Een aanslag op het kantoor van de Telegraaf, de redactie van Panorama die met een antitankgranaat wordt beschoten; beiden in een tijdsbestek van minder dan een week. Het lijkt alsof journalisten de laatste tijd veel meer worden bedreigd. De aanslagen van de laatste weken zijn ongekend, maar volgens mediahistoricus Huub Wijfjes zijn bedreigingen jegens journalisten niet per se nieuw. Verslaggevers zijn wel een duidelijker doelwit geworden.  

De Telegraaf heeft inmiddels beelden vrijgegeven van de persoon die midden in de nacht twee keer op de voorgevel van het hoofdkantoor inrijdt. Daarna zet de bestuurder de auto in brand. Het lijkt om een opzettelijke actie te gaan, iets dat de politie van begin af aan vermoedde. Het is de tweede aanslag op een medium in minder dan een week; op 22 juni schoot iemand met een raketwerper op de redactie van Panorama.

Rechtbankverslaggever maakt plaats voor misdaadverslaggever

De Nederlandse Vereniging voor Journalisten heeft vorig jaar een onderzoek gepubliceerd waaruit bleek dat de bedreigingen richting journalisten toeneemt, met name naar misdaadjournalisten. Deze leven vaker onder begeleiding van beveiliging en zitten soms zelfs ondergedoken.

Het begrip misdaadjournalist bestaat nog niet zo heel lang, legt Wijfjes uit. “Vroeger heette  zo iemand een rechtbankverslaggever. Die schreven pas stukken als het proces tegen een verdachte al was begonnen”, vertelt hij. “Misdaadverslaggevers gaan veel verder. Zij doen onderzoek als de criminelen nog vrij rondlopen en doen verslag in de periode dat er nog helemaal geen sprake is van vervolging.”

 Het waren uiteindelijk de journalisten die zelf vonden dat ze daarmee bezig waren, die het concept van misdaadjournalist in de jaren ’90 introduceerden, zoals Peter R. De Vries. “Men wordt bij naam en toenaam genoemd,” zegt Wijfjes. “Zo weten de misdadigers wie er verhalen schrijft die hun criminele belangen kunnen beschadigen. Dan wordt je sneller een mikpunt.”

‘Er zijn altijd mensen vinden dat ze worden beschadigd door media’

Wijfjes vindt wel dat we in ons achterhoofd moeten houden dat kranten en andere nieuwsmedia die omstreden kwesties zoals criminaliteit volgen, altijd in aanraking komen met onrust. “Er zijn altijd mensen die het gevoel hebben dat hun ze worden beschadigd door de media”, legt hij uit. “De Telegraaf is in de jaren zestig ook al eens onder vuur komen te liggen. Toen waren er zelfs rellen voor het gebouw.”

Het is volgens Wijfjes dus niet zo makkelijk te zeggen dat het aantal bedreigingen is toegenomen. “Vroeger was dat ook al wel.”

Extra beveiliging bij redacties

Nederland staat nu derde op de persvrijheidsindex, na Noorwegen en Zweden. Toch heeft Amsterdam inmiddels extra beveiliging ingesteld bij verschillende redacties in de stad. 

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.