Dat PVV geen leden heeft, brengt zoektocht naar nieuwe premier in gevaar: 'Er is geen interne kritiek, Wilders bepaalt'

In Den Haag zijn ze dringend op zoek naar een nieuwe kandidaat voor het premierschap. Nu ex-informateur Ronald Plasterk zich heeft teruggetrokken, is het de taak aan PVV-leider Wilders om een nieuwe kandidaat aan te dragen. Maar dat valt nog niet mee.

Het feit dat de PVV buiten leider Wilders geen andere leden heeft, maakt die zoektocht extra ingewikkeld, stelt politiek historicus Koen Vossen, die ook een boek over Wilders schreef: Wilders gewogen.

Ledenstop

Voor de wet is een politieke partij een vereniging zoals elke andere voetbal- of schaakvereniging. Twee leden volstaan voor de oprichting, in het geval van de PVV is dat Geert Wilders zelf en de door hem opgerichte Stichting Groep Wilders waarvan hijzelf voorzitter is. Na de oprichting in 2004 is er gelijk een ledenstop afgekondigd, waardoor niemand meer lid kon worden.

Wilders houdt ervan controle te hebben, vertelt Vossen. Vlak voor de PVV werd opgericht was Nederland in de ban van de perikelen rond de Lijst Pim Fortuyn (LPF) die door interne conflicten uit elkaar viel. Dat wilde Wilders voorkomen door het aantal leden te beperken.

Praktische problemen

Vossen ziet dat deze structuur de partij van Wilders nu verder in problemen brengt. En dat terwijl de PVV nu de grootste van Nederland is.

"Het vinden van een geschikte premierskandidaat is op dit moment het grootste praktische probleem. 'Normale' partijen investeren in het werven en scouten van politiek talent, die klimmen langzaam op. Dat heeft Wilders nooit gedaan", vertelt de politiek historicus.

Geen interne kritiek

Volgens Vossen is Wilders gewend om te werken met een klein groepje vertrouwelingen. Doordat Wilders het laatste woord heeft, is er nooit eerder een premier of minister klaargestoomd. "Dat maakt de zoektocht een stuk lastiger", legt Vossen uit. "Het is natuurlijk niet zo dat dit soort problemen bij andere partijen niet spelen", vervolgt hij. "Maar er is in ieder geval een zekere transparantie."

"Bij Wilders is er niet eens de mogelijkheid om intern kritiek te uiten, alles is voorgekookt." Vossen vindt het daarom vooral ontluisterend dat andere partijen de PVV hier tot nu toe maar amper op aanspreken. "Dat partijen niet tegen hem zeggen: luister eens hoe komt het toch dat je in 18 jaar tijd nog steeds geen fatsoenlijke partij hebt op weten te bouwen?"

'Wilders bepaalt'

Het gebrek aan een ander geluid binnen de partij vindt Vossen bezwaarlijk. Volgens hem is de partij niet democratisch georganiseerd. "Wilders bepaalt. Hij stelt de kandidatenlijsten op, en tolereert geen interne oppositie. Het is natuurlijk vreemd dat één van de pijlers van ons democratisch systeem zo ondemocratisch is."

Daarnaast ziet Vossen dat de politieke partij met veel dingen niet meedoet en kritische bevraging uitsluit. "Journalisten worden amper te woord gestaan, lokale verkiezingen worden vaak overgeslagen, debat-uitnodigingen genegeerd", somt hij op. "Al dat soort democratische taken laat de PVV links liggen."