Minderjarige alleenstaande asielzoekers worden in het aanmeldcentrum in Ter Apel 'mentaal verwaarloosd', zegt Kinderombudsman Margrite Kalverboer in NRC. De ChristenUnie noemt de situatie 'onaanvaardbaar'.

De Kinderombudsman zegt dat er geen onderwijs, geen dagbesteding en geen hulp is voor hen. Kalverboer heeft deze week gesproken met 6 van de 113 minderjarigen die zonder familie in het aanmeldcentrum verblijven.

Al weken niks doen en stress

"Een jongen van 16 jaar die in zijn eentje is gevlucht uit Afghanistan zit daar nu al drie weken. Helemaal alleen, met enorm veel stress", zegt Kalverboer in NRC.

Ook sprak ze met twee 17-jarige meisjes die zonder familie uit Syrië zijn gevlucht. "Zij zaten daar al weken niks te doen, niet wetend wanneer ze eindelijk ergens worden opgevangen. Dit zijn getraumatiseerde kinderen, die kun je niet zomaar aan hun lot overlaten."

Trauma op trauma

Maria van den Muijsenbergh is arts en bijzonder hoogleraar Gezondheidsverschillen en persoonsgerichte integrale eerstelijns zorg aan de Radboud Universiteit. Zij richt zich met name op kwetsbare groepen, zoals vluchtelingen. Ze benadrukt dat getraumatiseerde mensen goede hulp nodig hebben. "Als je getraumatiseerd bent, geeft dat een enorme stress in je lijf en in je hoofd. Als daar nog meer stress bovenop komt verergert dat niet zomaar een beetje, maar veel meer."

Volgens Van den Muijsenberg is het ontbreken van werk voor volwassenen of onderwijs voor kinderen een van de ergste stressoren. "Daar komt nog eens de onzekerheid bij over hoe het nu verder moet, het verdriet van het verlies van bekende omstandigheden, van geliefde mensen. Dus je bouwt trauma op trauma. Voor een deel vermijdbare trauma's door gebrek aan aandacht en opvang hier."

Onaanvaardbaar

Tweede Kamerlid Don Ceder van de ChristenUnie was twee weken geleden in Ter Apel en hij herkent het verhaal van de Kinderombudsman. Hij noemt de situatie 'verschrikkelijk'. Omdat het aanmeldcentrum overvol is zijn er extra tenten neergezet, waar mannen, vrouwen en kinderen bivakkeren zonder enige privacy.

"Vooral voor de kinderen is het verschrikkelijk. Juist omdat er verder geen dagbesteding is, en sommigen ook op een leeftijd zijn dat ze eigenlijk naar school horen te gaan, maar de hele dag niks kunnen doen. Ik denk dat het onaanvaardbaar is. We kunnen meer, het kan beter."

Bron: ANP

Dagbesteding

Ceder vindt dat er snel iets moet gebeuren "Zorg als acute maatregel heel snel voor dagbesteding, zorg dat de kinderen onderwijs krijgen."

De alleenstaande minderjarige asielzoekers zitten vaak ook langer dan de wettelijke termijn van zes dagen in Ter Apel. Soms zitten ze er weken of maanden. Dat komt omdat de doorstroom naar een asielzoekerscentrum stagneert. Er zijn te weinig plekken en bovendien worden veel plekken in azc's bezet gehouden door statushouders, mensen die een verblijfsvergunning hebben gekregen en recht hebben op een woning. Zij kunnen niet verhuizen omdat er te weinig woningen zijn.

Flexwoningen

ChristenUnie-Kamerlid Ceder doet een klemmend beroep op gemeenten. "Als elke gemeente in dit land een paar mensen opvangt is er eigenlijk geen probleem. We weten dat, als er een wil is, dit heel snel opgelost zou kunnen worden. De doorstroom zit vast omdat er een woningtekort is voor mensen die al erkend vluchteling zijn en dus noodgedwongen heel lang in een asielzoekerscentrum moeten blijven. Als je voor flexwoningen zorgt, als je per gemeente een handjevol extra plekken regelt, dan heb je het zo opgelost."

Ceder is tevreden over de regeling die verantwoordelijk staatssecretaris Van der Burg (VVD) heeft aangekondigd: gemeenten die statushouders geen woning kunnen bieden, moeten hoe dan ook voor opvang zorgen, bijvoorbeeld in een hotel.

Azc's langer openhouden

Daarnaast doet Ceder een beroep op gemeenten van wie het azc-contract met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) afloopt. "Tegen die gemeenten wil ik zeggen: 'heroverweeg dat nu, juist in deze crisissituatie waarin alles samenkomt: Oekraïne, Afghanistan. Kijk of je die azc's langer open kunt houden.'"

Het COA erkent dat minderjarige asielzoekers te lang in Ter Apel verblijven. Er is meer doorstroom nodig, aldus de organisatie. Het COA stelt dat zij extra coaches hebben aangetrokken die de kinderen begeleiden, helpen als er problemen zijn en een luisterend oor bieden.

Aanstaande zondag zijn er landelijke verkiezingen in Duitsland. Gelsenkirchen, een stad in het Ruhrgebied, was decennialang een links bolwerk maar kan nu een van de eerste steden in West-Duitsland worden met de radicaal rechtse AfD als grootste partij.

Onze verslaggevers waren in Gelsenkirchen, en spraken naast lokale bewoners ook met de lokale lijsttrekkers van de sociaaldemocratische partij SPD en de radicaal-rechtse partij Alternative für Deutschland (AfD).

Voormalig industriegebied

Gelsenkirchen, een stad met 250.000 inwoners, staat bekend als de armste van Duitsland met hoge criminaliteitscijfers. De verloedering is overal zichtbaar: talloze leegstaande huizen zijn dichtgetimmerd of bedekt met graffiti, terwijl afvalbergen met matrassen en koelkasten op vrijwel elke straathoek te vinden zijn.

De SPD was de afgelopen 75 jaar onafgebroken de grootste partij in Gelsenkirchen. Ze kwamen op voor de vele arbeiders in de staalindustrie en de mijnbouw. Maar die tijden zijn door het sluiten van de mijnen allang voorbij. De partij lijkt haar greep te verliezen wat kiezers écht bezighoudt.

Verloedering

In Ückendorf, een wijk in het zuiden van Gelsenkirchen, ontmoeten we SPD-lijsttrekker Markus Töns. Volgens hem is het grootste probleem van Gelsenkirchen dat de gemeente te weinig geld ter beschikking heeft.

Hij legt uit: "Straten worden niet opgeknapt, afval wordt te laat opgehaald, we hebben te weinig plekken in de kinderopvang en niet genoeg sociaal werkers. Dat zorgt voor onvrede onder de bevolking."

Oost-Europese migranten

Als tweede punt noemt hij migratie. "Gelsenkirchen kampt met de uitdaging van economische migratie uit Zuidoost-Europa." Lopend door de wijk vertelt hij dat de goedkope arbeiderswoningen in dit stadsdeel vooral Roemenen en Bulgaren aantrekken. Sinds 10 jaar mogen zij zonder vergunning in Duitsland komen werken.

"In de praktijk maken ze vooral gebruik van uitkeringen omdat ze vaak geen opleiding en diploma's hebben", voegt hij toe. "En dat zorgt voor veel problemen."

Aanslagen

De solidariteit van de mijnwerkers heeft in Gelsenkirchen plaatsgemaakt voor wantrouwen richting migranten en asielzoekers. De jonge partij AfD voelt deze onvrede feilloos aan.

Enxhi Seli-Zacharias heeft een Albanese achtergrond en is sinds 5 jaar lid van de AfD. In een koffietentje haalt ze de recente aanslagen in Duitsland aan. "Mensen voelen zich niet langer veilig in hun eigen land. Ik vind het onwijs zorgwekkend dat politici hier geen oog voor lijken te hebben."

'Remigration'

Het doel van de AfD is helder. Enxhi Seli-Zacharias: "We moeten de grenzen sluiten, met de 'remigration' beginnen en migranten met een strafblad die hier illegaal wonen terug naar hun land van herkomst sturen." Deze boodschap slaat ook bij mensen met een migratieachtergrond aan. Dit lijkt op het eerste gezicht tegenstrijdig, maar volgens Exhi, die dus zelf een migratieachtergrond heeft, is het dat niet.

De naturalisatie in Duitsland verloopt op dit moment veel te makkelijk, beargumenteert ze: "Ik vind het oneerlijk tegenover migranten die jaren geleden wel aan alle eisen hebben voldaan. Ook ik voel me ongelijk behandeld."

'We zijn allemaal Europees'

Het sluiten van de grenzen is volgens SPD'er Markus Töns geen oplossing. "Wij moeten deze groep mensen juist helpen om aan werk te komen door ze op te leiden." Ook de uitvoering is een probleem: er zijn in Duitsland, net als in Nederland, niet genoeg politie-agenten om de grensposten weer te bemensen.

Het plan van de AfD om migranten terug te sturen slaat volgens hem nergens op. "Wie moet er dan terug? Hoe maak je een onderscheid tussen Roemenen, Bulgaren, Fransen en Nederlanders? Wij zijn allemaal Europees."

Debat over partijverbod

De Duitse rechter heeft sommige afdelingen van de AfD als 'rechts-extremistisch' en 'antidemocratisch' bestempeld. Onzin, zegt Enxhi. Zij vindt dat het debat over een verbod op de partij juist ondemocratisch is. Volgens de na-oorlogse Duitse grondwet kan een partij die een bedreiging vormt voor de democratie worden verboden.

Töns ziet ook dat de AfD steeds sterker wordt in West-Duitsland. In het Oosten is het al hard op weg de grootste te worden. Maar hij heeft de strijd nog niet opgegeven. "Ik blijf me samen met de demokraten inzetten voor een betere toekomst in Gelsenkirchen."

'Durf 's avonds niet alleen over straat'

Ook op straat horen we het telkens weer: de onvrede is groot. Gelsenkirchen was ooit een fijne plek om te wonen, maar dat is het niet meer. Veel inwoners voelen zich onveilig, maar ze zijn ook teleurgesteld in de politiek.

Een vrouw van in de 60 legt op de lokale markt haar onvrede tegen ons uit. "Ik durf 's avonds niet alleen op straat te lopen. Ik heb echt het gevoel dat politici in een andere wereld leven. Ik voel me echt in de steek gelaten." Ze weet nog niet zeker op wie ze gaat stemmen. "Sowieso geen SPD. Ik ben nog aan het twijfelen, maar het zou zomaar AfD kunnen worden."