radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Brug in Amsterdam vernoemd naar oorlogsheldin Henriëtte Pimentel: 'Veel te laat, maar geweldig'

Brug in Amsterdam vernoemd naar oorlogsheldin Henriëtte Pimentel: 'Veel te laat, maar geweldig'
Henriëtte aan het werk bij de crèche
Bron: Collectie Joods Museum

Vandaag is in Amsterdam een brug vernoemd naar Henriëtte Pimentel. Als directrice van de Joodse crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg wist ze zeker 600 kinderen aan een onderduikadres te helpen. "Ze krijgt nu de eer die haar toekomt."

"Wij zijn als familie ontzettend blij dat zij nu de eer krijgt die haar toekomt", zegt Diana Pimentel. Henriëtte was een oudtante, de zus van haar grootvader. "Het is een prachtige brug. Het kon eigenlijk niet mooier."

Op de plek van het verzet

Eerlijk is eerlijk, er is eerder een fietsbrug naar Henriëtte Pimentel vernoemd. Maar die ligt in Amsterdam-West, ver weg van de plek waar het allemaal gebeurde. "Daar ben ik zelfs nooit gaan kijken", zegt Diana Pimentel.

De brug van nu ligt precies tussen de wijk rond het Tropenmuseum en de Plantagebuurt. Daar waar Henriëtte Pimentel samen met het verzet honderden Joodse kinderen uit handen van de Nazi's wist te redden.

Henriëtte Pimentel
Bron: Collectie Joods Museum

Druk in de schouwburg

In het najaar van 1942 wezen de Duitsers de Hollandsche Schouwburg aan als plek waar de Joden uit Amsterdam zich moesten melden voor deportatie. Ook werden mensen er onder dwang naartoe gebracht.

Omdat het er erg druk was, werd de crèche aan de overkant gebruikt om de Joodse kinderen tot 13 jaar op te vangen tot het moment dat ze met hun ouders op transport zouden gaan.

600 kinderen gered

Henriëtte Pimentel was directrice van die crèche. Samen met Walter Süskind en anderen bedacht ze een ingenieus systeem om zoveel mogelijk Joodse kinderen te laten onderduiken.

Uiteindelijk hebben ze zo meer dan 600 kinderen uit handen van de Nazi's weten te redden.

Bekijk ook

Voormalig crèchekind

Een van die crèche kinderen van toen is Lies Caransa, toen Liesje de Hond. Ook zij is blij met de vernoeming van de brug vlakbij de Plantagebuurt. "Veel te laat, maar geweldig", glundert ze. Als kind kwam ze in de crèche tegenover de Hollandse Schouwburg, nadat ze samen met haar moeder en haar grootouders van huis was gehaald door de politie.

"Ik weet me nog te herinneren dat het daar in de schouwburg krioelde van de mensen. Op een gegeven moment is een verpleegster naar me toe gekomen, die heeft me opgepakt en meegenomen naar de overkant. Ik werd daar in een bedje gezet. Ik kan het me nog herinneren, een bedje met spijltjes."

Meegenomen

Lies Caransa herinnert zich dat haar moeder en oma nog een keer langs zijn gekomen in de crèche. "Ik herinner me dat ik in mijn bedje was en dat zij binnenkwamen en dat er een zitje was.

Ze mochten niet bij me, want dat was te emotioneel. Ik vind t heel moeilijk om te vertellen. Ze zijn dus bij dat zitje gaan zitten en we mochten alleen nog naar elkaar zwaaien. Ze hebben even gezeten en toen zijn ze weer meegenomen door een Duitse officier."

Juten zak

Hoe lang ze in de crèche zat, weet ze niet. "Ik ben uit mijn bedje ben gehaald, aangekleed en meegenomen naar de tuin. Daar ben ik aan de linkerkant over de schutting getild."

"Daar stond een vreemde meneer met een juten zak en daar ben ik in gestopt en toen ben ik over zijn schouder meegegaan naar buiten."

Henriëtte in haar kantoor
Bron: Collectie Joods Museum
Henriëtte in haar kantoor

'Ze had zichzelf kunnen redden'

In 1943 werd de crèche ontruimd door de Duitsers. Henriëtte Pimentel werd gearresteerd en is via Westerbork naar Auschwitz getransporteerd, waar zij direct bij aankomst werd vermoord. "Wat ongelooflijk is, is dat zij zichzelf het vege lijf had kunnen redden", vertelt Diana Pimentel.

Want ook voor Henriëtte werden onderduikadressen aangeboden. "Maar zij heeft gezegd: 'ik laat mijn kinderen niet in de steek'. Dat maakt grote indruk. En vervolgens is ze dus zelf omgebracht. Dat is een emotioneel verhaal. Ook al heb ik haar niet gekend, ik heb heel veel respect voor haar."

Bekijk hier de reportage over dit onderwerp

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Israël wil noodhulp in Gaza zelf gaan regelen: 'Probeert internationale gemeenschap buitenspel te zetten'

De nood is hoog in Gaza: omdat de grenzen al 2 maanden worden dichtgehouden door Israël is er een groot tekort aan voedsel, schoon water en medische hulp. Israël zou nu tóch hulp willen toelaten, maar alleen niet meer via internationale hulporganisaties.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Israël overweegt volledige bezetting van Gaza: 'Palestijnen op kluitje in zuiden, waarschijnlijk bouw van nieuwe nederzettingen'

Israël overweegt volledige bezetting van Gaza: 'Palestijnen op kluitje in zuiden, waarschijnlijk bouw van nieuwe nederzettingen'
Bron: EPA

Israël voert de militaire strijd tegen Hamas op en wil delen van de Gazastrook bezetten, zegt premier Benjamin Netanyahu. Maar experts vragen zich af wat het plan is: "Gaza veroveren is niet zo moeilijk, het gebied daarna behouden is veel ingewikkelder."

Premier Netanyahu kondigde vandaag een intensieve militaire operatie aan met als doel om Hamas te verslaan. Volgens hem zal Israël Gaza niet binnenvallen om zich vervolgens weer terug te trekken: "De bedoeling is het tegenovergestelde daarvan."

'Dagen tot paar weken'

Het Israëlische leger heeft inmiddels tienduizenden reservisten opgeroepen voor het aanstaande offensief in Gaza. Een bezetting van de Gazastrook zou dan ook snel een feit kunnen zijn, denkt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruijf. "Ik denk ook dat het Israël gaat lukken."

Hij verwacht dat Israël de Gazastrook 'binnen een paar dagen of een paar weken' kan veroveren. "Dan heb je heel Gaza wel onder controle. Het probleem is dan alleen: er wonen wel 2,2 miljoen mensen, hoe krijg je die onder controle?", zegt De Kruif. "Land bezetten is iets anders dan land ook daadwerkelijk bezet houden."

Bekijk ook

Situatie van voor 2005

Een nieuw militair offensief zou goed het einde kunnen betekenen van een Palestijns Gaza, denkt Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent: "Je mag concluderen uit de woorden van politici in het Israëlische veiligheidskabinet dat er een herbezetting komt."

Daarmee zouden we teruggaan naar de situatie van voor 2005, toen Israël tientallen jaren ook de hele Gazastrook in handen had, vertelt hij. "En dus zullen er straks ook nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden voor Israëlische Joden in Gaza."

'Terecht op een kluitje'

Netanyahu liet in zijn aankondiging van het nieuwe militaire offensief weten dat de inwoners van Gaza zullen worden 'verplaatst'. Voor hun eigen bescherming, voegde de Israëlische premier daaraan toe. Malcontent verwacht dat de Palestijnen zullen worden verdreven naar het zuiden. "Die komen daar dan terecht op een kluitje."

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu zijn volgens de Midden-Oosten-expert extreem nationalistisch. "Die hebben deze plannen al veel langer", weet hij. "Eigenlijk kon je op je vingers natellen dat dit zou gaan gebeuren."

Al weken geen hulp

Het Israëlische leger heeft op dit moment al zo'n 70 procent van de Gazastrook onder controle. Volgens persbureau AP zou een totale verovering betekenen dat honderdduizenden Palestijnen hun verblijfplaats kwijtraken.

Daar komt bij dat de mensen in Gaza al weken zonder voedsel, schoon water, medicijnen en medische hulp zitten. Israël houdt de grenzen met Gaza sinds 2 maart dicht voor humanitaire hulp. Internationale hulporganisaties waarschuwden vorige week dat de laatste voorraden inmiddels zijn uitgedeeld.

Bekijk ook

'Moet proportioneel zijn'

De Kruif zet dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied. "Ik heb beelden gezien van 7 oktober, die zijn vreselijk", zegt hij over de aanslag van Hamas op Israël. "Maar is dat nou een reden om 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond te gaan concentreren?"

De maatregelen die Israël neemt in reactie op de aanslag van 7 oktober 2023 moeten wel proportioneel zijn, zegt hij. "Dus die moeten in verhouding zijn met het gevaar dat er uitgaat van de extremisten van Hamas."

Ander soort oorlog

Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog met Hamas, legt de oud-commandant uit. "Wij noemen dat een asymmetrische of een irreguliere oorlog." Dat betekent volgens hem dat er straks bijvoorbeeld meer aanslagen zullen worden gepleegd.

De bestrijding hiervan en het handhaven van de status quo is een kwestie van een lange adem die veel inspanning kost, benadrukt De Kruif. "En als er één ding is wat Israel niet heeft, dan zijn het de vele militairen die daarvoor nodig zijn."

Israël overweegt volledige bezetting van Gaza: wat zijn de gevolgen?

Terughalen van gijzelaars

Los van de strijd met Hamas is bovendien de grote vraag of het andere doel van Netanyahu wel bereikt kan worden: het terughalen van de Israëlische gijzelaars in Gaza. "Bij een totale bezetting is de kans juist groter dat de gijzelaars dood gaan", zegt Malcontent. "Een intensivering van de strijd in Gaza heeft dus gevolgen."

Toch is de verwachting van beide deskundigen dat Israël doorzet. "Ze hebben ook het militaire vermogen", vertelt De Kruijf. "Hamas is relatief verzwakt. Maar vooral heeft Israël - waarschijnlijk - de steun van de president van de Verenigde Staten om dit te kunnen doen."

Internationale steun

Tegelijkertijd denkt de oud-commandant dat internationaal de steun voor Israël sterk zal afnemen bij een nieuw offensief in Gaza. "Israël zou zich dat meer moeten afvragen", zegt hij.

Wat is zo'n kortetermijnsucces om een bufferstrook te creëren je waard als je op lange termijn steun verliest in heel de wereld", legt De Kruif uit. "Terwijl je die steun hard nodig kan hebben. Want de echte vijand van Israël is Iran en die wordt gesteund door Rusland. Dus het conflict is nog lang niet ten einde."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant