Voor het eerst staat in Europa een scheepseigenaar voor de strafrechter op verdenking van het dumpen van vier afgeschreven koelschepen op de sloopstranden van Zuid-Azië. De directie van de Groningse rederij Seatrade hoort morgen van de rechter in Rotterdam of ze de gevangenis in moet.

update
clock 15-03-2018 01:00

Zes vennootschappen van de rederij Seatrade en twee van de bestuurders zijn veroordeeld tot geldboetes van 50.000 tot 750.000 euro. Daarnaast is aan deze bestuurders een beroepsverbod opgelegd en mogen ze een jaar lang geen bestuurder, commissaris, adviseur of werknemer bij een rederij zijn. Een derde bestuurder is vrijgesproken.

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft begin februari zes maanden gevangenisstraf en 2,35 miljoen euro boete geëist tegen drie directieleden van het Groningse rederijconcern. In 2012 heeft Seatrade vier afgedankte zeeschepen illegaal laten slopen op de stranden van India en Turkije. 

Het OM verwijt de verdachten in strijd met de Europese regels voor overbrenging van afvalstoffen te hebben gehandeld. Aan boord van de oude koelschepen zijn grote hoeveelheden gevaarlijke afvalstoffen zoals smeerolie, bunkerolie, PCB’s, asbest en HCFK’s. Dit afval komt in zee terecht. Volgens het OM liet Seatrade de oude schepen louter en alleen uit financiële drijfveren slopen in Azië. 

Ongelukken en vervuiling lijkt de directie niks uit te maken

De meeste reders kijken eerst naar het verschil in prijs. In Zuid-Azië vangen ze twee keer zo veel voor hun wrak als in Europa. Sloopwerven in landen als India, Bangladesh en Pakistan kunnen de hoogste prijs bieden, doordat de vraag naar schroot en tweedehands scheepsonderdelen daar zo groot is en de arbeidskosten laag. Bij een olietanker scheelt dat al gauw miljoenen euroʼs. Vandaar dat de meeste reders hun afgedankte schepen het liefst in Zuid-Azië lozen. 

Dat er bij het slopen op de stranden veel ongelukken gebeuren, dat veel arbeiders ziek worden van de giftige materialen zoals asbest en zware metalen, en dat het zeewater en de kuststrook ernstig vervuild raken, maakt ze blijkbaar weinig uit. Dat zegt ook de officier van justitie: “Zonder blikken of blozen aanvaarden verdachten de huidige ontmantelingsmethoden die het leven en de gezondheid van de arbeiders in gevaar brengen en het milieu in grote mate verontreinigen.”

Arbeiders die schepen slopen (uit documentaire 'Ship Breakers')

33 doden in 2017 op sloopstranden

De Zuid-Aziatische sloopstranden zijn berucht vanwege slechte arbeidsomstandigheden en milieuvervuiling. Er zijn geen kranen en de slopers hebben geen veiligheidsuitrusting. Regelmatig komen dodelijke ongevallen voor of raken scheepsslopers zwaargewond. 

Op de sloopstranden vielen in 2017 33 doden. Dat zegt de NGO Shipbreaking Platform, een mondiale organisatie die een einde wil maken aan de gevaarlijke en milieuvervuilende sloopstranden in India, Bangladesh en Pakistan. De scheepsslopers riskeren hun levens voor een paar dollar per dag. Ze moeten wel want ze hebben het geld nodig om te overleven. De slopers ontmantelen de grootste zeeschepen ter wereld met hun blote handen. 

Gevaarlijke arbeidsomstandigheden (uit documentaire 'Ship Breakers')

OM: Seatrade is hardleers

Van de 835 schepen die in 2017 zijn gesloopt kwamen er 543 op de sloopstranden terecht. De Groningse rederij Seatrade heeft volgens het OM in de afgelopen 10 jaar zeker 20 schepen gedumpt op sloopstranden in Zuid-Azië en Turkije. En het OM zegt ook dat Seatrade hardleers is en zelfs vorig jaar nog twee schepen naar de sloopstranden heeft overgebracht terwijl ze wisten dat er een strafrechtelijk onderzoek tegen ze liep.

Gevolgen voor mondiale scheepvaartindustrie

Woordvoerder Cor Radings van rederij Seatrade zegt lijnrecht tegenover het OM te staan. Het is een mondiaal probleem wat je niet oplost door een rederij uit Groningen te veroordelen tot een gevangenisstraf. Internationale wetgeving moet wel een oplossing bieden, zegt Seatrade. In 2009 werd de conventie van Hong Kong gesloten voor het veilig en milieuvriendelijk recyclen van schepen. Maar Nederland heeft deze conventie niet geratificeerd. 

Het OM zegt dat de schepen niet uit Europese wateren vervoerd hadden mogen worden naar Azië. Want de schepen moeten worden gezien als afval volgens EU-regels. Maar Seatrade zegt dat dit juridisch niet klopt. Verder betoogd Seatrade dat er in Europa helemaal geen capaciteit is om alle zeeschepen te slopen. 

De uitspraak van de rechter kan grote gevolgen hebben voor de mondiale scheepvaartindustrie. Er wordt dan ook wereldwijd met spanning meegekeken.

Schepen die gesloopt gaan worden (uit documentaire 'Ship Breakers')

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.