Blootgesteld aan gevaarlijke en kankerverwekkende stoffen, het verhaal van oud-Dutchbatter Remko

"Het is wel een tijdbom die je in je hebt", zegt voormalig Dutchbatter Remko de Bruijne over zijn mogelijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen op de compound in Srebrenica. Hij deed aangifte wegens mishandeling door de Staat der Nederlanden

'Ik doe aangifte wegens mishandeling volgens artikel 300 wetboek van Strafrecht." Het is de openingszin van de aangifte die Remko de Bruijne deed jegens Defensie. Over de reden is hij in de aangifte duidelijk: "Daar men mij in 1995 te Potocari, Srebrenica, Bosnië-Herzegovina heeft blootgesteld aan asbest en dit onbeschermd heeft laten opruimen. Voorts is er mede sprake geweest van andere giftige stoffen en straling waaraan ik en mijn collega's zijn blootgesteld."

Stuk Defensie over mogelijke besmetting met Asbest

Als De Bruijne in 1995 als soldaat 1e klasse tijdens de Bosnische burgeroorlog wordt ingezet in voormalig Joegoslavië, wordt hij mede gelegerd bij een oude accufabriek in Potocari. Wat hij dan niet weet is dat het terrein vervuild is met giftige stoffen, er mogelijk sprake was van straling, en er veel asbest lag. Sterker nog, hij leest pas in 2002, 7 jaar na zijn uitzending, in het vakblad van Defensie een stuk met de titel 'Mededeling Asbest', over mogelijke besmetting met asbest.

Door een overstroming zou het terrein van de militaire kampementen via het fabrieksterrein vervuild zijn geraakt. Wat hem triggert is een passage waarin wordt aangegeven dat alle daar werkzame militairen daarover zijn geïnformeerd. Uit de aangifte van Remko: "Daarom werden alle destijds in Potocari werkzame militairen niet alleen geïnformeerd maar ook geregistreerd stond in dit stuk te lezen. Echter ben ik nimmer geïnformeerd door de landmacht."

Procesverbaal genegeerd

Het artikel waar De Bruijne aan refereert concludeert dat er geen asbest is aangetroffen op de compound. De Bruijne zegt in de aangifte echter dat dit niet waar is: "Ik heb bewijzen dat men in april 1995 een proces-verbaal heeft opgesteld waarin het tegendeel wordt beweerd. (..) De werkplaats en magazijn waren zwaar besmet met witte asbest. Het kwam voor als poeder, draad en gemengde vorm voor de verwerking in remschoenen en koppelingsschijven. Volgens de Nederlandse normen dienst zo'n ruimte betreden te worden met volledige bescherming. Ik ben in die tijd voor de duur van 6 maanden meer dan geregeld blootgesteld aan asbest mede in de vorm van poeder."

Het procesverbaal van de verantwoordelijke adjudant wordt echter genegeerd, hoewel er wordt verzocht 'zo nodig alles in werking te stellen om gezondheid risico's en besmetting te voorkomen met deze carcinogene stof'. Er volgt een bodemonderzoek van Defensie en in drie van de acht monsters wordt witte asbest aangetroffen. Maar de conclusie luidt dat er 'ten gevolge van de overstroming merkbaar geen verspreiding is geweest van asbest'. De Bruijne bestrijdt dat in zijn aangifte, en zegt dat 'dit wel in de modder en grond zat ten tijde van het opruimen'.

De staat der Nederlanden heeft mij blootgesteld aan gevaarlijke dan wel kankerverwekkende stoffen. Daar men op de hoogte was van de asbest en de grote getalen hiervan acht ik hen schuldig aan mishandeling. Zij hebben mij, ons, willens en wetens het asbest onbeschermd laten opruimen, inademen en ons in laten leven. Mocht ik ziek worden dan stel ik de Staat der Nederlanden verantwoordelijk voor alle kosten.

Kanker

De Bruijne is niet ziek geworden van de mogelijke aanwezigheid van asbest en andere giftige stoffen, maar dat stelt hem niet gerust, zo zegt hij tegen EenVandaag: "De kans dat ik ziek wordt is groter dan dat ik niet ziek wordt. En dat heeft niet alleen te maken met de asbest, het is de combinatie van en het inademen van asbest, en het gelegerd zijn op een zwaar vervuilde accufabriek met chemicaliën, plus de straling die duidelijk veel te hoog was. De combinatie daarvan vormt zo'n groot risico dat ik leukemie of een andere vorm van kanker kan krijgen, dat het mij niet zal verbazen als ik het zal krijgen."