Droogte laat de bodem snel onder ons wegzakken

De bodem zakt weg onder je voeten. Dit keer niet spreekwoordelijk, maar letterlijk. Dat proces gaat geleidelijk, maar wel zo snel dat je het ziet: scheuren in je huis, kieren tussen de dakpannen en de vrees dat de boel instort.

Een nieuwe interactieve bodemdalingskaart van Nederland laat precies zien waar de bodem verzakt. Dat gaat sneller dan verwacht door de droogte.

Droogte als aanzienlijk probleem

Geoloog Gilles Erkens noemt de droogte dan ook 'een aanzienlijk probleem'. "In grote delen van Nederland hebben we te maken met die bodemdaling: het Westen, het Noorden en het Zuid-Westen van Nederland. Nu zien we dat door die droogte ook in het rivierengebied de bodem daalt en deels op de hoge gronden in Nederland: de zandgronden."

Hij plaatst daar wel een kleine kanttekening bij. "Het is zo dat de bodem altijd wel een beetje daalt. Op sommige plekken vrij fors: 1 centimeter per jaar is helemaal niet uitzonderlijk. Alleen door de droogte gaat dat nu versneld."

9 miljoen mensen

Erkens deed onderzoek naar hoelang deze daling in Nederland nog door kan gaan. "We kunnen nog heel veel zakken. In de komende eeuwen kunnen we nog maximaal 5 meter dalen." Daar maakt hij zich zorgen over. "We zijn een laaggelegen land en de zeespiegel stijgt en we maken geen bewuste keuzes op bodemdaling. Iedereen moet zich bewust worden van dat we in een slap land leven met een slappe grond. Er wonen en werken ongeveer 9 miljoen mensen in het slappe-bodem-gebied in Nederland en er zullen mensen problemen krijgen."

Concreet noemt hij de gevolgen voor huizen, wanneer de bodem daaronder verzakt. "Het meeste impact is als er in je huis scheuren optreden. Er zijn tussen de 100 en 400 duizend huizen die daar gevoelig voor zullen zijn."

'In de nacht hoor je de muren kraken'

Pieter Dekker weet er alles van. Hij woont in het dorp Spanga, in Zuidoost-Friesland. Zijn huis zit vol met kieren en scheuren door het verzakken van de bodem. "In de muren, eigenlijk bij alle ramen vandaan, zie je de scheuren zitten." De vorm van zijn huis helpt daarbij niet mee. "Wij hebben een kop-rompboerderij, met een huis dat aan de voorkant vast zit aan een schuur. Het woningdeel is aan het verzakken, al zo'n 4 of 5 centimeter."

Ongeveer anderhalf jaar geleden begon hij iets te merken. "Maar deze zomer gaat het zo hard, dat is gewoon niet leuk meer. Als je 's nachts in bed ligt, hoor je de muren kraken. We hebben geen idee hoe dit afloopt." In de omgeving hoort hij vooral geluiden om de boerderij af te breken en er nieuwbouw neer te zetten. "Maar dat wordt voor mij financieel nogal moeilijk."