Vandaag is in Amsterdam een brug vernoemd naar Henriëtte Pimentel. Als directrice van de Joodse crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg wist ze zeker 600 kinderen aan een onderduikadres te helpen. "Ze krijgt nu de eer die haar toekomt."

"Wij zijn als familie ontzettend blij dat zij nu de eer krijgt die haar toekomt", zegt Diana Pimentel. Henriëtte was een oudtante, de zus van haar grootvader. "Het is een prachtige brug. Het kon eigenlijk niet mooier."

Op de plek van het verzet

Eerlijk is eerlijk, er is eerder een fietsbrug naar Henriëtte Pimentel vernoemd. Maar die ligt in Amsterdam-West, ver weg van de plek waar het allemaal gebeurde. "Daar ben ik zelfs nooit gaan kijken", zegt Diana Pimentel.

De brug van nu ligt precies tussen de wijk rond het Tropenmuseum en de Plantagebuurt. Daar waar Henriëtte Pimentel samen met het verzet honderden Joodse kinderen uit handen van de Nazi's wist te redden.

Bron: Collectie Joods Museum

Druk in de schouwburg

In het najaar van 1942 wezen de Duitsers de Hollandsche Schouwburg aan als plek waar de Joden uit Amsterdam zich moesten melden voor deportatie. Ook werden mensen er onder dwang naartoe gebracht.

Omdat het er erg druk was, werd de crèche aan de overkant gebruikt om de Joodse kinderen tot 13 jaar op te vangen tot het moment dat ze met hun ouders op transport zouden gaan.

600 kinderen gered

Henriëtte Pimentel was directrice van die crèche. Samen met Walter Süskind en anderen bedacht ze een ingenieus systeem om zoveel mogelijk Joodse kinderen te laten onderduiken.

Uiteindelijk hebben ze zo meer dan 600 kinderen uit handen van de Nazi's weten te redden.

Voormalig crèchekind

Een van die crèche kinderen van toen is Lies Caransa, toen Liesje de Hond. Ook zij is blij met de vernoeming van de brug vlakbij de Plantagebuurt. "Veel te laat, maar geweldig", glundert ze. Als kind kwam ze in de crèche tegenover de Hollandse Schouwburg, nadat ze samen met haar moeder en haar grootouders van huis was gehaald door de politie.

"Ik weet me nog te herinneren dat het daar in de schouwburg krioelde van de mensen. Op een gegeven moment is een verpleegster naar me toe gekomen, die heeft me opgepakt en meegenomen naar de overkant. Ik werd daar in een bedje gezet. Ik kan het me nog herinneren, een bedje met spijltjes."

Meegenomen

Lies Caransa herinnert zich dat haar moeder en oma nog een keer langs zijn gekomen in de crèche. "Ik herinner me dat ik in mijn bedje was en dat zij binnenkwamen en dat er een zitje was.

Ze mochten niet bij me, want dat was te emotioneel. Ik vind t heel moeilijk om te vertellen. Ze zijn dus bij dat zitje gaan zitten en we mochten alleen nog naar elkaar zwaaien. Ze hebben even gezeten en toen zijn ze weer meegenomen door een Duitse officier."

Juten zak

Hoe lang ze in de crèche zat, weet ze niet. "Ik ben uit mijn bedje ben gehaald, aangekleed en meegenomen naar de tuin. Daar ben ik aan de linkerkant over de schutting getild."

"Daar stond een vreemde meneer met een juten zak en daar ben ik in gestopt en toen ben ik over zijn schouder meegegaan naar buiten."

Bron: Collectie Joods Museum

'Ze had zichzelf kunnen redden'

In 1943 werd de crèche ontruimd door de Duitsers. Henriëtte Pimentel werd gearresteerd en is via Westerbork naar Auschwitz getransporteerd, waar zij direct bij aankomst werd vermoord. "Wat ongelooflijk is, is dat zij zichzelf het vege lijf had kunnen redden", vertelt Diana Pimentel.

Want ook voor Henriëtte werden onderduikadressen aangeboden. "Maar zij heeft gezegd: 'ik laat mijn kinderen niet in de steek'. Dat maakt grote indruk. En vervolgens is ze dus zelf omgebracht. Dat is een emotioneel verhaal. Ook al heb ik haar niet gekend, ik heb heel veel respect voor haar."

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."