De politie ontmantelt de laatste jaren steeds vaker professionele chrystal meth-labs en grote cocaïnewasserijen. En opvallend: de werknemers die de politie daar oppakt, komen veelal uit landen als Colombia en Mexico.

De politie onderschept steeds meer cocaïne, vooral in de Rotterdamse haven en op Schiphol. Van ruim 14.000 kilo in 2017 naar bijna 44.000 kilo vorig jaar. Vaak gaat het om grote partijen, verstopt tussen tropisch fruit of andere goederen. "Dat wij meer pakken en onze havens drugsproof maken, leidt er toe dat men ook andere methodes hanteert", zegt Max Daniel, die bij de Nationale Politie belast is met drugszaken.

Cocaïne wassen

Het wassen van cocaïne is zo'n alternatieve smokkelmethode. Een paar weken geleden ontdekte de politie een gigantische cocaïnewasserij bij een inval in een manege in Nijeveen. Binnen waren dertien Colombianen aan het werk, die ook in het lab woonden. "Zo groot hebben we het nooit eerder gezien. Alleen al voor de inrichting van zo'n lab, ben je een half miljoen euro kwijt aan materiaal. Ze zijn daar in staat om meer dan 200 kilo per dag te wassen", zegt Daniel.

"Waar we vroeger vooral kleine wasserijen in badkamers of keukens aantroffen, zien we nu grotere, professioneel ingerichte wasserijen. Dat betekent dat we te maken hebben met grote professionele organisaties."

Risicovol werk

De methode maakt het lastiger voor politie om de drugs te detecteren. Daniel: "Dat is een van de voordelen voor criminele organisaties: dat je veel kunt smokkelen met een laag risico om gepakt te worden." Maar het werken in een cocaïnewasserij is risicovol. Je werkt met vluchtige en brandbare stoffen en dat gaat wel eens mis. "Er zijn explosies geweest en ik weet dat er in het midden van het land twee mensen zijn omgekomen in een cocaïnelab."

Het 'wassen' van cocaïne is een techniek die volgens Daniel vooral Colombianen goed beheersen. "In Colombia zijn er speciale labs voor. Die worden hier nagebouwd, met de kennis uit Colombia." Er worden hier geregeld Colombianen en Mexicanen gevonden in zo'n drugslab. "Ze komen hier om het proces te ondersteunen, omdat wij er minder goed in zijn."

Kennis en kunde uit het buitenland

Maar volgens Daniel wil dat nog niet zeggen dat de kartels ook hier neerstrijken. "Dat wordt weleens gezegd, maar ik verwacht dat niet. Als je in Mexico bent geweest, dan weet je dat je meer nodig hebt om deze kartels hier gevestigd te krijgen. Gelukkig is ons systeem zo dat we daar heel alert op zijn."

Volgens Daniel draait het allemaal om geld. Bendes hier, werken samen met Mexicanen, betalen voor hun kennis en kunde voor de productie van crystal meth. Daar wordt in Europa veel geld voor betaald. "Mexicanen kunnen dat als geen ander, het is hightech", zegt Daniel. En de Colombianen worden ingevlogen vanwege hun kennis en kunde van het wassen van coke.

Onderschepping zet geen zoden aan de dijk

Ondanks de grote vangsten van de afgelopen jaren en de arrestatie van kopstukken zoals Ridouan Taghi, is Daniel teleurgesteld over de impact. "We onderscheppen heel veel, maar we hebben niet de indruk dat het heel veel zoden aan de dijk zet. De straatprijs van cocaïne stijgt nauwelijks. Dat heeft te maken met de grote hoeveelheden die momenteel onze kant op komen."

Om de stroom in te dammen, werkt de politie samen met de opsporingsautoriteiten in de bronlanden, zoals Colombia. Daniel is er afgelopen jaar nog op werkbezoek geweest. "Er werken mensen van ons daar ter plekke samen met de lokale politie. We hebben al behoorlijk wat containers weten te confisqueren. Ook weten we trackers te plaatsen op containers, zodat we die vroegtijdig van boord kunnen halen. En we werken er samen met andere landen zoals Canada, Australië en de Amerikaanse DEA om te voorkomen dat er überhaupt nog cocaïne deze kant op komt."

Het ‘strengste asielbeleid ooit’ dat asielminister Marjolein Faber wil uitvoeren, is weer een stapje dichterbij. De fel bekritiseerde asielwetten zijn vrijwel ongewijzigd goedgekeurd door de ministerraad en kunnen worden voorgelegd aan de Tweede Kamer.

Het zijn misschien wel de meest beeldbepalende wetten van dit kabinet: de asielnoodmaatregelenwet en de Wet invoering tweestatusstelsel. Deze twee wetten regelen dat niet elke asielzoeker onder dezelfde voorwaarden in Nederland mag blijven, maken gezinshereniging moeilijker, verblijfsvergunningen korter en schaffen ook de verblijfsvergunningen voor onbepaalde tijd af.

Tweede ronde

De ministerraad boog zich vandaag voor de tweede keer over de wetten van Faber (PVV), aanleiding hiervoor is het spoedadvies van de Raad van State. Faber zegt dat de kritiek over de onzekerheden bij de uitvoering is besproken. 'Maar ik heb één zekerheid. Zo kan het niet langer," aldus Faber.

Vorige maand raadde het belangrijke adviesorgaan asielminister Faber af de wetten in de 'huidige vorm' in te dienen. De wetten zijn volgens de Raad van State onzorgvuldig voorbereid.

Niets aanpassen, alleen kleine correctie

Maar al voor de ministerraad begon, liet Faber weten dat ze behalve een 'kleine correctie' niets zou wijzigen aan haar asielwetten. Die kleine aanpassing komt volgens haar neer op een 'technische correctie'.

Hierdoor kunnen asielzoekers na een afwijzing niet langer bezwaar maken bij de de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), de organisatie die bepaalt of mensen een verblijfsvergunning krijgen. Ze moeten nu direct beroep instellen bij de rechter.

Wel extra geld

Wel wordt er extra geld vrijgemaakt om de wetten beter uitvoerbaar te maken. In totaal wordt 115 miljoen euro vrijgemaakt.

Het gaat dan om 101,8 miljoen euro voor het tweestatusstelsel en 13,3 miljoen euro voor de asielnoodmaatregelenwet. Daarmee komt Faber enigszins tegemoet aan de snoeiharde kritiek van de Raad van State.

Kritiek

Het adviesorgaan is kritisch omdat de plannen van Faber in de praktijk niet haalbaar zouden zijn. Zo zouden er volgens het orgaan, en uitvoeringsorganisaties, nog meer opvangplekken nodig zijn omdat asielzoekers langer moeten wachten op een besluit. En dat wil het kabinet juist niet.

Ook krijgt de IND er door deze wet veel meer werk bij, maar extra geld kan die problemen dus wel iets verzachten. Tot vandaag werd de organisatie vanaf 2027 juist gekort.

'Gaat ten koste van de rechtszekerheid'

Eerder liet ook nog de Raad voor de Rechtspraak zich al kritisch uit over de plannen van Faber. De Raad noemt het 'bijzonder onwenselijk', dat de regelingen aangepast worden net voordat er nieuwe Europese regels in gaan.

Dat 'gaat ten koste gaan van de rechtszekerheid', zegt de Raad. Het zou helpen als de nieuwe regels wat later in zouden gaan, maar dat wil het kabinet niet.

Gemeenten kritisch

Mark Boumans, burgemeester van Doetinchem en voorzitter van commissie asiel en migratie van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), noemt het 'zorgelijk' dat de wetten niet zijn aangepast.

"Wij vrezen overlast en chaos voor mensen in dorpen en steden waar wij verantwoordelijk voor zijn," zegt Boumans. "Het lijkt heel moedig en strak beleid. Maar het effect zou weleens tegengesteld kunnen zijn, waardoor de kiezer die graag wil dat er iets gebeurt nog meer teleurgesteld raakt."

Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers wil af van de forse dwangsom van 50.000 euro per dag. En dus staan twee overheden weer tegenover elkaar. "Zo komt het weer op het bord van de rechter, terwijl de landelijke politiek het eigenlijk moet oplossen."

"Ik had hier liever niet gestaan. Ik had liever gezien dat het COA zich zou richten tot de politiek en de minister en niet richting Westerwolde", zegt Jaap Velema, burgemeester van Westerwolde. Het is vandaag de derde keer dat Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) en de gemeente, waar aanmeldcentrum Ter Apel zich bevind, tegenover elkaar in de rechtszaal zitten.

COA in hoger beroep

Het COA ging in hoger beroep tegen een eerdere uitspraak van de rechter over het te volle aanmeldcentrum in Ter Apel. De rechter had toen bepaald dat er maximaal 2.000 asielzoekers in het centrum mogen verblijven en legde een dwangsom op van €50.000 per dag als dit aantal werd overschreden. Deze dwangsom kon tot maximaal 5 miljoen euro oplopen.

Dit bedrag ligt veel hoger dan de eerdere dwangsom van 15.000 euro per dag (en maximaal 1,5 miljoen euro), die al door het COA aan de gemeente Westerwolde is betaald. De organisatie was niet van plan om naar de rechter te stappen, maar ziet nu geen andere oplossing.

'We hebben geen prikkel nodig'

"Wij vinden echt niet dat we een prikkel nodig hebben, want we werken ons al een slag in de ronde en we kunnen ook niet makkelijker mensen uitplaatsen", reageert COA-bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker. Hij stelt dat het COA afhankelijk is van externe factoren en dat een dwangsom geen oplossing biedt.

"Daarom zijn we in beroep gegaan", gaat hij verder. "Ook zijn we geen fan van dwangsommen, we steken dat geld liever in goede opvanglocaties in het land dan dat we het nu naar de gemeente moeten overmaken."

Overheid moet het oplossen

Volgens hoogleraar Bestuursrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen Herman Broring, is het bijzonder dat twee overheden elkaar in de rechtszaal treffen. "Er staan twee partijen tegenover elkaar die er eigenlijk niks aan kunnen doen", zegt hij.

Volgens Broring vechten ze een ruzie uit die vooral door asielminister Faber op te lossen is. "Het is net als twee huurders die ergens ruzie over hebben, bijvoorbeeld een lekkage, die alleen de verhuurder kan oplossen." In dit geval wijst de hoogleraar de overheid als de verhuurder aan.

Op het bord van de rechter

"De oplossing zou moeten komen van de minister, die heeft de mogelijkheden", legt de hoogleraar uit.

"Maar de politiek die laat het zitten. En ja, waar de politiek het laat zitten, komt de zaak uiteindelijk terecht in een juridische procedure voor de rechter."

Teleurgesteld in minister

Over zo'n 4 weken zal de rechter een uitspraak doen. Maar de echte belangrijke uitspraken moeten komen van asielminister Marjolein Faber (PVV) en Mona Keijzer (minister Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, BBB), vinden ook Schoenmaker en burgemeester Velema.

"De minister is ook verantwoordelijk voor de asielopvang op dit moment. Dus daar waar ze veel inspanningen verricht met de beperking van de instroom, heeft ze ook een verantwoordelijkheid met betrekking te opvang. En die is tot dusver nog steeds heel erg teleurstellend", merkt Velema op.

'IND krijgt meer werk'

De burgemeester benadrukt dat hij zich zorgen maakt over de beperkte samenwerking met de Vereniging van Gemeenten en het ministerie om tot een werkbare oplossing te komen. Ook het COA ziet de opvangproblemen met de nieuwe asielwetten van Faber niet meteen verdwijnen.

"Wij denken dat het zomaar zou kunnen zijn dat de doorstroom, dus de tijd die mensen verblijven bij ons, nog langer wordt", zegt Schoenmaker. "En daar zijn we niet erg gelukkig mee. Want de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) moet dan langer en meer doen aan beoordelingen."