Aankomende zondag is het dodenherdenking, en dat betekent dat familiebedrijf Timmerman Natuursteen deze week druk in de weer is. Ze maken namelijk al sinds 1980 oorlogsmonumenten schoon.
In het Zeeuwse Nieuwerkerk staat Martin Timmerman in een wolk stof het borstbeeld van Adriaan Fondse te schuren. Het beeld komt uit Oosterland, een dorpje verderop, en herdenkt een lokale verzetsheld.
Opknapbeurt
In aanloop naar 4 mei krijgt het borstbeeld een make-over. "De letters waren niet goed meer leesbaar", vertelt Timmerman. "Dus nu zijn we het aan het opknappen. We brengen straks de naam en de data die op het monument staan opnieuw aan."
Het is een drukke periode voor het familiebedrijf van Timmerman. "We hebben ervaring met het verzorgen van monumenten die te maken hebben met de bevrijding. Dus rond deze tijd, eind april, hebben we daar veel werk aan."
Bekladdingen
Het gaat vooral om herstel van slijtage, vertelt hij. "Het is belangrijk, ook bij dit borstbeeld, dat de tekst goed leesbaar is. Daar besteden we veel aandacht aan. Soms moeten er lettertjes opnieuw gelakt worden, of in dit geval opnieuw aangebracht. Het is wel cruciaal dat je kunt zien aan wie het monument is opgedragen."
Soms worden monumenten beklad. "Gelukkig hebben mensen nog wel respect voor oorlogsmonumenten, maar er gaan weleens dingen mis. Dan is het zaak dat we, bij wijze van spreken, er dezelfde dag nog naartoe gaan om het op te knappen."
Herinnering koesteren
Hij is trots op zijn werk, vertelt Timmerman. "We werken ook voor de Oorlogsgravenstichting, die de graven onderhoudt van de oorlogsslachtoffers. Ik heb de oorlog niet meegemaakt, maar ik vind het altijd weer heel mooi om dit te kunnen doen."
"Heel veel mensen die de oorlog wel meegemaakt hebben, hebben daar nog een enorm gevoel bij", merkt Timmerman. "Zij koesteren de herinnering. De monumenten zijn dan toch de fysieke bewijzen van wat er toen is gebeurd."
Verraden veldwachter
En zo dus ook het borstbeeld van Adriaan Fondse, dat Timmerman nu onder handen neemt. Op de plek van het monument staat nu een stapel stenen. "We hopen dat het beeld op 4 mei weer terug op zijn plek staat", vertelt Leendert van der Werf, die jaarlijks herdenkingen organiseert.
"Fondse was veldwachter hier in Oosterland in de jaren 20 en 30, en is in 1942 verraden door een dorpsgenoot", memoreert hij. "Die nam het niet zo nauw met de sluitingstijd, en was door Fondse beboet."
Kamp Vucht
"Toen er werd gesproken over stakingen, naar aanleiding van de februaristakingen in 1943, heeft Fondse in de tram gezegd: 'Dan gaan wij ook maar staken.' Dat heeft iemand doorgegeven aan de Duitsers."
"Op 14 mei 1943 is Fondse opgepakt door de Sicherheitspolizei en overgebracht naar Kamp Vucht. Verraden door een dorpsgenoot. Dat was heel tragisch", zegt Van der Werf.
Drukbezochte herdenking
Uiteindelijk overleed Fondse in het kamp. Zijn dood wordt jaarlijks herdacht in het dorp. "De kerk zat vorig jaar vol", vertelt de organisator verheugd. "Een kleindochter van Fondse heeft bloemen gelegd. Ze was 85 jaar oud, maar heel enthousiast."
"Dit jaar zal ze dat weer gaan doen." Bij een volledig opgepoetst en opgeknapt borstbeeld van haar opa. "Zaterdag is alles weer pico bello in orde", verwacht Van der Werf.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
