Ter aanvulling van de reportage over de toekomst van de banken stelde EenVandaag (1V) drie vragen aan de toezichthouder die de financiële dienstverlening controleert: Autoriteit Financiële Markten (AFM)

1V : Hoe kijken jullie naar de groei van ondernemingen die concurreren met grootbanken in financiële diensten?

AFM: Nieuwe toetreders en innovaties dragen bij aan een groter aanbod van diensten en dus meer keuze voor consumenten. Ook zie je vruchtbare samenwerkingsverbanden tussen de gevestigde instellingen en fintech start-ups.

Specifiek met betrekking tot financiële start ups is van belang dat zij diensten aanbieden waarbij zij in hun dienstverlening daadwerkelijk het klantbelang als vertrekpunt nemen. Daar sturen wij in ons toezicht ook nadrukkelijk op bij de traditionele financiële instellingen en daar zullen we ook op toezien bij financiële start- ups.

1V: Wat zijn de valkuilen of de pluspunten voor de consument?

AFM: Veel van deze start ups zetten in op snelle eenvoudige digitale dienstverlening met betere informatie en scherpe prijzen. Dat is positief. Zo dragen bijvoorbeeld vergelijkingssites van financiële diensten bij aan een grotere transparantie en gemakkelijkere vergelijkbaarheid van diensten.

Een nadeel is dat de digitalisering er toe leidt dat diensten gemakkelijk af te nemen zijn, wat tot impulsieve aankopen kan leiden, of het nu om een lening gaat of een transacties op de beurs.

Het afnemen van financiële diensten is niet zonder risico’s en vraagt daarom om doordachte beslissingen van consumenten. Het toegenomen gemak heeft dus ook een andere kant.

1V: Hoogleraar Arnoud Boot stelt dat de toezichthouder innovatie vanuit start-ups afremt door ingewikkelde regelgeving. Hoe kijken jullie hier tegenaan?

AFM: Het is een gegeven dat de financiële sector veel regulering kent, vaak ook complex van aard. De complexiteit heeft voor een deel te maken met de internationale dynamiek bij de totstandkoming ervan.

De toename aan regels heeft onder meer te maken met het feit dat zich in het verleden flink wat incidenten hebben voorgedaan, die tot grote schade voor consumenten, beleggers en de maatschappij hebben geleid.

In de praktijk zie je dat het toezicht op nieuwe spelers meegroeit met de nieuwe ontwikkelingen. Zo zijn we bijvoorbeeld met de Nederlandsche Bank een proeftuin aan het opstarten waarbij in een gecontroleerde omgeving innovatieve financiële producten en bedrijfsmodellen worden getest. Hiermee voorkomen we onder andere dat we niet-werkbare toezichtregels vaststellen.

Het Amerikaanse bedrijf Uber wil vanaf 2026 zelfrijdende taxi's aanbieden in Europa. Het bedrijf werkt nu samen met de Chinese ontwikkelaar Momenta om dit voor elkaar te krijgen. Maar is Nederland daar klaar voor? "Infrastructuur is goed geregeld."

Ruim 180 Surinamers hebben een verblijfsvergunning gekregen die ze na de onafhankelijkheid in 1975 zijn kwijtgeraakt. Maar door strenge eisen zijn er ook afwijzingen. Dat moet anders, vindt gemeente Amsterdam. "Het leidt tot schrijnende situaties."

Naast de verblijfsvergunningen die zijn afgegeven, zijn er nog ongeveer 25 in behandeling. Een van de mensen die nu al succesvol gebruik heeft kunnen maken van de regeling is Jayant Ganesh uit Den Haag. Hij woonde bijna 25 jaar zonder papieren in Nederland, maar krijgt nu een verblijfsvergunning.

'Ik kon die beslissing niet zelf nemen'

"Ik ben er heel erg blij mee, het neemt alle angst en stress weg. Ik hoef niet meer op de straat te lopen en bang te zijn dat ik word opgepakt en uitgezet", vertelt hij. "Het is een opluchting en het geeft ons ook de erkenning die wij verdienen, gezien het feit dat wij ons Nederlandschap nooit hebben afgestaan."

Ganesh was nog een kind toen Suriname onafhankelijk werd. "Ik kon dus niet de beslissing nemen of ik Nederlander wilde blijven of Surinamers wilde worden."

25 jaar ongedocumenteerd

In 2000 komt hij op zijn 29ste naar Nederland, maar papieren krijgt hij niet. "Gelukkig had ik hier een netwerk van familie en vrienden die mij opvingen. Ik heb meerdere keren bij de IND aangeklopt de afgelopen 25 jaar, maar steeds zonder succes."

Nu Ganesh wel een verblijfsvergunning heeft, voelt hij zich weer een vrij mens: "Ik kan nu legaal werk zoeken, ik kan in aanmerking komen voor een huurwoning en het belangrijkste, ik kan nu gewoon over straat lopen zonder dat ik bang ben dat er iets gebeurt."

Eenmalige speciale regeling

Om Surinamers als Ganesh tegemoet te komen, kwam voormalig staatssecretaris Van der Burg afgelopen jaar met een eenmalige, speciale regeling, waar Surinaamse oud-Nederlanders tussen 1 januari en 1 juli van dit jaar gebruik van kunnen maken.

Iedereen die geboren is voor 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd, en die kan aantonen dat hij of zij langer dan 10 jaar in Nederland woont, komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning.

500 zaken afgewezen

Maar die laatste eis, 10 jaar onafgebroken in Nederland wonen, zorgt er nu voor dat ruim 500 zaken van Surinaamse oud-Nederlanders zijn afgewezen. Zij konden niet bewijzen dat ze meer dan 10 jaar in Nederland woonden.

"Veel mensen vallen hierdoor buiten de boot", merkt wethouder van Amsterdam Rutger Groot Wassink. Zijn gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling.

'Historisch onrecht'

Om deze groep mensen toch te helpen, pleit hij voor het verkorten van de eis, van 10 naar 5 jaar: "Zodat meer mensen gebruik kunnen maken van deze regeling."

"We hebben het hier over Nederlanders die ten onrechte niet de Nederlandse status hebben gekregen", gaat de wethouder verder. "Ik vind dat historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten."

Schrijnende situaties

Hij voorziet grote problemen voor deze groep als ze ongedocumenteerd blijven. "Het is voor die mensen buitengewoon vervelend en het leidt ook tot schrijnende situaties."

"Ze moeten dan illegaal wonen, illegaal werken en ze hebben geen toegang tot zorg. Het is een buitengewoon ingewikkeld bestaan voor deze mensen", aldus Groot Wassink.