Als het ligt aan kabinet-Schoof, wordt de btw op kunst, cultuur, sport en hotels verhoogd van 9 procent naar 21 procent. Je moet hier dan meer belasting over betalen. Wij vroegen wat jullie wilden weten over btw.

De afkorting btw staat voor 'belasting over de toegevoegde waarde'. Het is de belasting die wordt geheven bij de verkoop van goederen en diensten, en die wordt betaald door de consument. Jullie vragen over btw worden beantwoord door hoogleraar Indirecte Belastingen Jeroen Bijl aan Nyenrode Business Universiteit.

1. Hoe wordt het btw-percentage eigenlijk bepaald?

Binnen Europa mag je een aantal percentages gebruiken, begint de hoogleraar. "Alle EU-lidstaten mogen een standaardtarief van minimaal 15 procent toepassen en een beperkt aantal verlaagde tarieven toepassen, als ze die maar toepassen op een lijst van producten, goederen en diensten die voorgeschreven zijn in de Europese wetgeving."

Bijl: "In bijna alle EU-lidstaten wordt gebruik gemaakt van een laag btw-tarief. Nederland bijvoorbeeld koos bijvoorbeeld om een laag tarief van 9 procent en 0 procent in te voeren. Er is maar een EU-lidstaat, Denemarken, die eigenlijk maar één tarief hanteert: het standaardtarief."

Bron: Bron: eigen beeld

2. Waarom wil dit kabinet de btw verhogen op sport, nieuws, boeken, cultuur, evenementen en horeca?

We vragen dit even aan politiek commentator Joost Vullings. Maar die kan kort zijn: "De verhoging stond in geen enkel verkiezingsprogramma. En ook in het hoofdlijnenakkoord is niet toegelicht waarom het kabinet dit wil."

"Maar het kabinet heeft gewoon geld nodig", zegt hij. "In de formatie zijn de partijen gaan kijken: wat zijn onze wensen en hoeveel geld is er? Toen kwamen ze erachter dat ze meer geld nodig hadden, en dat ze dat konden vrijmaken door het btw te verhogen van categorieën nu nog 9 procent zijn."

Had het kabinet ergens anders voor kunnen kiezen? "Ja, maar cultuur, nieuws, etcetera, zijn toch dingen waarvan vooral de PVV en BBB denken: Ach, het wordt gewoon verhoogd, punt."

3. Hoe beïnvloedt btw het koopgedrag van consumenten en bedrijven?

De overheid heeft eerder onderzoek gedaan naar het verlagen van het btw-tarief op groente en fruit, vertelt Bijl. "Ook keken ze naar wat er is gebeurd toen kapperszaken van het standaard btw-tarief naar een laag tarief gingen. De conclusie van het ministerie van Financiën was dat het weinig invloed had op het koopgedrag van consumenten."

Hij geeft een voorbeeld: "Je kunt groente en fruit een graad goedkoper maken door het tarief te verlagen. Dan stimuleer je dus het koopgedrag, maar je krijgt tegelijkertijd minder belasting binnen. Een verlaagd tarief kost dus geld", legt hij uit. "Bedrijven worden meestal niet beïnvloed, want die trekken de btw die in rekening wordt gebracht er gewoon weer af."

4. De 21 procent was ooit een tijdelijke crisismaatregel. Gaat dit btw-tarief ooit nog omlaag?

De hoogleraar verwacht niet dat het standaardtarief van 21 procent nog omlaag gaat. "De btw wordt vaak gezien als een makkelijke manier van geld verdienen door de overheid en daarom zie je eigenlijk nooit dat de btw omlaag gaat. Ook in omringende landen gebeurt dit niet", zegt hij.

5. Heeft btw zin? Zijn er alternatieven?

"Omzetbelasting is voor het Rijk de allergrootste inkomstenbron", zegt Bijl. "Als je de btw zou afschaffen dan moet je dus andere belastingen gigantisch verhogen of inderdaad een alternatief bedenken."

"Bovendien mag je btw niet afschaffen, want het is verplicht vanuit de Europese Unie." Dat heeft te maken met onze gedeelde afspraken over belastingen en vrij verkeer van goederen.

6. Hoe komt het dat btw snel kan worden verhoogd voor hele categorieën producten, maar dat het verlagen van btw, zoals bij fruit, moeilijk gaat?

Volgens de hoogleraar is dit een misvatting. "Voor het plaatsen van zonnepanelen geldt een 0 procent btw-tarief en dat werd snel doorgevoerd. Dingen kosten tijd omdat er veel discussie vooraf plaatsvindt over welke producten onder een verlaagd tarief vallen. Wil je btw verlagen, dan moet je goed nadenken over hoe je het verantwoordt en waarom je het wil inzetten."

"Het verhogen is minder problematisch, omdat je niet hoeft vast te stellen voor welke goederen dit gaat gelden. Je brengt het namelijk gewoon terug naar het standaardtarief van 21 procent. Het terugbrengen naar het normale tarief heeft eerder te maken met of de politiek het verlaagd tarief nog zinvol vindt", zegt hij tot slot.

Het kabinet wil bezuinigen op brandweerzorg. En dat is onverantwoordelijk, waarschuwt de vakvereniging voor brandweervrijwilligers. Door klimaatverandering is de kans op oncontroleerbare branden groot. Oud-brandweerman Peter Stals maakte zo'n brand mee.

Na de kinderen treedt er nu een nieuwe groep slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk naar voren: volwassen zusters en paters die in kloosters zijn misbruikt. Zuster Anne is een van hen: "De pater zei dat dit tussen ons moest blijven."

Ze had er 'lang aan getwijfeld', maar uiteindelijk koos ze er vol overgave voor om haar leven te wijden aan het geloof. Vol verwachting trad de Vlaamse Anne - toen halverwege de 20 - toe tot een slotklooster, vlakbij de Nederlandse grens. Anne: "Het was een lange zoektocht, maar uiteindelijk vond ik dat ik mezelf de kans moest gunnen om gelukkig te worden. Daarom heb ik het uiteindelijk gedaan."

Dictatoriaal bewind

Als jonge zuster liep ze al snel op tegen de hiërarchische structuren binnen het klooster. Dat merkte ze aan hoe de moeder overste, die aan het hoofd van het vrouwenklooster stond, zich opstelde. "Ik stond echt onderaan de ladder. De overste was zeer streng en voerde een dictatoriaal bewind. Haar wil was wet."

Wanneer het misbruik begon, weet Anne nog precies. Ze maakte een zware periode in haar persoonlijke leven door. Haar neefje moest een ingrijpende operatie ondergaan, waardoor hij nooit meer zou kunnen lopen. Dit zorgde voor veel verdriet bij Anne.

'Ik zat verstijfd op zijn schoot'

Het was in deze zware tijd dat een Vlaamse pater, die wist wat Anne doormaakte, haar bij hem riep voor een 'begeleidingsgesprek'. Eenmaal binnen, ging het gesprek al snel een totaal andere kant op, vertelt Anne. "Hij stond plots op, nam me op zijn schoot en begon mijn armen en benen te strelen. Ik zat verstijfd op zijn schoot. Wist niet wat me overkwam, wist me hier totaal geen raad mee."

Totaal verbouwereerd en in shock, 'bevroor' Anne volledig. Maar dat weerhield de pater er niet van door te gaan met zijn seksuele handelingen. Anne: "Hij schakelde over naar het strelen van mijn heupen en borsten, en begon plots hevig te hijgen en te schokken met zijn lichaam. Daarna stond hij op, kuste me op de mond en zei me dat dit tussen ons moest blijven."

Gechanteerd door de pater

6 jaar lang ging het misbruik door. Al die tijd durfde ze er met niemand over te praten. Uit angst en schaamte. "Er wordt mij altijd de vraag gesteld: 'Waarom blijf je naar zo'n man toe gaan?' Maar ik was heel erg bang voor hem. Bovendien kon ik hem moeilijk ontwijken, omdat hij mij chanteerde. Er was altijd de angst dat het misbruik naar buiten zou komen. Want dan wist ik één ding zeker: ik zou als schuldige worden aangewezen."

Daarnaast speelde ook de afhankelijkheidsrelatie, die Anne met de pater had, een rol. "Hij was de enige die mij spirituele voeding gaf. Dus er was dat vreselijke misbruik, maar er waren ook gesprekken tussen ons, waaraan ik me kon optrekken. Het is de hand die slaat, maar ook voedt. Net zoals bij een hond, die gaat ook altijd terug naar zijn baasje."

Pesten en intimideren

Naast het misbruik van de pater, had Anne ook heel veel last van het schrikbewind dat de overste voerde in het klooster. Toen de overste het idee kreeg dat Anne een bedreiging vormde voor haar positie, volgde een periode van pure haat en pesterijen aan haar adres.

"Het pesten en intimideren nam toen afschuwelijke vormen aan. Ze zette anderen tegen mij op. Ik raakte volstrekt geïsoleerd. Er werd op een gegeven moment zelfs gezegd dat het jammer was, dat er geen concentratiekampen meer bestonden. Dan hadden zij mij kunnen vergassen. Zo ver ging het."

Naar de hoogste geestelijke

Pas jaren later, toen ze was uitgetreden en een leven had opgebouwd buiten het klooster, durfde Anne het misbruik en het schrikbewind in het klooster aan te kaarten. Ze deed dat uiteindelijk zelfs bij de hoogste geestelijke in België: kardinaal Daneels. Zijn reactie was een enorme teleurstelling.

"Hij liet mij weten dat hij 'het gebeuren betreurde en voor mij zou bidden'." Een typerend antwoord en volgens Anne exemplarisch voor hoe de Katholieke Kerk met slachtoffers van misbruik omgaat. "Deze reactie heb ik zo vaak gekregen, dat ze voor mij gingen bidden. Ik zeg weleens: 'Als ik voor ieder gebed een euro had gekregen, dan was ik nu heel erg rijk geweest'."

13 jaar lang procederen

In 2003 startte Anne een gerechtelijke procedure tegen de Katholieke Kerk, nadat ze jarenlang geen erkenning voor haar leed had gekregen binnen de kerkorganisatie.

Die juridische strijd zou uiteindelijk maar liefst 13 jaar duren. Uiteindelijk leidde dit tot toekenning van een bedrag aan schadevergoeding. Iets waar het Anne overigens nooit om te doen was. "Ik heb een groot bedrag aan schadevergoeding gekregen. Maar als je dit aftrekt van alle juridische kosten die ik heb moeten maken, en het bedrag dat ik aan therapie kwijt ben, blijft er weinig over."

Veel meer slachtoffers

De reden dat Anne, na al die jaren van zwijgen, nu naar buiten treedt is helder: ze wil een stem zijn. Voor al die slachtoffers die tot op de dag vandaag niet naar buiten durven met hun verhaal. En dat zijn er een hoop, weet Anne. Ze heeft sterke aanwijzingen dat zij niet het enige slachtoffer was van haar misbruiker.

"Als je op bezoek ging bij de pater, was er een soort wachtkamertje. Ik heb daar ook vrouwen naar buiten zien komen, van wie het haar en de kleding helemaal in de war was. En als ik dan bij de pater naar binnen ging, kwam hij met een schone zakdoek aan. Dat was voor mij een teken. Want als hij klaarkwam deed hij dat altijd in een zakdoek."

Nieuw leven buiten klooster

Lang is Anne op zoek geweest naar erkenning voor alles wat haar is aangedaan in het klooster. Maar uiteindelijk heeft ze zich erbij neergelegd. "Officieel heb ik nooit erkenning gekregen voor het misbruik dat mij is aangedaan. Maar door hier maar naar te blijven zoeken, hield deze man - mijn misbruiker - een soort van macht over mij. Dat wilde ik op een gegeven moment niet meer."

"Dus heb ik mijzelf erkenning gegeven. Door te zeggen dat ik niet schuldig was. Ik ben uit de slachtofferrol gestapt. En heb ik uiteindelijk een heel rijk leven kunnen opbouwen. Buiten het klooster."

*Anne is een verzonnen naam, haar echte naam is bekend bij de redactie.