Burgemeester en politiechef in Haren willen bijna drie maanden na de Facebookrellen in Haren nog altijd niks zeggen over hun eigen optreden. Ze houden alle besluiten die ze over de aanpak van ‘Project X’ namen geheim.

EenVandaag vroeg hoe burgemeester en politietop zich hadden voorbereid op de bewuste avond. En welke beslissingen ze namen toen het volledig uit de hand liep. Met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur vroegen we alle besluiten op die de burgemeester en politieleiding voorafgaand en tijdens ‘Project X’ hebben genomen. Het antwoord kwam – na uitstel – vandaag: nul komma nul. EenVandaag krijgt geen inzage in de talloze bestuursdocumenten die er zijn. Terwijl die normaal gesproken openbaar zijn, zou je denken. Ze vallen onder de Wet Openbaarheid Bestuur, die regelt dat alle overheidsinformatie openbaar is, tenzij daar ernstige bezwaren tegen zijn (staatsveiligheid etc.).

Miljoenenschade

Miljoenenschade. Een totale ravage. En een machteloos en boos gevoel bij de inwoners van Haren. Het zou je maar gebeuren, een wilde horde relschoppers komt naar je dorp en slaat alles kort en klein. En de politie staat met 16 ME-ers volkomen machteloos en moet toezien hoe het uur na uur verder uit de hand loopt.

Op 21 september liep het volledig uit de hand in het Groningse Haren. De 16-jarige Merthe zette op Facebook per ongeluk een openbare uitnodiging voor haar verjaardagsfeestje die werd gekaapt door jongeren die suggereerden dat in Haren een groot feest zou komen. Onder de noemer 'Project X' ontstond een hype waar veel jongeren op afkwamen. Ondanks verzoeken van de burgemeester en Merthe vooral niet te komen. Maar het werden de grootste rellen van 2012. Twee maanden later is het stof pas een beetje neergedaald.

Openbaar bestuur

Die rellen waren allereerst de verantwoordelijkheid van de relschoppers die als beesten tekeer gingen. Natuurlijk. Politie en justitie hebben inmiddels een groot aantal daders opgespoord en voor de rechter gesleept. 'Project X' was ook de schuld van de media. Ja, de media gaan niet vrijuit door het uitgebreid berichten over iets wat eerst misschien nog klein was. Over de media en de relschoppers is uitgebreid bericht en gesproken en gedebatteerd in Haren. Maar wat was de rol van de verantwoordelijke bestuurders dan? Er zijn toch gezagsdragers die de openbare orde bewaken als het uit de hand loopt? De burgemeester en de korpschef, waar waren zij die avond, hoe probeerden ze vanuit hun rol en verantwoordelijkheid de ongeregeldheden te stoppen en hun burgers te beschermen tegen de plotselinge agressie? Tot op de dag van vandaag is daar niet in de openbaarheid over gesproken.

Stilzwijgen

Zelf zeggen ze er niks over. Burgemeester, gemeente en korpschef hullen zich in stilzwijgen. Tot ergernis van sommige gedupeerden in Haren, die nu eindelijk wel eens willen weten waarom het zo uit de hand liep en ze in een levensgevaarlijke situatie terechtkwamen. Waarom er maar een handjevol ME-ers klaarstond (16). Ook toen er eenmaal duizenden jongeren door Haren zwierven. Waarom het uren duurde voordat er versterking kwam. Waarom opgeroepen politiemensen aanvankelijk niet wisten waar ze zijn moesten. Enzovoorts. Veel vragen, die in een normale democratie om antwoorden roepen.

Openbaarheid

EenVandaag dacht dus op 2 oktober met deze vragen en een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur (alles overheidsinformatie is openbaar-tenzij) helderheid te krijgen. Voor iedereen die het wil weten. Gisteren kregen we het antwoord. Een kort briefje van de burgemeester: u krijgt niks. Geen informatie. Terwijl die informatie er wel is.... Notulen van het overleg tussen politiechef en burgemeester. Overleggen tussen burgemeester, korpschef en hoofdofficier aan de vooravond van Project X. Overleggen op de dag zelf en in de avond. Het draaiboek van de politie. Gespreksverslagen over het verloop van de avond. De burgemeester en het college houden het allemaal geheim.

'Persoonlijke opvattingen'

De argumenten die ze daarvoor gebruiken zijn zorgwekkend. De stukken zijn 'onderdeel van intern beraad’ en 'niet voor vreemde ogen bedoeld'. Er staan ‘persoonlijke beleidsopvattingen’ in. Persoonlijke beleidsopvattingen?? De burgemeester en korpschef zaten die avond niet bij elkaar om hun vakantiebestemmingen uit te wisselen of de prestaties van hun club in de eredivisie door te nemen. Ze waren - in hun publieke functie - bij elkaar om een (potentiele) agressieve meute in bedwang te houden en politiemensen en hulpdiensten aan te sturen. Hun ambtenaren gaven adviezen, geen persoonlijke meningen. En intern beraad? Daar is de hele Wet Openbaarheid van Bestuur nu juist voor bedoeld: om te voorkomen dat de overheid alles voor zichzelf houdt en besluiten en handelen binnenskamers houdt. Die wet is de enige grond om in de keuken van de overheid te kijken. Nodig om af en toe inzicht krijgen in het reilen en zeilen van ministeries, gemeenten, politiekorpsen, ziekenhuizen etc.

'Schade'

De gemeente Haren kiest bewust voor uitstel. En beperking van de schade. "Openbaarmaking zou mogelijk schadelijk kunnen zijn voor de gemeente Haren." Het college van burgemeester en wethouders wil gewoon dat we allemaal rustig wachten op de Commissie-Cohen die de hele zaak moet onderzoeken. Een paar maanden nog. Cohen komt in april 2013 met zijn rapport.

En dus moeten we u voor nu de antwoorden schuldig blijven. Maar we zullen het er niet bij laten...

Bekijk hier de reportage 'Terug naar Haren', een reconstructie door de ogen van gedupeerden en jongeren die erbij waren.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.