Is BBB de oplossing voor alle problemen op het platteland? 'Als je meer verandering wil, heb je meer lef nodig'

Nergens won de BBB zo veel als in Drenthe bij de verkiezingen. In een van de meest voorzieningsarme gemeentes van Nederland stemde de helft op de nieuwkomer. Is de BBB in staat daar de problemen op te lossen? "Belangrijk om niet te gaan kibbelen."

Nieuw-Balinge ligt in de provincie Drenthe en heeft iets meer dan 800 inwoners. Het is een veenkolonie, ontstaan aan het einde van de 19e eeuw. In de hoogtijdagen waren er onder meer een kruidenier en een doe-het-zelf zaak, maar de afgelopen jaren verdween de middenstand en afgelopen december ook de buslijn.

Ommekeer in de samenleving

Nieuw-Balinge staat ook symbool voor andere dorpen in Drenthe. De BoerBurgerBeweging won als debutant 17 zetels in de provincie Drenthe, waar 22 zetels nodig zijn voor een meerderheid. De opkomst was daarbij met ruim 65 procent hoger dan 4 jaar daarvoor.

"Dat is natuurlijk niet voor niets gebeurd", zegt BBB-Statenlid Agnes Jongman, die in Nieuw-Balinge woont. "Er is gewoon een ommekeer in de samenleving. Mensen hebben toch een soort van blok gevormd door op ons te stemmen."

Meer lef nodig

Na de verkiezingen mocht de BBB het voortouw nemen in de formatie. De partij had in februari al contact opgenomen met burgemeester Astrid Nienhuis (VVD) van Heemstede. Zij mocht aan de slag als verkenner van een nieuw bestuur in de provincie Drenthe en sprak na de verkiezingen met alle Drentse politieke partijen die deelnamen aan de provinciale statenverkiezingen.

Ze concludeerde dat het beloofde, nieuwe, bestuurlijke elan op landelijk niveau uitblijft: "Als je meer verandering wil, is daar misschien meer lef voor nodig. En meer vragen, verwonderen en nieuwsgierig zijn. In plaats van naar voren stappen en zeggen 'ik weet het wel, ik ga het regelen'. Maar iedereen denkt dat en dan ga je elkaar de tent uit vechten."

Verwonderen

Dat partijen elkaar de tent uit vechten, wilde Nienhuis als verkenner in Drenthe voorkomen. Ze vond het belangrijk dat de partijen overschakelden op de 'verwonderstand'. "Nieuwsgierig zijn, vragen en op stap. Als je nu al dingen zelf gaat bedenken, kom je binnen een half jaar binnen de cultuur waar je was."

"Het belangrijkste is: even niet kibbelen. Dat is waar mensen een hekel aan hebben omdat zo'n discussie dan belangrijker is dan wat er voor de samenleving belangrijk is. Dan is de desillusie drie keer zo groot."

BBB geschikte kandidaat?

Jongman ziet de BBB dat zeker doen in Drenthe. "Huidige gevestigde partijen zijn drukker met zichzelf bezig zijn dan met de samenleving waar ze voor staan. Leuk die werkbezoekjes voor de campagne, maar houd dat vol en houd dat vast. Laat zien dat je iets voor mensen wil doen, en als het niet kan, wees eerlijk, wees jezelf. Dat hebben inwoners van Drenthe nodig."

Het siert de verkozen Statenleden van de BBB volgens Jongman dat ze middenin de samenleving staan met hun bedrijf of baan. Dat maakt het ook mogelijk om met een druk schema in contact te blijven met de burger, denkt ze. "Ik denk dat wij een ander slag mensen zijn. Wij zijn doeners en willen ook ergens voor gaan."

Sommige partijen nog knijpen

Daarvoor moet eerst nog wel een coalitie worden gevormd, waarbij samengewerkt wordt met enkele gevestigde partijen. Die onderhandelingen staan er goed voor, zegt Jongman. "Sommige partijen willen ook best bij het oude blijven, maar wij vinden: het moet anders. Ik denk dat sommige partijen nog wel een beetje geknepen moeten worden."

Ondanks dat er snel dingen moeten gebeuren volgens Nienhuis, moet je het 'niet te snel willen', benadrukt Jongman. "Je kan er beter een nachtje over slapen dan dat je alleen maar gas geeft. Je kan het maar één keer doen en dan moet je het goed doen." Zo hoopt ze zich van andere nieuwkomers te onderscheiden, die in haar ogen te hard van stapel zijn gelopen. "Doe het op je eigen tempo en doe het goed."

Lokale kennis gebruiken

De eerste stap in het nemen van verantwoordelijkheid ligt in de ogen van Nienhuis bij het teruggaan naar de basis van de democratie: de kiezer kiest de Staten, Staten benoemen de gedeputeerden en zodra er gekozen is, zijn er ook geen lijsten meer. "Ik heb in mijn verslag een suggestie gegeven, maar geen coalitie benoemd. Het woord oppositie noem ik ook helemaal niet. Dat is in lijn met de ambitie dat de partijen gaan experimenteren."

Ze hoopt daarbij vooral dat er besef is dat de verkozen Statenleden het namens de samenleving doen, maar het niet zonder de samenleving kunnen. "Dat wat landelijk wordt opgelegd, botst met de lokale kennis die onderop zit. Als er landelijk een blauwdruk voor grote plannen wordt gemaakt, neem je lokaal bestuur dan nog wel serieus? Ik zou meer ruimte geven voor oplossing van onderaf. Remkes zei dat ook. Niet over elkaar maar met elkaar."

'Nee is soms ook een antwoord'

Die kloof merkt Jongman ook. "Op werk, op de sport, bij evenementen. We voelen ons steeds verder verwijderd als plattelandsgemeente van Den Haag. Ik denk dat dat komt door de regelgeving. Eerder losten wij het hier gewoon op. Maar er wordt niet meer geluisterd. De mensen werden op een gegeven moment voor hun gevoel niet meer serieus genomen."

En wat als het de BBB ook niet lukt om problemen op te lossen? "Wees gewoon helder en 'nee' is ook een antwoord", zegt Jongman ten slotte. "Ook die eerlijkheid moet je uitdragen. Als je dat kan, denk ik dat je gewoon een goede partij bent. Ook een burger kan het aanvaarden als je een keer 'nee' zegt."