijn dat er nu een regeling op tafel is gekomen, maar voor veel boeren blijft nog onduidelijk hoe dit precies gaat."

Met de vandaag gelanceerde website is een uitkoop niet met één klik geregeld, zegt Van der Plas. "Je komt alsnog in een wirwar van formulieren terecht en hebt echt een bedrijfsadviseur nodig om je daar goed bij te helpen. Het is een utopie dat hiermee alles duidelijk is."

Verkeerde beeldvorming

Ook is het volgens haar maar de vraag of een uitkoop van 120 procent van de bedrijfswaarde inderdaad 'woest aantrekkelijk' is. "Daarmee moeten we echt ophouden. Ik ben helemaal niet blij dat de minister dat zo noemde: we moeten niet vergeten hoe ingrijpend het is om te stoppen met een bedrijf waar je hele leven in zit."

De BBB-leider noemt het 'verkeerde beeldvorming' dat boeren na de uitkoop direct miljonair zouden worden. "We moeten daar heel voorzichtig mee zijn. Misschien krijg je meer dan een miljoen, maar er zijn ook jarenlang misschien wel miljoenen geïnvesteerd." Met het geld moeten boeren volgens haar bijvoorbeeld ook nog langs de belasting of hun hypotheek aflossen, waardoor er een stuk minder overblijft.

Bekijk ook

'Vrijwilligheid moet gewaarborgd blijven'

Dat er iets moet gebeuren om kwetsbare natuur te beschermen is voor iedereen duidelijk. Het uitkopen van piekbelasters vormt daarin een belangrijke stap. Zij dragen relatief veel bij aan de stikstof-problemen in Natura 2000-gebieden. Maar hoe realistisch is het dat boeren massaal op het aanbod ingaan? Volgens Van der Plas is dat voor iedereen een eigen keuze. "Boeren moeten goed uitrekenen of dit iets is waar ze mee kunnen leven. Het zal voor hen nog heel wat hoofdbrekens kosten om daar een goede keuze in te maken."

"Wij zijn niet tegen deze regeling, maar hebben wel altijd gezegd dat het voor iedereen een vrijwillige keuze moet zijn." Gedwongen uitkoop is iets waar de BBB fel tegen blijft.

Alleen een regeling om te stoppen

Boerenbelangenorganisatie Agractie is het daarmee eens en laat in een reactie weten het te betreuren dat nu alleen een regeling om te stoppen is gepresenteerd. "Wij vinden het jammer dat niet de zorgvuldige route is gevolgd die Johan Remkes adviseerde, en dat alle regelingen niet tegelijk worden opengesteld. Wij benadrukken met klem dat vrijwilligheid gewaarborgd moet zijn en blijven."

"Het kabinet wil graag de stikstofdruk rondom Natura-2000 gebieden verminderen, maar kiest op dit moment alleen voor de optie stoppen, waardoor boeren die door willen geen keuze hebben."

Bekijk hier onze tv-reportage

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Terugblikken met presentator Pieter Jan Hagens, die met pensioen gaat: 'Journalistiek is veranderd, maar ikzelf ook'

Terugblikken met presentator Pieter Jan Hagens, die met pensioen gaat: 'Journalistiek is veranderd, maar ikzelf ook'
Presentator Pieter Jan Hagens tijdens zijn laatste uitzending van EenVandaag
Bron: EenVandaag

Hij was jarenlang een van de vaste gezichten van EenVandaag: Pieter Jan Hagens. Gisteren presenteerde hij het programma voor het laatst. Hij gaat met pensioen na een carrière van meer dan 40 jaar als journalist en presentator, op radio en tv.

Normaal stelt Pieter Jan de vragen, nu mochten jullie die aan hem stellen.

1. Hoe kijk je terug op je carrière?

"Ik vind dat ik een geluksvogel ben. Ik heb 43 jaar in de journalistiek gezeten en ik heb er enorm van genoten. Ik zou niet weten wat ik anders had moeten doen, er is geen vak dat ik zo leuk zou vinden als dit."

"Het leuke van met pensioen gaan is dat de oude doos wordt opengemaakt. Ik heb veel verschillende dingen kunnen doen en meegemaakt, ook buiten de journalistiek. Dat komt allemaal weer naar boven. En het gevoel dat ik steeds opnieuw krijg is: wat heerlijk dat ik dat heb kunnen doen."

2. Hoe heb je de journalistiek zien veranderen?

"De journalistiek is veranderd, maar ik ben zelf ook veranderd. Ik begon bij de VARA in de jaren 80, waar ik met stevig linkse journalisten werkte. Ik dacht: zo hoort het kennelijk. Later heb ik me daar een beetje van gedistantieerd, ik vond het te activistisch. Ik vond dat de feiten meer moesten spreken."

"In deze tijd, waarin grimmige leiders opstaan en democratische vrijheden op het spel staan, denk ik juist weer: journalisten zijn er niet alleen voor de feiten, maar ook om bepaalde ideeën te beschermen. Ideeën die het fundament vormen voor onze liberaal-democratische samenleving."

3. Wat was jouw favoriete onderwerp om te presenteren, en wat het moeilijkste interview?

"Ik heb bij Buitenhof veel bijzondere mensen aan tafel gehad, met wie ik langere gesprekken kon voeren. Ik heb veel bijzondere denkers, schrijvers en politici gesproken. Die hadden vaak iets te vertellen waar ik wel wat van opgestoken heb. Vooral de Israëlische schrijver Amos Oz maakte indruk, dat was zo'n wijze man."

"Hij maakte zulke goede opmerkingen. Dat was in 2015, de aanslagen in Parijs waren toen net geweest. Hij duidde dat terrorisme op zijn manier. Hij had het erover dat terroristen geen gevoel voor humor hebben, en dat klinkt nu heel plat, maar hij vertelde dat zo raak en mooi. En ik weet ook dat veel kijkers van die uitzending hebben genoten."

"Maar ook bij EenVandaag heb ik veel spannende dingen gedaan. Ik denk meteen aan de verkiezingsdebatten. Het debat in 2023, waaruit het huidige kabinet is voortgekomen, is een van de betere debatten die ik heb geleid. Maar tegelijkertijd waren die debatten een van de moeilijkste dingen die ik heb gedaan, dat is een hele opgave."

"Het is fijn dat je dan eindeloos met collega's kan brainstormen over wat de beste opzet is. En dat je de spanning deelt: tijdens het debat hoorde ik dan de eindredacteur in mijn oortje, die net zo zenuwachtig was. Dit delen met collega's ga ik het meeste missen aan het werk. Want ook als je geen beste vrienden bent, maken ze toch een groot deel uit van je sociale leven."

Bekijk ook

4. Welke peiling had de meest verrassende uitslag voor jou?

"Ik heb niet zo'n goed geheugen voor peilingen, moet ik eerlijk zeggen. Het Opiniepanel is natuurlijk een heel goed gereedschap van EenVandaag. Maar als ik in de studio sta, ben ik bezig met het gesprek dat ik voer met de presentator van de paneluitslagen, niet met de uitslagen zelf. Ik kan die niet tegelijkertijd goed onthouden, dus weet ook niet meer welke uitslag mij het meest heeft verbaasd."

5. Hoeveel invloed heb je zelf gehad op de onderwerpen die behandeld werden? En ging dat weleens in tegen je eigen mening?

"Eigenlijk heb ik daar niet zo veel invloed op. EenVandaag is een olietanker die op koers vaart, er werkt een grote redactie. Ik kan wel meepraten en meedenken, maar ik ben geen eindredacteur. Toch heb ik zeker in interviews wel een belangrijke stem. En ook in de politieke debatten kan ik als presentator de richting van het gesprek bijsturen."

"Of de presentatie weleens tegen mijn eigen ideeën of mening in ging? Laat ik zeggen dat ik wel blij ben dat ik mezelf nu meer mag gaan uitspreken. Maar ik ben ook blij dat ik dat als journalist en presentator niet gedaan heb. Ik zou mezelf geen knip voor de neus waard vinden als ik in interviews een bepaalde politieke lijn zou voorstaan. Ik vind dat je als journalist niet te koop moet lopen met je eigen mening."

"Tegelijkertijd vind ik het gek om nu weg te gaan, omdat er zoveel gebeurt op het moment, waarvan je denkt: oei, waar gaat dit heen? In de Verenigde Staten durven wetenschappers zich niet meer uit te spreken, er zijn bezuinigingen op het hoger onderwijs, ook in Nederland. Het klimaat verandert. Daar maak ik me zorgen om. Het voelt als een grote opluchting dat ik niet geheimzinnig hoef te doen over waar ik mij zorgen om maak. Dat heb ik gemist de afgelopen jaren."

"Ik heb niet de illusie dat ik daar in mijn eentje iets aan kan doen. Maar alles wat journalisten, maar ook burgers doen, is op dit terrein van belang. Wat ik daarom ook ga doen is als burger mezelf meer uitspreken. Dat kan nu ook, ik ben journalist af. Misschien sluit ik me wel aan bij een politieke partij. Ik weet nog niet welke, maar ik ga het wel doen. Niet als politicus, maar gewoon als burger."

6. Wat ben je van plan om te gaan doen tijdens je pensioen?

"Ik ga eerst zeilen met mijn vrouw, een paar maanden weg. En daarna wil ik graag dingetjes doen waar ik tot nu toe niet aan toe kwam, zoals een houten bootje maken waar mijn kleinzoon in kan leren zeilen. Dat ben ik zeker van plan."

"Het is sowieso goed om weer eens met een frisse blik de wereld in te kijken, want er komt voor het werk ongetwijfeld iets anders moois in de plaats. Aan de andere kant: ik stop weliswaar met de vaste dingen, maar ik blijf nog steeds graag interviews en debatten leiden, voice-overs inspreken, misschien invallen bij een radio-uitzending. Dus als iemand ergens ziek is, weet me te vinden."

info

EenVandaag Vraagt

Bij EenVandaag heb je de mogelijkheid om vragen en ideeën in te sturen. Dat kan altijd in onze chat, of je kunt meedoen aan de gerichte EenVandaag Vraagt-oproepen die wij zo'n twee keer per week plaatsen in de Peiling-app. De Peiling-app is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

7. Hoe hoop je dat de journalistiek er de komende jaren uit gaat zien?

"Ik hoop dat de journalistiek zich opstelt als beschermer van de waarden waar wij allemaal op drijven, zoals gelijkheid, vrede, rechtvaardigheid en verdraagzaamheid. Al die dingen zijn zo belangrijk in onze democratische samenleving, en ik hoop dat journalisten daaraan meewerken. Elke journalist is op dit terrein van belang."

"Ik denk dat de meeste journalisten dit ook zo zien, sowieso al mijn collega's hier bij EenVandaag. Ik ben er trots op dat alle collega's zich ervan bewust zijn dat we een rubriek zijn die dicht bij de mens wil staan, waar de onderwerpen die we brengen echt relevant zijn, en waarin tegelijkertijd de feiten heilig zijn. Juist in deze tijd waarin onverdraagzaamheid en angst toenemen, denk ik dat het belangrijk is dat er programma's zoals EenVandaag zijn."

Presentator Pieter Jan Hagens neemt in EenVandaag afscheid van de kijkers

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door oorlogsdreiging stappen landen uit ontwapeningsverdragen: 'Internationale spelregels staan onder druk'

Wereldwijd liggen er miljoenen landmijnen onder de grond. Hierdoor vallen er jaarlijks honderden slachtoffers. Om dit te stoppen werd in een verdrag afgesproken dat het wapen de wereld uit moest. Maar nu de spanningen toenemen, trekken landen zich terug.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant