Apeldoorn had nét een miljoenentekort weggewerkt, maar door corona dreigen opnieuw bezuinigingen

Wegvallende parkeerinkomsten, amper nog toeristenbelasting, maar wel meer uitgaven aan bijstandsuitkeringen: de coronacrisis hakt er hard in bij gemeenten. De gemeente Apeldoorn vreest een miljoenentekort.

"Vanaf 1 juni mogen hier dertig mensen naar een voorstelling kijken. Maar in een zaal waar 1.300 bezoekers in kunnen, is dat natuurlijk niet te realiseren." Theater Orpheus is, middenin de coronacrisis, één van de grootste hoofdpijndossiers van wethouder financiën Detlev Cziesso van Apeldoorn. "Voor het theater heeft dit grote consequenties. Onze subsidie loopt door, maar normaal gesproken creëren ze ook eigen inkomsten, uit kaartjesverkoop en congressen. Dat valt nu allemaal weg."

Geen steun voor theater

Cziesso vreest dat de strop voor Apeldoorn in de miljoenen gaat lopen, alleen al voor het theater. "Er zullen een hele termijn minder inkomsten zijn. Dat is een grote zorg." Hoewel het Rijk 300 miljoen euro aan steun voor de cultuursector ter beschikking stelt, waarvan 30 miljoen voor theaters, grijpt Orpheus toch mis. Een voorwaarde die het Rijk aan die steun stelt, is dat theaters al rijkssubsidie ontvangen. "Maar Orpheus krijgt dat niet", zegt Cziesso.

Bron: EenVandaag

"Orpheus heeft altijd netjes samen met de gemeente de broek op kunnen houden, en valt daar dus buiten. Dus het geld dat erbij moet, zal echt vanuit de gemeente moeten komen." En dan gaat het alleen nog over één theater. "Daarnaast heb je ook nog een museum, de bibliotheek, andere kunstinstellingen en een poppodium. Dat komt er allemaal bovenop."

'Alleen redden we het niet'

De crisis sloeg alleen tot 1 mei al een gat van 5 miljoen euro in de Apeldoornse begroting. Neem de toeristenbelasting: daar loopt de gemeente al gauw een miljoen mis. De parkeerinkomsten doken tot nu toe voor ruim 800.000 euro in de min. En dan zijn er ook nog de hogere uitgaven: "We geven een ton extra uit aan communicatie, bijstandsuitkeringen kosten rond de miljoen euro, we zijn meer geld kwijt aan dak- en thuislozen opvang", somt Cziesso op.

De gemeente verwacht dat het tekort richting eind van het jaar zal oplopen tot tussen de 10 en 15 miljoen euro. Voor een deel zal de gemeente de tegenvallers uit de eigen reserves moeten betalen. Cziesso: "Maar alleen redden we het echt niet."

Oplopende kosten voor jeugdhulp

Net als veel andere gemeenten heeft Apeldoorn de afgelopen jaren de broekriem al flink moeten aanhalen. Belangrijkste oorzaak: de oplopende kosten voor jeugdhulp en de maatschappelijke ondersteuning.

Er dreigt de komende jaren een tekort van 27 miljoen euro op de begroting. Om dat gat te dichten is dit jaar al een een eerste reeks bezuinigingen gevonden. Ook verhoogde de gemeente de onroerendezaakbelasting (OZB) met ruim 7 procent.

'Dienstverlening zal verschralen'

Hoe gaat de gemeente dit nieuwe gat opvangen? "Het risico bestaat dat onze dienstverlening zal verschalen. Je kunt niet zomaar geld uit de gemeentebegroting trekken, zonder dat iemand het merkt. We zullen moeten kijken hoe we ons onderhoud verrichten", zegt Cziesso.

"Wat doen we met wegen? Direct vervangen of wachten tot de veiligheid in gedrang komt? Kunnen we nog investeren in zwembaden en sporthallen? Wat doen we met de openingstijden van de bieb? Dat heeft allemaal consequenties voor onze inwoners."

'Vóór corona al onzeker'

60 kilometer verderop worstelt wethouder Gerrit Boonzaaijer van de gemeente Utrechtse Heuvelrug met dezelfde zorgen, zij het op kleinere schaal. Hij rekent op een tekort van 1 miljoen euro op de begroting.

"Vóór corona hadden we al veel onzekerheden in de begroting. Voornamelijk over wat we krijgen we van het Rijk. We weten welke taken we moeten uitvoeren, maar niet goed hoeveel geld we daarvoor krijgen. Dat is onzeker, zelfs achteraf. We worden soms gekort op een jaar dat al voorbij is. Daar komt onzekerheid van corona dan nog bij."

Structurele bezuinigingen

Boonzaaijer voorziet, financieel én maatschappelijk, de grootste problemen in wat gemeenten 'het sociale domein' noemen: de bijstand en jeugd- en ouderenzorg. Door de overheveling van de Wmo-taken naar de gemeenten heeft Utrechtse Heuvelrug 3 tot 4 miljoen structureel moeten bezuinigen.

De wethouder denkt dat de hulpvragen in de toekomst gaan toenemen en dus de rekening zal oplopen. "Bij ouderen neemt de eenzaamheid enorm toe. Bij jongeren kan minder zorg of zorg op afstand verleend worden. Maar wij moeten zorgaanbieders wel doorbetalen."

Bron: EenVandaag

Niet meer uit te leggen

Voor Gerrit Boonzaaijer is het simpel: er móet geld bij. Nog een keer de ozb verhogen met 10 procent, zoals vorig jaar, is niet meer aan de inwoners uit te leggen, vindt de wethouder. En ook qua bezuinigingen is de rek eruit.

"Wij kunnen dit niet meer op de burger verhalen. Het is aantoonbaar dat wij te weinig vanuit het Rijk krijgen voor onze wettelijke taken. Dat kun je niet bij de burger halen, dat is echt eindig en dat punt hebben we bereikt."

3 miljard, net als KLM

En als het kabinet een luchtvaartmaatschappij in de lucht houdt, dan mogen ook gemeenten een gulle, helpende hand verwachten, redeneert Detlev Cziesso van Apeldoorn. "Ik hoop dat het kabinet aan alle gemeenten samen net zo'n bedrag beschikbaar stelt als aan KLM: 3 miljard. We hebben 350 gemeenten, elke Nederlander woont in een gemeente. Ook dat is belangrijk."

Met een spreekwoordelijke fooi zullen de gemeenten geen genoegen nemen. Cziesso, ook lid van de Commissie Financiën van de Vereniging Nederlandse Gemeenten: "Ervan uitgaande dat we dit jaar 10 tot 15 miljoen euro extra uitgeven, verwacht ik niet dat we 20 miljoen krijgen. Maar ik verwacht ook niet dat we met 2 miljoen worden afgescheept. Het moet echt substantieel zijn."