Hoe ziet de toekomst van de landbouw eruit? Vanmiddag presenteert Johan Remkes zijn rapport over het stikstofbeleid. Eén optie kan regeneratieve landbouw zijn: het herstellen van de bodem. Anne en Ricardo doen het al 3 jaar. "Een realistisch alternatief."
Anne van Leeuwen en haar man Ricardo Cano Mateo zien hun boerderij Bodemzicht als levensproject. Ze zien hoe grote delen van de wereld in woestijnen veranderen en willen een bijdrage leveren om dit te stoppen.
'Nederland verwoestijnt ook'
Volgens een recent rapport van de Verenigde Naties geldt dat wereldwijd 40 procent van de bodem er slecht aan toe is. Dat zorgt ervoor dat water niet goed wordt vastgehouden en voedselproductie in gevaar komt. In het uiterste geval verandert de bodem in een woestijn. Volgens Anne is dat proces ook in Nederland gaande.
"We verwoestijnen in Nederland ook, maar het is minder zichtbaar omdat er meer regen is en het er daardoor nog groen uitziet." Maar het is wel te merken aan dat de polder stiller is geworden, zegt ze. "Omdat er geen weidevogels meer waren. We zijn zoveel leven kwijt zijn geraakt. Dat vind ik heel tragisch."
Bekijk ook
Biologen die gingen boeren
3 jaar geleden beginnen biologen Anne en Ricardo dan ook zonder enige boerenachtergrond een eigen boerderij in Malden. Hier proberen ze een bijdrage te leveren aan bodemherstel met regeneratieve landbouw. "We wilden ook onze eigen verantwoordelijkheid nemen", zegt Anne. "Ik wil mezelf over 20 jaar in de spiegel kunnen aankijken."
"We hebben wel de vaardigheden om dit te doen, maar weten ook heel veel niet. Het is niet altijd makkelijk", vertelt Anne. "Daar leren we weer van. Onze missie is het faciliteren van het leven."
Stikstofuitstoot
Want het verlies aan leven, zoals het verdwijnen van weidevogels, ziet Anne als 'de symptomen van de verschillende crises waar we nu in verkeren' zoals de CO2- en stikstof-uitstoot. Met een gezond bodemgebruik kun je dit volgens haar oplossen.
Zo kan CO2 in de bodem worden opgeslagen en stikstof, dat in de poep van haar dieren zit, kan volledig wordt gebruikt als nuttige voedingsstof voor de planten. Ook gebruiken ze op de boerderij geen bestrijdingsmiddelen, zodat ook het water schoon blijft.
Schimmels en bizons
Concreet betekent dat dat ze onder meer een moestuin hebben, die ze niet schoffelen en ploegen. Daardoor kunnen onder de grond schimmels volop groeien, en daar groeien de groenten dan weer heel goed op, volgens Anne. "Schimmels zijn betere boeren dan mensen. Via de schimmels krijgen de planten hun voeding."
Daarnaast hebben ze mobiele kippenstallen voor hun ruim 200 kippen. Die verplaatsen ze over de grond, zodat elke keer een ander stuk door de kippen wordt omgewoeld. "Dieren staan tegelijkertijd op één plek te eten, poepen en plassen. Dan maken ze voortdurend een ronde over het land en keren pas weer terug op de eerste plek als daar weer alles is terug gegroeid."
Bekijk ook
'Realistisch alternatief voor de huidige landbouw'
De bedoeling is dat de komende jaren er ook een heel voedselbos bijkomt. Het kost een aantal jaar om de fruit- en notenbomen te laten groeien. Zo worden er ook vijvers aangelegd om de biodiversiteit te bevorderen en als wateropslag te dienen.
De boerderij loopt inmiddels zo goed dat ze ervan kunnen leven, vertelt Anne. "We telen nu op 3.000 vierkante meter voor 100 huishoudens, die wekelijks groenten krijgen en voorzien ook zeven restaurants van groenten. We hebben nog ruimte om te groeien." Ze ziet de bodem ook sneller herstellen dan ze verwacht had. "Er zijn veel meer soorten terug."
Geen hobbyproject
De kritiek dat deze vorm van landbouw alleen kleinschalig kan, spreekt ze tegen. Je kan volgens haar juist ook heel intensief boeren. "Ik denk dat het een realistisch alternatief is voor de huidige landbouw. Als je op een andere manier gaat werken, kun je er heel veel profijt uithalen."
"Biodiversiteit en productiviteit versterken elkaar juist dan. Je kan meer telen en dat levert meer inkomen voor de boeren. Het is geen hobbyproject."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
