Gemeenten wachten spreidingswet niet af en schieten Ter Apel te hulp met noodopvang

Gemeenten, help met het opvangen van asielzoekers. Die oproep deed demissionair staatssecretaris van Asiel Eric van der Burg al meerdere keren. Verschillende gemeenten geven daar nu gehoor aan. Apeldoorn bijvoorbeeld.

De gemeentes Apeldoorn en Zutphen lieten onlangs weten dat ze twee extra noodopvanglocaties beschikbaar stellen voor statushouders die nu nog in Ter Apel verblijven.

Verantwoordelijkheid nemen

Binnen de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland wordt er al langer gewerkt in de geest van de veelbesproken spreidingswet, die ervoor moet zorgen dat asielzoekers beter verdeeld worden over gemeenten, vertelt de Apeldoornse burgemeester Ton Heerts.

"Onze gemeenteraad geeft al jaren aan dat we als een van de grotere steden van Oost-Nederland onze verantwoordelijkheid moeten nemen. Dat doen we nu samen met omliggende gemeentes en dat gaat steeds beter. De ene gemeente maakt extra plaatsen vrij voor Oekraïense ontheemden, de andere voor andere vluchtelingen of statushouders."

Inwoners in opstand

Dat het lastig is om alle inwoners mee te krijgen als er een nieuwe noodopvanglocatie opent, ondervond Heerts al meerdere keren.

Afgelopen september nog kwamen inwoners van het dorp Beekbergen, dat onderdeel is van de gemeente Apeldoorn, in opstand tegen Heerts' plannen om tijdelijk tachtig minderjarige asielzoekers onder te brengen in een hotel in het dorp.

Behoefte aan noodopvang

"Er was een enorme behoefte aan noodopvang en het COA, dat contact had met het betreffende hotel, vroeg of we wilden meewerken. Toen heb ik - met wat er allemaal in Ter Apel gebeurde in mijn achterhoofd - gezegd: 'We moeten onze verantwoordelijkheid nemen'."

De dorpsraad van Beekbergen werd ingelicht en vervolgens de inwoners. Niet lang daarna trokken de mensen in het hotel.

Brief op de mat

Voorzitter Jan Lammers van Dorpsraad Beekbergen en Lieren herinnert het zich nog goed. "Op woensdagavond kreeg ik het bericht dat er donderdag bij alle Beekbergenaren een brief op de mat zou liggen met de aankondiging dat een deel van de jongeren vrijdag zou komen."

"Het leidde tot veel consternatie onder inwoners", zegt Lammers. En dat begrijpt hij ook. "Als je 80 jongeren van 15 tot 18 bij elkaar in een hotel zet, ontstaan er spanningen. Waar ze ook vandaan komen."

'Afvalputje' van Apeldoorn

Dat de dorpsraad - een adviesorgaan van de gemeente - niet in opstand kwam tegen de plannen, werd Lammers door inwoners niet bepaald in dank afgenomen. "Ik heb heel wat haatdragende mails ontvangen. Daar word je niet vrolijk van."

Lammers kreeg van verschillende inwoners te horen dat ze het idee hadden dat Beekbergen het 'afvalputje' van Apeldoorn was. "Dat woord heeft me erg geraakt en dat heb ik ook duidelijk gemaakt. Als je over een afvalputje praat, dan praat je over afvalproducten, niet over mensen. Want wat je ook van dit onderwerp vindt, het gaat over mensen."

'Dit was de druppel'

Burgemeester Heerts had iets uit te leggen, dat realiseerde hij zich. "We hebben een bijeenkomst georganiseerd en die was pittig en indringend. En dat snap ik ook, dit was de druppel."

In Beekbergen en omringende dorpen zijn namelijk ook 1.200 arbeidsmigranten gevestigd. Die wonen op campings en in hotels in en om het dorp. Daarnaast worden woonruimtes illegaal verhuurd. "Het toeristische karakter van het dorp is verdwenen. Ik snap de frustratie daarover. Onze wethouders zoeken samen met ambtenaren en de dorpsraad naar oplossingen om de juiste balans opnieuw te vinden."

'Positief ontwikkeld'

Inmiddels wonen de tachtig jongeren 4 maanden in het hotel in Beekbergen en volgens dorpsraadvoorzitter Lammers gaat dat goed. "We kunnen alleen maar zeggen dat het zich heel positief ontwikkeld heeft. Als er al incidentjes zijn geweest, kan ik nu niet concreet iets noemen."

Het helpt dat ze, ondanks de luide protesten van inwoners, goed zijn ontvangen, zegt Lammers. "Een voetbalvereniging 200 meter van het hotel vandaan heeft de sportvelden ter beschikking gesteld. Dat doet nu mee in de competitie. Over een paar weken kan dat team zelfs kampioen worden, hoorde ik. Dat geeft natuurlijk een positieve impuls aan deze jongeren."

Spreidingswet

Ondanks dat hij het jammer vindt dat het überhaupt nodig is, zou Lammers graag zien dat de spreidingswet er komt. Juist om te voorkomen dat alle opvang van een paar gemeenten afhangt.

Daar is Heerts het mee eens: "Uiteindelijk moeten we er naartoe dat er voldoende flexibele opvanglocaties komen, verspreid over de 342 gemeentes, zodat iedereen z'n verantwoordelijkheid neemt."

'Kan alleen spreken voor deze regio'

Dat er ook gemeentes zijn die (nog) geen gehoor geven aan de oproep van Eric van der Burg om asielzoekers op te vangen vindt Heerts een zaak voor de landelijke politiek.

"Ik kan alleen maar spreken voor deze regio", benadrukt hij.