meer NPO start

Als het gas deze winter op is moet het klimaat even wachten, vindt energie-expert: 'Nood breekt wet'

Als het gas deze winter op is moet het klimaat even wachten, vindt energie-expert: 'Nood breekt wet'
Kolencentrale Tweede Maasvlakte
Bron: ANP

Nu Rusland de gaskraan heeft dichtgedraaid liggen opties als het openhouden van kolencentrales weer op tafel. Volgens energie-expert Lucia van Geuns moeten er in een noodsituatie geen taboes zijn. "Het is nu al code oranje."

Kolencentrales langer laten draaien, meer gas boren in Groningen of hele sectoren afsluiten van het gas. Lange tijd waren dit soort maatregelen totaal ondenkbaar, maar de actie van het Russische staatsbedrijf Gazprom om gaslevering aan Nederland te staken, zet alles in een ander daglicht.

Alle opties op tafel

Zelfs klimaatminister Rob Jetten (D66) moest gister toegeven dat in geval van nood alle opties op tafel liggen. En dat is "zeer verstandig", vindt energiedeskundige Lucia van Geuns van het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS).

"De situatie is ernstig en kan zeker in de winter nijpend worden. Dan moet je geen enkele maatregel taboe verklaren. Meer kolenenergie, maar ook Gronings gas kan dan bittere noodzaak zijn."

Code oranje

Volgens Van Geuns is de situatie op dit moment een stuk nijpender dan veel mensen doorhebben. "Minister Jetten wil geen paniek zaaien, en dat is ook goed." Maar de cijfers liegen er volgens haar niet om.

"Er komt nu al 18 procent minder Russisch gas naar Europa. Als straks ook echt grote landen worden afgesloten door Poetin, dan kan het echt hard gaan. Het is nu al code oranje en we kunnen in rood terechtkomen."

Crisissituatie

Jetten vindt dat we ten alle tijden de klimaatdoelen moeten halen. Maar, stelt Van Geuns, in geval van een crisissituatie is het niet altijd mogelijk om voor een milieuvriendelijke optie te kiezen.

"Als de leveringszekerheid echt in het geding is, is er simpelweg geen andere mogelijkheid. Nood breekt wet. Dan kunnen we even geen rekening houden met het klimaat."

Bekijk ook

'Vergelijkbaar met corona'

Volgens de expert is heldere communicatie hierover heel belangrijk. De premier moet zich ook veel meer met dit onderwerp bemoeien, vindt ze. "Dit dossier is echt chefsache, het gaat iedereen aan." Het is vergelijkbaar met corona, zegt ze.

"Leg helder uit wat het stappenplan is als we bijvoorbeeld een strenge winter krijgen. En sluit vooral geen enkele noodmaatregel uit. Dat het boren van extra Gronings gas nooit aan de orde kan komen, kun je helemaal niet zeggen. Daar moet je transparant over zijn."

Zorgen in de samenleving

Nu is er nog voldoende gas, maar onrust over hoge energierekeningen is er al volop, Van Geuns: "Het begint al echt te knagen in de samenleving. En nu gaat het alleen nog maar over de energierekening. Wat zal de reactie zijn als we straks echt te weinig gas hebben?"

We moeten voorbereid zijn, roept ze op. "De gasvoorraad moet zo snel mogelijk op peil worden gebracht, want die ligt nu nog veel te laag. Je ziet ook in landen als het Verenigd Koninkrijk dat kolencentrales in de winter door blijven draaien. Het is echt alle hens aan dek."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse hulpverleners staan klaar voor Myanmar na aardbeving: 'Alle politieke lijntjes vervallen'

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa
Ter illustratie: testlancering van een raket in Noorwegen (2023)
Bron: AFP

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Bekijk ook

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

Bekijk ook

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Bekijk ook

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant