meer NPO start

Een meldplicht en zelfs verplicht verhuren: zo gaan gemeenten de strijd aan met leegstand

Een meldplicht en zelfs verplicht verhuren: zo gaan gemeenten de strijd aan met leegstand
Ondanks de woningcrisis is er in veel gemeenten nog leegstand
Bron: EenVandaag

Ondanks de woningcrisis staan er in Nederland nog duizenden woningen leeg. Gemeente Amsterdam gebruikt als proef de zogeheten 'leegstandsverordening' om het probleem op te lossen. Een methode waar verschillende gemeenten iets in lijken te zien.

Gemeenten kunnen in zo'n leegstandsverordening een meldplicht, een leegstandsoverleg en leegstandsbeschikking vastleggen. Na het voorbeeld van Amsterdam gaat nu ook gemeente Utrecht met de regeling aan de slag.

Meer dan 1.500 woningen

De gemeente Utrecht heeft net zoals in Amsterdam een 'meldplicht'. Dit houdt in dat woningeigenaren na 6 maanden leegstand verplicht zijn om hier een melding van te maken bij de gemeente. "We hebben een overzicht van woningen in de stad en woningen die bewoond zijn. Als een woning niet bewoond is, komt het bij ons binnen via een systeem. Op die manier kunnen we snel handelen", zegt de Utrechtse wethouder Dennis de Vries.

In Utrecht staan meer dan 1.500 woningen al langer dan een jaar leeg. Zorgelijk en onacceptabel, vindt De Vries. "Het is ongelofelijk dat er in deze tijd van woningnood zoveel woningen leeg staan. Dit kunnen we niet accepteren. Los van het feit dat er geen mensen in wonen, doet het ook iets met de leefbaarheid in de wijken."

Druk zetten

Ronald Camstra, onderzoeker bij Companen , vindt de theorie van het Amsterdamse model een voorbeeld van waar het momenteel goed gaat. "De gemeenten die de leegstandsverordening volgen laten woningeigenaren op gesprek komen met de vraag waarom de woning leeg staat. Een behoorlijk aantal van de woningeigenaren gaat daardoor harder lopen. Puur om het feit dat de gemeente druk zet."

Maar ook de Vlaamse wooncode, waarbij de gemeente bij woningeigenaren belasting kan heffen die ieder jaar hoger wordt als een pand leeg staat, is volgens Camstra een mogelijkheid om leegstand te bestrijden. "Het beste is eigenlijk om een combinatie te vinden tussen het Amsterdamse model en het Vlaamse model. Waarbij het gesprek aangaan centraal staat, maar er wel consequenties aan verbonden zitten als de afspraken niet worden nagekomen."

Bekijk ook

Huur opleggen woningeigenaren

Volgens Wethouder de Vries wordt er in de gemeenten voornamelijk afgewogen wat het meeste prioriteit heeft in de stad. Dat kan per gemeente nog eens verschillen: "We kijken in Utrecht vooral naar wat lokaal werkt, maar we hebben wel contacten in Amsterdam om het een en ander te overleggen."

De Vries vervolgt: "Amsterdam en Utrecht maken beiden gebruik van de crisis- en herstelwet. Die wet geeft ons de mogelijkheden als het gaat om bijvoorbeeld het verplichten van de verhuurder om de woning weer te gaan verhuren en dat ook nog eens voor een marktconforme prijs die de gemeente kan opleggen."

Vaarwater woningeigenaren

De vraag is of je als gemeente de woningeigenaar mag verplichten om de woning weer te gaan verhuren tegen een marktconforme prijs. "In Utrecht is wonen gewoon een grondrecht. Op het moment dat de markt daarin faalt dan heb je als overheid een stap naar voren te doen."

Dit is een van de verschillende manier waarop het binnen de gemeenten aangepakt wordt. "We nemen hiermee niet het eigendom af, maar we verplichten alleen dat het wordt gebruikt waarvoor het bedoeld is, en dat is om te wonen", zegt de Vries.

Bekijk ook

'Geen sterk instrument'

In Nederland tellen we 342 gemeenten. Hoeveel gemeenten gebruikmaken van de nieuwe leegstandswet is niet duidelijk, maar naar schatting zijn het er enkele tientallen. Er wordt door gemeenten aangeven dat ze het 'geen sterk instrument' vinden.

Martijn Balster, wethouder van de gemeente Den Haag is bijvoorbeeld niet van plan om de proef op korte termijn uit te voeren. "Den Haag wil eerst de resultaten afwachten. Wij denken dat het effectiever is om leegstand te bestrijden door belasting te heffen bij woningeigenaren die elk jaar hoger wordt. Net zoals het Vlaamse systeem."

Verschillende oorzaken

Daarnaast is het volgens Balster moeilijk om vast te stellen wat precies de oorzaak is van de leegstand in Nederland: "Er zijn een aantal onderdelen aan verbonden. Soms wordt er verbouwd en verhuisd en soms staat er niemand ingeschreven, maar woont er wel iemand."

Hierdoor is het beeld van leegstand anders dan de werkelijkheid. "De feitelijke leegstand is veel kleiner. Er is namelijk zo veel vraag naar woonruimte dat er in de meeste gevallen wel iemand woont, maar er een reden is waarom diegene zich niet inschrijft."

Er is veel leegstand in Nederland

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse hulpverleners staan klaar voor Myanmar na aardbeving: 'Alle politieke lijntjes vervallen'

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa
Ter illustratie: testlancering van een raket in Noorwegen (2023)
Bron: AFP

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Bekijk ook

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

Bekijk ook

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Bekijk ook

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant