Gekeelde honden, verdronken katten en seksueel mishandelde paarden. Dit soort pervers nieuws hoor je bijna dagelijks. Wat is het verhaal erachter, wat voor mensen doen zoiets en waarom?

Sinds 2012 houdt dierenarts Monique Verkerk zich met deze materie bezig. Samen met forensisch patholoog Frank van de Goot doet als zij als enige team in Nederland forensisch onderzoek naar dieren, een soort CSI voor dieren.

Mishandeling opsporen

Bij een melding van een mishandeld dier gaat Verkerk naar de plaats delict met haar opsporingshond Bubbels. Deze kleine zwarte hond is in training om hondenkadavers op te sporen en is tot nu toe de enige hond die dit in Nederland professioneel doet. Bubbels leert nu ook andere dode dieren op te sporen. De dierenarts doet samen met Frank van de Goot ook onderzoek naar levende dieren die mishandeld zijn.

Haar grote droom lijkt dichterbij te komen dit jaar. Verkerk wil officieel forensisch dierenpatholoog worden zodat haar werk deel wordt van het officiële justitiële apparaat. Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) heeft geen dierenafdeling. Zij wil een veterinair dierenteam met faciliteiten waar zij fulltime en betaald kan werken. 

Nu doet ze het werk in haar eigen tijd met eigen middelen naast haar dierenartspraktijk. Zelf zegt ze erover: “Ik werk liever met dode dan met levende dieren.”

Vijf jaar geleden kwam de dierenarts op het idee om dit werk te gaan doen. Ze werd gegrepen door een interview met forensisch patholoog Frank van de Goot. Hij vond het raar dat dieren nooit forensisch onderzocht werden. Ze zocht contact met hem en een samenwerking was geboren. Beiden begonnen politiekorpsen aan te schrijven om te zeggen dat ze dieren wilden onderzoeken. Het was in de tijd dat de dierenpolitie werd opgericht en het idee sloeg aan.

Verkerk besluit zich te gaan bijscholen, maar een opleiding voor forensisch dierenonderzoeker is er in Nederland niet. In Florida wel. Ze hoopt binnenkort af te studeren aan de Maple Centre for Forensic Medicine aan de University of Florida. Als er dit jaar geld vrij komt voor dit in Nederland nieuwe vak, kan Verkerk ook anderen op gaan leiden tot forensisch dierenpatholoog.

Dit jaar lijkt haar droom dichterbij te komen, want Tweede Kamerlid Dion Grauss (PVV) is druk bezig het forensisch team op de politieke agenda te krijgen. Hij organiseerde onlangs een bijeenkomst in de Tweede Kamer om geld los te krijgen voor een echt forensisch dierenteam.

Hij heeft het team op de begrotingsbehandeling van Economische Zaken weten te krijgen. Grauss was ook initiatiefnemer van de dierenpolitie. Deze politie telt in Nederland 180 man. Zij leveren regelmatig zaken voor Verkerk. Andere meldingen van dierenleed komen via de Dierenambulance. 

Dierenbeulen

Anouk Duijnker is de coördinator bij de dierenpolitie. Ook zij wil een forensische dierenteam dat andere professionals kan opleiden. Zij constateert dat bij dierenmishandeling de bijvangst van ‘mensenzaken’ vaak groot is. Zo vindt je bij dierenporno-verdachten ook vaak kinderporno in huis en waar dieren gemarteld worden is vaak ook sprake van huiselijk geweld, of zelfs moord. 

Dierenmishandeling staat in het wetboek van Strafrecht en dierenbeulen worden in Nederland serieus vervolgd. Zeker sinds 2014 is dat makkelijker geworden omdat je geen letsel meer hoeft aan te tonen. Het schoppen van een hond is bijvoorbeeld strafbaar geworden.

Toch is de weg naar vervolging nog een hobbelige. Reden? Te duur, te weinig mankracht om het allemaal uit te zoeken en er is te weinig expertise. Forensisch onderzoek vergroot de pakkans op dierenbeulen behoorlijk. 

Hier staat de dierenpolitie nog in de kinderschoenen. Landen als Engeland en Amerika hebben al dertig jaar dierenpolitie. Duijnker denkt dat de politieorganisatie enorm geholpen zou zijn met het initiatief van Verkerk en de Goot. Daarmee wordt de opsporing serieus. Hier in Nederland denken we bij dierenleed vooral aan de bioindustrie. Amerika heeft geleerd dat er verbanden zijn tussen dierenleed en criminaliteit. Daar moeten we van willen leren, zegt Duijnker.

Het kabinet wil bezuinigen op brandweerzorg. En dat is onverantwoordelijk, waarschuwt de vakvereniging voor brandweervrijwilligers. Door klimaatverandering is de kans op oncontroleerbare branden groot. Oud-brandweerman Peter Stals maakte zo'n brand mee.

Na de kinderen treedt er nu een nieuwe groep slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk naar voren: volwassen zusters en paters die in kloosters zijn misbruikt. Zuster Anne is een van hen: "De pater zei dat dit tussen ons moest blijven."

Ze had er 'lang aan getwijfeld', maar uiteindelijk koos ze er vol overgave voor om haar leven te wijden aan het geloof. Vol verwachting trad de Vlaamse Anne - toen halverwege de 20 - toe tot een slotklooster, vlakbij de Nederlandse grens. Anne: "Het was een lange zoektocht, maar uiteindelijk vond ik dat ik mezelf de kans moest gunnen om gelukkig te worden. Daarom heb ik het uiteindelijk gedaan."

Dictatoriaal bewind

Als jonge zuster liep ze al snel op tegen de hiërarchische structuren binnen het klooster. Dat merkte ze aan hoe de moeder overste, die aan het hoofd van het vrouwenklooster stond, zich opstelde. "Ik stond echt onderaan de ladder. De overste was zeer streng en voerde een dictatoriaal bewind. Haar wil was wet."

Wanneer het misbruik begon, weet Anne nog precies. Ze maakte een zware periode in haar persoonlijke leven door. Haar neefje moest een ingrijpende operatie ondergaan, waardoor hij nooit meer zou kunnen lopen. Dit zorgde voor veel verdriet bij Anne.

'Ik zat verstijfd op zijn schoot'

Het was in deze zware tijd dat een Vlaamse pater, die wist wat Anne doormaakte, haar bij hem riep voor een 'begeleidingsgesprek'. Eenmaal binnen, ging het gesprek al snel een totaal andere kant op, vertelt Anne. "Hij stond plots op, nam me op zijn schoot en begon mijn armen en benen te strelen. Ik zat verstijfd op zijn schoot. Wist niet wat me overkwam, wist me hier totaal geen raad mee."

Totaal verbouwereerd en in shock, 'bevroor' Anne volledig. Maar dat weerhield de pater er niet van door te gaan met zijn seksuele handelingen. Anne: "Hij schakelde over naar het strelen van mijn heupen en borsten, en begon plots hevig te hijgen en te schokken met zijn lichaam. Daarna stond hij op, kuste me op de mond en zei me dat dit tussen ons moest blijven."

Gechanteerd door de pater

6 jaar lang ging het misbruik door. Al die tijd durfde ze er met niemand over te praten. Uit angst en schaamte. "Er wordt mij altijd de vraag gesteld: 'Waarom blijf je naar zo'n man toe gaan?' Maar ik was heel erg bang voor hem. Bovendien kon ik hem moeilijk ontwijken, omdat hij mij chanteerde. Er was altijd de angst dat het misbruik naar buiten zou komen. Want dan wist ik één ding zeker: ik zou als schuldige worden aangewezen."

Daarnaast speelde ook de afhankelijkheidsrelatie, die Anne met de pater had, een rol. "Hij was de enige die mij spirituele voeding gaf. Dus er was dat vreselijke misbruik, maar er waren ook gesprekken tussen ons, waaraan ik me kon optrekken. Het is de hand die slaat, maar ook voedt. Net zoals bij een hond, die gaat ook altijd terug naar zijn baasje."

Pesten en intimideren

Naast het misbruik van de pater, had Anne ook heel veel last van het schrikbewind dat de overste voerde in het klooster. Toen de overste het idee kreeg dat Anne een bedreiging vormde voor haar positie, volgde een periode van pure haat en pesterijen aan haar adres.

"Het pesten en intimideren nam toen afschuwelijke vormen aan. Ze zette anderen tegen mij op. Ik raakte volstrekt geïsoleerd. Er werd op een gegeven moment zelfs gezegd dat het jammer was, dat er geen concentratiekampen meer bestonden. Dan hadden zij mij kunnen vergassen. Zo ver ging het."

Naar de hoogste geestelijke

Pas jaren later, toen ze was uitgetreden en een leven had opgebouwd buiten het klooster, durfde Anne het misbruik en het schrikbewind in het klooster aan te kaarten. Ze deed dat uiteindelijk zelfs bij de hoogste geestelijke in België: kardinaal Daneels. Zijn reactie was een enorme teleurstelling.

"Hij liet mij weten dat hij 'het gebeuren betreurde en voor mij zou bidden'." Een typerend antwoord en volgens Anne exemplarisch voor hoe de Katholieke Kerk met slachtoffers van misbruik omgaat. "Deze reactie heb ik zo vaak gekregen, dat ze voor mij gingen bidden. Ik zeg weleens: 'Als ik voor ieder gebed een euro had gekregen, dan was ik nu heel erg rijk geweest'."

13 jaar lang procederen

In 2003 startte Anne een gerechtelijke procedure tegen de Katholieke Kerk, nadat ze jarenlang geen erkenning voor haar leed had gekregen binnen de kerkorganisatie.

Die juridische strijd zou uiteindelijk maar liefst 13 jaar duren. Uiteindelijk leidde dit tot toekenning van een bedrag aan schadevergoeding. Iets waar het Anne overigens nooit om te doen was. "Ik heb een groot bedrag aan schadevergoeding gekregen. Maar als je dit aftrekt van alle juridische kosten die ik heb moeten maken, en het bedrag dat ik aan therapie kwijt ben, blijft er weinig over."

Veel meer slachtoffers

De reden dat Anne, na al die jaren van zwijgen, nu naar buiten treedt is helder: ze wil een stem zijn. Voor al die slachtoffers die tot op de dag vandaag niet naar buiten durven met hun verhaal. En dat zijn er een hoop, weet Anne. Ze heeft sterke aanwijzingen dat zij niet het enige slachtoffer was van haar misbruiker.

"Als je op bezoek ging bij de pater, was er een soort wachtkamertje. Ik heb daar ook vrouwen naar buiten zien komen, van wie het haar en de kleding helemaal in de war was. En als ik dan bij de pater naar binnen ging, kwam hij met een schone zakdoek aan. Dat was voor mij een teken. Want als hij klaarkwam deed hij dat altijd in een zakdoek."

Nieuw leven buiten klooster

Lang is Anne op zoek geweest naar erkenning voor alles wat haar is aangedaan in het klooster. Maar uiteindelijk heeft ze zich erbij neergelegd. "Officieel heb ik nooit erkenning gekregen voor het misbruik dat mij is aangedaan. Maar door hier maar naar te blijven zoeken, hield deze man - mijn misbruiker - een soort van macht over mij. Dat wilde ik op een gegeven moment niet meer."

"Dus heb ik mijzelf erkenning gegeven. Door te zeggen dat ik niet schuldig was. Ik ben uit de slachtofferrol gestapt. En heb ik uiteindelijk een heel rijk leven kunnen opbouwen. Buiten het klooster."