Erop of eronder: het eerste forensisch dierenteam

Gekeelde honden, verdronken katten en seksueel mishandelde paarden. Dit soort pervers nieuws hoor je bijna dagelijks. Wat is het verhaal erachter, wat voor mensen doen zoiets en waarom?

Sinds 2012 houdt dierenarts Monique Verkerk zich met deze materie bezig. Samen met forensisch patholoog Frank van de Goot doet als zij als enige team in Nederland forensisch onderzoek naar dieren, een soort CSI voor dieren.

Mishandeling opsporen

Bij een melding van een mishandeld dier gaat Verkerk naar de plaats delict met haar opsporingshond Bubbels. Deze kleine zwarte hond is in training om hondenkadavers op te sporen en is tot nu toe de enige hond die dit in Nederland professioneel doet. Bubbels leert nu ook andere dode dieren op te sporen. De dierenarts doet samen met Frank van de Goot ook onderzoek naar levende dieren die mishandeld zijn.

Haar grote droom lijkt dichterbij te komen dit jaar. Verkerk wil officieel forensisch dierenpatholoog worden zodat haar werk deel wordt van het officiële justitiële apparaat. Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) heeft geen dierenafdeling. Zij wil een veterinair dierenteam met faciliteiten waar zij fulltime en betaald kan werken. 

Nu doet ze het werk in haar eigen tijd met eigen middelen naast haar dierenartspraktijk. Zelf zegt ze erover: “Ik werk liever met dode dan met levende dieren.”

Vijf jaar geleden kwam de dierenarts op het idee om dit werk te gaan doen. Ze werd gegrepen door een interview met forensisch patholoog Frank van de Goot. Hij vond het raar dat dieren nooit forensisch onderzocht werden. Ze zocht contact met hem en een samenwerking was geboren. Beiden begonnen politiekorpsen aan te schrijven om te zeggen dat ze dieren wilden onderzoeken. Het was in de tijd dat de dierenpolitie werd opgericht en het idee sloeg aan.

Verkerk besluit zich te gaan bijscholen, maar een opleiding voor forensisch dierenonderzoeker is er in Nederland niet. In Florida wel. Ze hoopt binnenkort af te studeren aan de Maple Centre for Forensic Medicine aan de University of Florida. Als er dit jaar geld vrij komt voor dit in Nederland nieuwe vak, kan Verkerk ook anderen op gaan leiden tot forensisch dierenpatholoog.

Dit jaar lijkt haar droom dichterbij te komen, want Tweede Kamerlid Dion Grauss (PVV) is druk bezig het forensisch team op de politieke agenda te krijgen. Hij organiseerde onlangs een bijeenkomst in de Tweede Kamer om geld los te krijgen voor een echt forensisch dierenteam.

Hij heeft het team op de begrotingsbehandeling van Economische Zaken weten te krijgen. Grauss was ook initiatiefnemer van de dierenpolitie. Deze politie telt in Nederland 180 man. Zij leveren regelmatig zaken voor Verkerk. Andere meldingen van dierenleed komen via de Dierenambulance. 

Dierenbeulen

Anouk Duijnker is de coördinator bij de dierenpolitie. Ook zij wil een forensische dierenteam dat andere professionals kan opleiden. Zij constateert dat bij dierenmishandeling de bijvangst van ‘mensenzaken’ vaak groot is. Zo vindt je bij dierenporno-verdachten ook vaak kinderporno in huis en waar dieren gemarteld worden is vaak ook sprake van huiselijk geweld, of zelfs moord. 

Dierenmishandeling staat in het wetboek van Strafrecht en dierenbeulen worden in Nederland serieus vervolgd. Zeker sinds 2014 is dat makkelijker geworden omdat je geen letsel meer hoeft aan te tonen. Het schoppen van een hond is bijvoorbeeld strafbaar geworden.

Toch is de weg naar vervolging nog een hobbelige. Reden? Te duur, te weinig mankracht om het allemaal uit te zoeken en er is te weinig expertise. Forensisch onderzoek vergroot de pakkans op dierenbeulen behoorlijk. 

Hier staat de dierenpolitie nog in de kinderschoenen. Landen als Engeland en Amerika hebben al dertig jaar dierenpolitie. Duijnker denkt dat de politieorganisatie enorm geholpen zou zijn met het initiatief van Verkerk en de Goot. Daarmee wordt de opsporing serieus. Hier in Nederland denken we bij dierenleed vooral aan de bioindustrie. Amerika heeft geleerd dat er verbanden zijn tussen dierenleed en criminaliteit. Daar moeten we van willen leren, zegt Duijnker.