Is de Amsterdamse topcrimineel Naoufal F. de eerste crimineel die achter de tralies verdwijnt op basis van gekraakte telefoonberichten van zogenaamde PGP-telefoons? "Als 'Noffel' wordt veroordeeld, zou het voor het eerst zijn dat iemand uit de hogere kringen achter de tralies belandt”, zegt misdaadjournalist Jens Oldekater.

Het Openbaar Ministerie heeft 20 jaar gevangenisstraf geëist tegen Naoufal F. vanwege de moordaanslag op Pjotr R. in 2015. Volgens het OM stuurde hij vanuit Ierland ‘‘het perfecte moordcommando aan.’’ Het belangrijkste bewijs komt van versleutelde berichten, verstuurd met zogenoemde PGP telefoons. Tijdens de strafzitting van 9 maart was ‘Noffel’ zelf niet aanwezig. Eerder ontkende hij al opdracht te hebben gegeven voor de moordaanslag op R. via een schriftelijke verklaring. 

Criminelen waanden zich jarenlang onbespied, maar justitie is er in geslaagd de versleuteling te kraken. Zo wordt Naoufal F. wellicht de eerste grote vis die justitie hiermee achter de tralies krijgt. Volgens misdaadjournalist Jens Olde Kalter zou een veroordeling gebaseerd op die PGP berichten uniek zijn. “Tot nu toe zijn vooral de schutters van recente liquidaties achter de tralies beland, maar als “Noffel” wordt veroordeeld, zou het voor het eerst zijn dat iemand uit de hogere kringen achter de tralies belandt.”

Mislukte moordaanslag

F. wordt door justitie vervolgd als opdrachtgever van de moordaanslag op de Amsterdamse crimineel Pjotr. R. In 2015 wordt  R. op klaarlichte dag onder vuur genomen met een kalasjnikov. Zeven kogels boren in zijn lichaam, maar Pjotr overleeft de liquidatie ternauwernood. De schutters worden gearresteerd en hun PGP telefoons worden in beslag genomen. Justitie slaagt erin om de versleutelde berichten op de telefoons uit te lezen.  Zo leest justitie dat de vermoedelijke opdrachtgever, ene "Buikje", ontstemd is over het feit dat de aanslag mislukt is. In een bericht verstuurd van een PGP telefoon vroeg 'Buikje' namelijk: “Waarom heb je de waggie niet gevlamd in de garage? Waarom niet gefikt meteen?” 

Is ‘de Buik’ Naoufal F.?

Naoufal F. is volgens justitie 'de Buik', maar zijn advocaat Inez Weski bestrijdt dat. De advocate plaatst grote vraagtekens bij de betrouwbaarheid van de PGP berichten. Het is volgens haar niet controleerbaar wat de context is. ‘‘Het is een fragmentarisch geheel, ik wil weten waar het vandaan komt, wat is de oorsprong van bepaalde berichten?” De advocaat geeft aan dat justitie slechts een kleine selectie van de berichten presenteert.‘‘Mogelijk ontlastende informatie is niet verstrekt, want een groot deel van de informatie is achtergehouden’’

De grootste uitdaging voor justitie is om te bewijzen dat ‘Buik’ uit het berichtenverkeer inderdaad de persoon Naoufal F. is geweest. Mocht de rechter akkoord gaan met het gebruik van PGP berichten als bewijsmateriaal, zullen mogelijk nog tientallen veroordelingen volgen.

Uitgeprocedeerde asielzoekers zouden de Europese Unie echt moeten verlaten: dat is de inzet van nieuwe plannen van de Europese Commissie. Maar hoogleraar migratie Arjen Leerkes is kritisch. "Voor een deel gaat het ook om beeldvorming."

Waarom krijgt de een na een schokkende gebeurtenis posttraumatische stress en de ander niet? Radboud Universiteit deed hier samen met de Nationale Politie onderzoek naar.

Mishandeling, een zwaar ongeval of oorlog, dit zijn enkele voorbeelden van situaties die kunnen leiden tot een posttraumatisch stresssyndroom (PTSS). In Nederland krijgen jaarlijks 400.000 mensen de diagnose. Maar de een is hier gevoeliger voor dan de ander, blijkt uit onderzoek van de Radboud Universiteit Nijmegen.

Uniek onderzoek naar PTSS

Aan het onderzoek van de universiteit deden ruim 200 beginnende agenten mee. Volgens neurowetenschapper en een van de onderzoekers van de studie Linda De Voogd is dit uniek. "Er zijn weinig onderzoeken gedaan waarbij de deelnemers nog geen dingen hebben meegemaakt of geen PTSS-klachten hebben", vertelt ze.

En voor een goede meting moet je er juist bij zijn voordat iemand een traumatische ervaring meemaakt, weet de onderzoeker. "Ook richtten vorige studies zich vooral op kleinere onderzoeksgroepen en militairen."

Wel of niet schieten

Tijdens het onderzoek moesten de agenten onder een MRI-scan een schietopdracht doen. "Om de spanning op te bouwen moesten de deelnemers een poppetje in de gaten houden. Het poppetje kon een geweer of een telefoon uit zijn zak pakken", gaat De Voogd verder. En op basis daarvan moesten de agenten een keuze maken: wel of niet schieten.

"Bij het pakken van het geweer, moesten de agenten op het poppetje schieten. Bij het pakken van de telefoon, moeten ze niks doen. Dat was dan de veilige situatie," vertelt De Voogd. "Bij een foute keuze kregen de agenten een elektrisch schokje. De schok doet niet echt pijn, maar het is wel vervelend. Er stond dus wel iets op het spel."

Actieve amygdala

Het uitvoeren van de oefening stimuleert hersenactiviteit, vooral in de amygdala. "Dat is een gebied in de hersenen dat betrokken is bij het verwerken van informatie en het detecteren van dreiging", legt De Voogd uit.

Anderhalf jaar na de MRI-scan moesten de onderzochte agenten terugkomen naar de universiteit. "Uit de studie blijkt dat agenten met een hyperactieve amygdala vaker kampen met de symptomen die passen bij PTSS", vertelt De Voogd. "Mensen met een actievere amygdala hebben dus meer kans op het ontwikkelen van PTSS na het meemaken van trauma."

Nachtmerries en overprikkeld

Voormalig politieagent Maaike Zegers heeft te maken gehad met zo'n trauma. "Tijdens mijn werk kreeg ik steeds vaker een onveilig gevoel en wilde ik niet terug naar bepaalde plekken", vertelt ze.

"In het begin dacht ik: dat is logisch en dit hoort nou eenmaal bij mijn baan. PTSS was ook geen onderwerp dat destijds bij de politie besproken werd. Maar mijn klachten gingen van kwaad tot erger: nachtmerries, overprikkeld en een extreem kort lontje. Na enige tijd kwam ik thuis te zitten en startte ik met intensieve traumaverwerking."

'Donkere wolk ging weg'

"Inmiddels gaat het mentaal goed met mij en ik werk niet meer bij de politie", vertelt ze. Ze schreef een paar jaar geleden het boek 'Een kast vol', om families te helpen om met PTSS om te gaan. "Juist door het woord 'PTSS' in huis te halen, ging de donkere wolk weg. Dat was verhelderend."

Zegers was geen onderdeel van het onderzoek van de Radboud Universiteit, maar juicht dit soort studies erg toe. "Als ik van tevoren had geweten dat ik misschien een hoger risico had op PTSS, dan had ik nog steeds het vak gekozen. Ik heb bij de politie ook een hele fijne tijd gehad."

Eén stukje in een grote puzzel

Met de studie probeert de onderzoeker preventief te kijken naar PTSS en mensen zoals Maaike Zegers te helpen.

"Met dit onderzoek zijn er wellicht mogelijkheden om beter om te gaan met trauma of aversieve gebeurtenissen. In de hoop om de kans op PTSS te verkleinen, ook voor andere beroepen buiten de politie,'' zegt De Voogd. "Maar de studie is slechts één stukje in een grote puzzel."