Op papier is iemand zzp'er, maar in praktijk is diegene een werknemer in loondienst. In sommige sectoren komt dit nu nog voor, maar de Belastingdienst gaat hier vanaf volgend jaar strenger op controleren. We vroegen wat jullie hierover willen weten.

Hoogleraar arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam Evert Verhulp beantwoordt jullie vragen.

1. Wat zijn de voor- en nadelen van zzp'er zijn?

Het werk als zzp'er kent verschillende belastingvoordelen, begint Verhulp. "Een belangrijk voordeel is dat je aftrekposten kunt opvoeren. Je bent niet verplicht om je te verzekeren als werknemer. En omdat je dus geen pensioenpremie betaalt, hou je als zzp'er veel geld over."

Maar zelfstandigen die ervoor kiezen geen premies te betalen zijn niet beschermd tegen risico's zoals arbeidsongeschiktheid of werkloosheid Ook bouwen zij geen pensioen op. Dit is een nadeel van werken als zzp'er, weet de hoogleraar. "Als je wordt ontslagen krijg je geen WW-uitkering. En wanneer je ziek wordt, heb je in beginsel geen WIA-uitkering."

Een ander belangrijk nadeel is dat zzp'ers zelf verantwoordelijk zijn voor de schade die ze veroorzaken tijdens het werk. Als een zelfstandig werkende bouwvakker bijvoorbeeld een hamer uit zijn hand laat vallen op het hoofd van een voorbijganger, dan is hij daar aansprakelijk voor, geeft Verhulp als voorbeeld. Een zzp'er moet dus zelf een verzekering afsluiten of dat risico lopen. In de praktijk kiezen zelfstandigen er vaak voor zich niet te verzekeren vanwege de extra hoge kosten.

Bron: Eigen foto

2. Waarom is schijnzelfstandigheid ongunstig voor de Belastingdienst?

Volgens de hoogleraar heeft de samenleving ervoor gekozen om ondernemers te ondersteunen met belastingvoordelen. Tenminste, als een iemand onderneemt, innoveert, zorgt voor werkgelegenheid of producten maakt waar de samenleving op staat te wachten.

"Het ondernemerschap wordt dus gestimuleerd", legt Verhulp uit. "Maar daarbij is wel de vraag: wie is dan ondernemer? Is een zelfstandige die in een ziekenhuis werkt en daar alles doet wat een 'gewone' werknemer ook doet, dan nog wel een ondernemer te noemen? En dit valt dan onder schijnzelfstandigheid."

Schijnzelfstandigheid is uiteindelijk vooral slecht voor de samenleving, vervolgt hij. Dit omdat er dan veel gebruik wordt gemaakt van belastingvoordelen door iemand voor wie deze regelingen niet bedoeld zijn. En hierdoor loopt de Belastingdienst geld mis, benadrukt de hoogleraar.

3. Waarom wordt er niet meer gekeken wat de zzp'er zelf wil?

"Er zijn vast meer mensen die weinig belasting willen betalen of geen premies willen betalen", zegt Verhulp. "Maar als samenleving vinden we het ook belangrijk dat mensen verzekerd zijn, want anders moeten we gezamenlijk toch weer voor de kosten opdraaien."

"Als zzp'er draag je daar soms niet genoeg aan bij", vervolgt hij. Vooral als je als zzp'er dus niet verzekerd bent. "Maar belangrijk is hoe een zelfstandige werkt en niet hoe hij of zij zich noemt. Daar gaat de Belastingdienst dus op controleren."

4. Hoe gaat de Belastingdienst controleren op schijnzelfstandigheid?

De Belastingdienst controleert niet alleen zzp'ers, maar start tegelijkertijd ook onderzoeken naar grote bedrijven, weet Verhulp. "De Belastingdienst kan zzp'ers vragen naar hun beroep, waar ze werken en voor wie ze werken. Ook kijken ze kritisch naar de uitgaven van zzp'ers. Daarnaast controleert de Belastingdienst grote bedrijven om er achter te komen of mensen binnen dat bedrijf kunnen werken als zelfstandigen."

Hij geeft een voorbeeld: "Op het moment dat een groot ziekenhuis met zzp'ers werkt en de Belastingdienst vraagt naar wat het ziekenhuis juridisch verstaat onder zzp'ers en er blijkt dan sprake van schijnzelfstandigheid, dan zit het ziekenhuis met een enorm probleem. De werkgever is namelijk inhoudingsplichtig." Dat betekent dat de werkgever belastingen van werknemers moet inhouden en afdragen aan de Belastingdienst.

"Dus zo'n ziekenhuis zal hoe dan ook proberen te zorgen dat mensen die nu als zzp'er werken, maar juridisch niet voldoen aan de kwalificaties van een zzp'er, vanaf 1 januari binnenkomen als werknemer." De hoogleraar denkt dat de strengere controles daarom leiden tot een daling van het aantal schijnzelfstandigen.

5. Wat gebeurt er als de Belastingdienst een zzp'er aanwijst als schijnzelfstandige?

Volgens de hoogleraar moet die zzp'er vanaf dat moment als werknemer worden gezien door het bedrijf. Daardoor wordt de zzp'er dus ook verzekerd voor bijvoorbeeld een WW-uitkering en bouwt diegene ook pensioen op. "De werkgever moet op zijn beurt belasting van de werknemer inhouden en afdragen aan de Belastingdienst", legt hij uit.

Dit kan gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de zorgsector, denkt Verhulp. "Wat weten dat 200.000 mensen in zorg werken als zzp'er, maar binnen de zorgsector is het lastig om echt als ondernemer te gelden." Dus de hoogleraar verwacht dat veel van deze zzp'ers vanaf volgend jaar als werknemer verder moeten of ander werk moeten zoeken.

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".