Even een trekje nemen van je vape en er tussendoor op gamen of bellen. Het klinkt futuristisch, maar in Nederland gaat de nieuwe 'smartvape' al rond. Volgens experts werkt dit nog meer verslaving in de hand. "Jongeren zijn hier extra gevoelig voor."

Tetris en Snake, hoewel dit spelletjes zijn die je misschien eerder verwacht op een oude Nokia, vind je ze tegenwoordig ook op de 'smartvape'. Hersenwetenschapper en verslavingsonderzoeker Janna Cousijn ziet dat deze gadget erg populair is onder jongeren. "Dat wil je niet als het gaat om een schadelijk middel."

Op meerdere fronten problematisch

"Het ziet er gaaf en flitsend uit als je zo'n mooie machine hebt, die je kunt koppelen aan je telefoon. Daarmee maak je de vape alleen maar populairder", volgens Cousijn.

Wat haar betreft zijn we 'terug bij af' als het aankomt op een 'rookvrije generatie'. "Stoppen is met de smartvape nog moeilijker. Met die spelletjes zorg je ervoor dat je een dubbele beloning koppelt aan het gedrag: de beloning van het spelletje en de beloning van de nicotine. Waardoor dit nog verslavender werkt dan de gewone e-sigaret."

Verbod heeft geen zin

Fabrikanten spelen daar heel bewust op in, ziet Cousijn. "Die willen gewoon hun product verkopen en nieuwe gebruikersgroepen aanspreken." En die nieuwe groep bestaat voornamelijk uit jongeren.

De verslavingsonderzoeker verwacht tegelijkertijd dat een verbod in Nederland niet veel zin heeft. "We kunnen het wel verbieden, maar de wereld ligt aan onze voeten. Door het internet is het mogelijk om makkelijk spullen te bestellen uit het buitenland, en dat maakt het ontzettend moeilijk om het buiten de deur te houden."

Geen passende oplossing

Maar wat kan de Nederlandse overheid dan wel doen? Cousijn denkt dat voorlichting en nieuw beleid een belangrijke rol kunnen spelen om de gevaren extra onder de aandacht te brengen. Maar de expert doet daarbij ook een beroep op de jongeren zelf, "want die luisteren het beste naar elkaar".

De aanpak moet volgens haar dus breed zijn. Niet alleen de overheid, de school, maar ook ouders en vriendengroepen hebben hier een rol in. "We moeten het hele systeem aanpakken. Niet één enkele oplossing gaat daarin helpen." En dat er snel een oplossing moet komen, benadrukt Cousijn nog maar een keer. "Er is gewoon geen gezonde manier van vapen."

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."