'Geen land waar vermogensongelijkheid zo groot is als in Nederland'

SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen weet het zeker: "Er is geen rijk land in de wereld waar de ongelijkheid groter is dan in Nederland." Ze doelt daarmee op vermogensongelijkheid. Volgens Marijnissen heeft de rijkste tien procent van ons land tweederde van het vermogen in bezit, en de andere negentig procent moet vechten om de rest.

Deze uitspraak deed Marijnissen in een uitzending van EenVandaag op NPO Radio 1, en was daar erg stellig in. Maar heeft ze ook gelijk?'

'Moeilijk te vergelijken'

Arjan Lejour, programmaleider van het Centraal Planbureau, luistert met gemengde gevoelens naar de uitspraak van Marijnissen. "Die uitspraak klopt volgens mij niet, omdat de data over die landen heel moeilijk met elkaar te vergelijken zijn." Het verschil zit hem vooral in welke data in verschillende landen wordt meegerekend. "Het vermogen van een eigen huis of het vermogen uit eigen ondernemingen wordt voor het ene land wel meegenomen en voor een ander niet. Dus je kan vermogensongelijkheid over landen heel slecht vergelijken. Eigenlijk kun je zulke uitspraken niet doen."

Hoogleraar Bas van Bavel ziet dat anders. Volgens hem is er wel degelijk sprake van een groot verschil in vermogensongelijkheid ten opzichte van andere landen. Van Bavel deed als hoogleraar Transities van Economie en Samenleving meerdere onderzoeken naar het onderwerp. "Het is een sterke uitspraak. Maar in principe klopt het wel. Het private vermogen in Nederland is heel ongelijk verdeeld, ook vergeleken met landen als Duitsland, Engeland en de Verenigde Staten."   

De twee experts kijken dus verschillend naar de internationale vergelijking van Marijnissen. Maar beiden bevestigen dat de vermogensongelijkheid in ons land groot is. De reden van die ongelijkheid ligt bij twee dingen. Enerzijds worden in Nederland de pensioenen niet als vermogen. "De pensioenpotten zijn heel groot. Die zijn wel twaalf à veertienhonderd miljard euro waard. Die zou je eigenlijk moeten verdelen over iedereen. Dan zul je zien dat de vermogenspositie van lagere en middeninkomens beter is en zou je minder schreef uitkomen", aldus CPB-programmaleider Lejour.

'Makkelijk om rijker worden'

Tegelijkertijd is het voor mensen met meer vermogen eenvoudiger om hun vermogen te vergroten. Dat legt hoogleraar Van Bavel uit: "Het is in Nederland heel makkelijk om je rijkdom te vermeerderen. De belasting op vermogen is hier erg laag, veel lager dan in Engeland of Verenigde Staten." Van Bavel denkt dat dat voor veel mensen verrassend kan zijn. "Nederland staat helemaal onderaan als het gaat om de belastingdruk op vermogen. Dus als je eenmaal veel vermogen hebt dan kun je daar heel makkelijk veel meer van maken."

Klopt daarmee de uitspraak van Lillian Marijnissen? We houden het op 'onbeslist'. Aan de ene kant is onze vermogensongelijkheid erg groot, maar gegevens met andere landen zijn bijna niet te vergelijken.