Voor de ene persoon is het een nachtmerrie, voor de andere een verademing. Steeds meer beroepssectoren maken gebruik van kunstmatige intelligentie om het werk efficiënter te maken. Wij vroegen wat jullie willen weten over de invloed van AI op banen.

Hoogleraar kunstmatige intelligentie aan de Universiteit van Amsterdam Maarten de Rijke en hoogleraar arbeidseconomie aan de Universiteit Utrecht Anna Salomons beantwoorden jullie vragen.

1. In welke sectoren krijgt AI de meeste invloed?

"In verschillende sectoren kan kunstmatige intelligentie van grote invloed zijn. In sectoren met grote tekorten, zoals de zorg en het onderwijs, maar ook in sectoren waarin praktisch geschoolde mensen werken", zegt De Rijke.

Salomons maakt een vergelijking met de opkomst van de computer tijdens de digitale revolutie. "Toen beïnvloedde nieuwe technologie ook veel verschillende sectoren: we verwachten van AI dat het ook zo'n breed toepasbare technologie is."

"Maar het grote verschil met toen is dat kunstmatige intelligentie andere taken kan uitvoeren dan oudere digitale technologie, denk bijvoorbeeld aan het schrijven van een marketingplan en ander cognitief werk. Hierdoor zal kunstmatige intelligentie waarschijnlijk meer impact hebben op beroepen waar mensen voornamelijk theoretisch geschoold zijn en niet alleen praktisch."

Beide hoogleraren benadrukken dat de opkomst van kunstmatige intelligentie niet gelijk betekent dat banen worden overgenomen. Het gaat deels ook een ondersteunende rol spelen in het werk van mensen. "In de zorg kunnen artsen meer tijd besteden aan de patiënt, omdat kunstmatige intelligentie administratieve taken kan overnemen. Denk aan het opstellen van verslagen voor verzekeringsmaatschappijen", zegt De Rijke.

Anna Salomons en Maarten de Rijke
Bron: Eigen beeld
Anna Salomons en Maarten de Rijke

2. Zijn er al goede opleidingen voor AI?

"Nederland was voorloper in het aanbieden van AI-opleidingen. Eind jaren 80 was er al een groot aanbod. Maar de afgelopen 5 jaar heeft bijna elk land wel AI-opleidingen op de universiteit, want de vraag is enorm groot", zegt De Rijke.

Bedrijven investeren ook in het zelf opleiden van mensen, vooral in sectoren zoals de zorg en het onderwijs. "Van dit soort vakgebieden, waar de procedures gestandaardiseerd zijn en er regelmaat is, kan een AI-systeem leren."

3. Merkt de markt al iets van de invloed van AI op de banen?

Salomons ziet in de vacaturedata een toename van AI-skills als vaardigheid, maar een grotere impact op bijvoorbeeld de banenstructuur, ongelijkheid, of algehele productiviteit is nu nog niet zichtbaar.

Verder ziet Salomons dat ouderen zich over het algemeen moeilijker aanpassen aan veranderingen op de arbeidsmarkt dan nieuwkomers. Opvallend is ook dat mensen met een theoretische scholing zich meestal beter aanpassen aan dit soort ontwikkelingen dan mensen met een praktische achtergrond.

"Er zijn wel al veel bedrijven die kunstmatige intelligentie gebruiken, zoals het bedrijf Uber, dat matcht reizigers aan taxichauffeurs. Maar zelf kun je het ook al merken, door bijvoorbeeld de aan jou aanbevolen series op Netflix of wanneer je op de website van Google een geel jurkje zoekt. Dan krijg je verschillende aanbevelingen die met behulp van AI tot stand komen", zegt Salomons. "Maar dit is nog maar het begin: AI zal nog veel meer worden toegepast in de toekomst."

info

EenVandaag Vraagt

In dit artikel zijn antwoorden verwerkt op vragen die zijn ingestuurd via EenVandaag Vraagt. Met EenVandaag Vraagt heb je invloed op wat we maken. Wil je meedoen? Download dan de Peiling-app van EenVandaag, ga dan naar 'Instellingen' en zet je notificaties voor EenVandaag Vraagt aan. Je vindt de vragen en antwoorden terug bij 'Doe mee'. De Peiling-app van EenVandaag is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

4. Heeft AI op korte termijn nadelige gevolgen voor een specifieke groep mensen?

Volgens De Rijke gaat 40 procent van de banen een verandering doormaken. "Een extreme vorm van verandering is overnemen, doordat je andere instrumenten gaat inzetten. Dat zien we bijvoorbeeld terug bij het werk van vertalers."

Steeds vaker wordt het vertalen van teksten vervangen door AI, legt hij uit. "Vertalers moeten nieuwe instrumenten inzetten of misschien zelfs op zoek gaan naar nieuwe genres waar nog wel een menselijke correctie nodig is. Zo'n machine zal het waarschijnlijk moeilijker hebben met teksten die wat specialistischer zijn, omdat er weinig trainingsmateriaal is voor het algoritme van AI", zegt De Rijke.

"Hoe sneller de toepassing van nieuwe technologie gaat, hoe nadeliger het is voor een groep mensen die bepaalde competenties heeft", vertelt Salomons. Ze haalt net als De Rijke de vertalers als voorbeeld aan. "De kwaliteit van de vertaalde teksten wordt steeds beter en het is ook goedkoper dan een vertaler."

Maar bij veel beroepen gaat de technologische ontwikkeling van AI niet zo snel. Denk aan zelfrijdende auto's. "Als auto's zichzelf kunnen besturen, dan zijn taxi- en vrachtwagenchauffeurs niet meer nodig. Maar omdat dit proces erg geleidelijk verloopt, blijft de impact op de arbeidsmarkt beperkt."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.