radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Journalist Olivier van Beemen vertelt hoe hij dagenlang werd vastgehouden in Benin op verdenking van spionage

Journalist Olivier van Beemen vertelt hoe hij dagenlang werd vastgehouden in Benin op verdenking van spionage
v.l.n.r. Flore Nobime, Olivier van Beemen en Kinto Sylla, een oud-militair die het duo begeleidde
Bron: EenVandaag

Je reist af naar het Afrikaanse Benin voor journalistiek onderzoek, maar in no time word je door bewapende politie en militairen meegenomen op verdenking van spionage. Het overkwam de Nederlandse journalist Olivier van Beemen en zijn collega Flore Nobime.

Van Beemen is al meer dan een jaar bezig met een onderzoek naar African Parks. De natuurbeschermingsorganisatie beheert, gesponsord door de Postcode Loterij en de Europese Unie, negentien natuurgebieden verspreid over Afrika.

Geen groot risico

Voor het vervolg van het onderzoek wilden Van Beemen en zijn collega Nobime de organisatie in Benin met eigen ogen zien. African Parks gaf ondanks eerdere toezegging geen toestemming voor een bezoek. Maar de journalisten besloten toch te gaan.

"Vooraf had ik wel een risico-inschatting gemaakt", vertelt Van Beemen. "We kwamen iemand tegen met wie we mee konden. Mijn collega Flore kende die man ook. Er was geen groot risico."

Bekijk ook

Bang voor de politie

"Op de plek waar wij toen waren, was er nooit sprake van een ontvoering of dat je slachtoffer werd van jihadistisch geweld", vervolgt hij. "Ik was meer bevreesd voor de politie." En dat bleek terecht toen het duo bezoek kreeg van een politiecommissaris en een opsporingsambtenaar die de twee in de gaten hielden.

"Iemand zei me eerder nog: 'Het ergste wat je kan gebeuren, is het land uitgezet worden'. En dat is dus ook gebeurd." Maar hoe dat ging, is bijzonder. Want dagenlang, in een soort estafette-achtige rit, werden Van Beemen en zijn collega gevangen gehouden door de autoriteiten.

Ondervraagd in de auto

Er werd meer dan 40 uur gedaan over een rit die normaal zo'n 10 uur zou moeten duren. "In elk politiedistrict moesten we overstappen in een nieuwe auto, als die al direct klaar stond."

Daar zaten ze dan, tussen bewapende politieagenten en militairen die hen ondertussen probeerden uit te horen. Van Beemen had geen idee waar hij aan toe was en wat er met hem ging gebeuren.

Bekijk ook

Belastende informatie

Op het zoveelste politiebureau kregen Van Beemen en Nobime een document onder hun neus. Daar is hen gevraagd om de papieren te ondertekenen. In het document stonden niet alleen de rechten die ze hebben, maar ook dat het onderzoek belastende informatie over hen opleverde.

Ze tekenden dan ook niet. "Je weet natuurlijk nooit in zo'n situatie hoe je je dan staande houdt. Maar gelukkig hielden we het hoofd koel."

'Hoofd erbij houden'

En dat is niet gemakkelijk als je constant van hot naar her wordt verplaatst. "Elke ochtend en elke avond konden we wel goed eten regelen. We zorgden dat we goed scherp bleven. Je wast je zoveel mogelijk", zegt Van Beemen.

"We vonden het belangrijk dat we niet zouden verslonzen: hoofd erbij houden." Dat lukte, net als contact leggen met de Nederlandse Vereniging van Journalisten en de Nederlandse ambassade.

Bekijk ook

Autoritair regime van Benin

De aanhouding van de journalisten moet in de context worden gezien van de president van Benin. Oud-zakenman Patrice Talon kwam in 2016 aan de macht en koos voor een heel andere aanpak dan zijn voorgangers.

"Het buurland Burkina Faso is heel instabiel, daar zitten veel jihadisten", legt Van Beemen uit. "Er zijn vaker militairen vermoord. In het park zijn eerder ook negen mensen vermoord." De bevolking van Benin koos vanwege dit toenemende geweld een man die nu het land met harde hand regeert.

Buitenstaanders stellen orde op zaken

Talon werd verkozen in hetzelfde jaar als Trump. "In andere landen zag je toen ook dat mensen van buiten de politiek ineens werden verkozen. Buitenstaanders die orde op zaken zouden stellen."

Het is volgens de journalist een trend in de regio van Benin: "Vrijheden gaan snel achteruit. Er is ook een hof, waar als het fout ging wij ook voor zouden moeten verschijnen. Die delen heel gemakkelijk hele hoge gevangenisstraffen uit."

Bekijk ook

Tot 2016 een modeldemocratie

En dat terwijl Benin eerst werd gezien als modeldemocratie, waar persvrijheid de norm was. "Vandaar ook de verontwaardiging bij mijn collega. Zij zegt ook: 'Dit is mijn land niet'. Zij is bereid dit internationaal te vertellen, ook al zou ze er last mee krijgen."

Of Nobime ook daadwerkelijk in de problemen komt, is volgens Van Beemen nog maar de vraag. "Als ze haar nu zouden oppakken, ziet dat er wel heel slecht uit voor het regime."

Luisteren

Olivier van Beemen vertelt in EenVandaag over zijn reis naar Benin, waar hij werd vastgehouden door de autoriteiten op verdenking van spionage.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom Israël juist nu met een nieuwe aanval op Gaza de wapenstilstand met Hamas beëindigt

Bij luchtaanvallen van het Israëlische leger op Gaza zijn afgelopen nacht honderden doden gevallen. Daarmee is het staakt-het-vuren door Israël geschonden. Premier Benjamin Netanyahu wijst naar Hamas, maar heeft ook eigen politieke redenen voor de aanval.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Europa heeft 200 miljard euro aan Russisch geld 'bevroren': mag dat worden afgepakt? 'Gaat om spaargeld van gemiddelde Rus'

Europa heeft 200 miljard euro aan Russisch geld 'bevroren': mag dat worden afgepakt? 'Gaat om spaargeld van gemiddelde Rus'
Roeland Moeyersons, advocaat in België.
Bron: EenVandaag

Russische miljarden confisqueren: mag dat zomaar? Na de Tweede Kamer wil nu ook het Europees Parlement Russisch geld in beslag nemen dat bij Europese banken bevroren staat. Om hoeveel geld gaat het en kan dat inderdaad zomaar worden ingepikt?

Europa heeft drie jaar geleden ruim 200 miljard euro aan Russische tegoeden bevroren die geparkeerd stonden bij het Belgische bedrijf Euroclear. De druk om die bevroren tegoeden te gebruiken voor de verdediging van Oekraïne neemt toe, nu Amerika minder hulp wil geven en Europa zich genoodzaakt voelt meer voor het land te doen.

Geld voor opbouw Oekraïne

Tot nu toe keert de Europese Unie alleen de rente op die bevroren tegoeden uit aan Oekraïne. Dat kan oplopen naar 3 miljard euro per jaar. Daarvan kan Oekraïne wapens kopen, maar ook het land weer opbouwen of humanitaire hulp verlenen.

Maar al die bevroren Russische tegoeden inpikken, dat gaat een stap verder, zegt Roeland Moeyersons. Hij is advocaat in België en verdedigt partijen waarvan tegoeden bevroren zijn bij de Russische centrale bank.

Bekijk ook

Spaartegoed van 50.000 euro

"Dat zijn dan aandelen, spaargeld en beleggingen die eigenlijk eigendom zijn van de gemiddelde Rus", legt Moeyersons uit. "Dat zijn mensen die hun spaargeld geïnvesteerd hebben in beleggingsproducten of hun pensioenfonds, het gaat dus niet over fondsen die toekomen aan de Russische overheid."

Als voorbeeld noemt de advocaat een cliënt uit Londen: "Die heeft in 2022 Rusland verlaten om een nieuw leven op te bouwen in Londen. Zijn spaargelden staan geblokkeerd bij Euroclear en hij kan daar niet aan zitten. Het gaat om bedragen van 40.000 tot 50.000 euro. Dat zijn essentiële gelden die ze gewoon niet kunnen gebruiken."

info

Wat is Euroclear?

Euroclear is een Belgisch bedrijf met het hoofdkantoor in Brussel. Advocaat Roeland Moeyersons noemt het een 'bank voor banken'. Wanneer er aandelen of obligaties worden verhandeld, zorgt Euroclear ervoor dat die betalingen goed worden uitgevoerd en registreert wie het in zijn bezit heeft. Het zorgt ervoor dat kopers van aandelen en obligaties die krijgen, en de verkopers hun geld. Het bedrijf moest vanwege de Europese sancties tegen Rusland al het Russisch geld en waardepapieren bevriezen.

Niet zomaar innemen

Ja, geeft Moeyersons toe, het zijn ook vooral de Russische miljonairs die grote belangen hebben en vaak een rechtszaak starten. "Maar het zijn ook investeringsfondsen, ontwikkelingsfondsen en bedrijven. Dat is de gemiddelde Rus in de straat, maar ook uiteraard de klassieke Russische oligarch. Het getroffen publiek is heel divers."

Het tijdelijk bevroren geld daadwerkelijk in beslag nemen zoals nu de politieke plannen zijn, is volgens hem een no-go. "Het is een eigendomsrecht en eigendomsrecht is een mensenrecht. Dat is ook heel sterk beschermd door internationale en nationale wetgeving en je mag niet zomaar het geld van iemand anders gebruiken. Dat is eigenlijk onteigenen."

Bekijk ook

'Geld moet terug'

Heleen over de Linden is sanctierecht advocaat en deskundige en zij ziet nog een andere juridische reden waarom het niet kan. De EU-verordeningen maken het niet mogelijk om zomaar geld af te pakken.

"In de sanctieverordening staat dat het administratieve en omkeerbare maatregelen zijn. Dus dat maakt het in essentie al iets dat het niet zomaar geconfisqueerd kan worden." In principe moet het geld dus terug.

Nieuwe sancties

Maar er kunnen volgens Over de Linden bijvoorbeeld wel nieuwe sancties worden ingesteld door Europa. Zo kan er bijvoorbeeld in de verordening een bepaling worden opgenomen.

Als in die bepaling staat dat wanneer Rusland niet binnen nu en een half jaar een vredesakkoord met Oekraïne tekent, het land op grond van de sanctie-verordening een strafbaar feit pleegt. Op die manier kunnen die bevroren tegoeden geconfisqueerd worden, legt de deskundige uit. "Dat lijkt mij een goede oplossing als stok achter de deur."

Europa heeft 200 miljard euro aan Russisch geld 'bevroren': mag dat worden afgepakt?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant