Minister Veldkamp stelt zich harder op tegenover Israël, maar hulporganisatie is kritisch: 'Te laat en onvoldoende'

Directeur Michiel Servaes van hulporganisatie Oxfam Novib is niet onder de indruk. "Dit is een diplomatiek muizenstapje. Dit gaat natuurlijk op de regering van Israël en zeker niet voor de mensen in Gaza enige indruk maken."

Veldkamp wil onderzoek naar Israël

Minister Caspar Veldkamp van Buitenlandse Zaken heeft een brief gestuurd naar de buitenlandchef van de Europese Unie. Hij schrijft dat de humanitaire blokkade van de Gazastrook 'een schending is van de verplichtingen van Israël onder het internationaal humanitair recht'.

Veldkamp wil nu dat de EU een onderzoek start om te controleren of Israël wel mensenrechten respecteert die in een verdrag met Europa zijn vastgelegd.

'Te laat' en 'onvoldoende'

Hij noemt het een 'streep in het zand', maar Servaes vindt dat grote woorden voor het verzoek in zijn brief. "Een overgrote meerderheid van de Nederlandse bevolking vraagt al langere tijd van het kabinet dat zij hun koers fundamenteel veranderen."

"Blijkbaar voelen ze die druk nu, maar het is wel veel te laat en volstrekt onvoldoende om enige indruk te maken op Netanyahu", vindt de directeur.

'Gemiddelde Israëli sluit de ogen'

Ook schrijver Maurits de Bruijn kijkt al maandenlang met grote afschuw naar de situatie in Gaza. Hij is naast schrijver ook journalist en joods. Onlangs reisde hij naar Israël en schreef een boek over hoe het land er volgens hem nu voorstaat.

"Als ik iets proefde, was het wel hoezeer de gemiddelde Israëli de ogen sloot voor Gaza. Het trauma van 7 oktober wordt in Israël zo sterk uitgevent. Op iedere straathoek zie je banners met foto's van gegijzelden."

Verbaasd over houding kabinet

Zelf verbaast hij zich al vanaf het begin af aan over de opstelling van de Nederlandse regering ten aanzien van wat Israël doet in Gaza.

"Met ruggensteun van onze regering heeft Israël daar straffeloos zijn gang kunnen gaan, een totale vernietiging en genocide aangericht", vindt De Bruijn.

'Dit is geen zelfverdediging'

Ruttes eerste reactie na 7 oktober 2023, waar 1.200 joden door Hamas werden vermoord, was dat het land het recht had zichzelf te verdedigen. "Maar dit is geen zelfverdediging", zegt De Bruijn. "Dit is het afslachten van een bevolking met uiteindelijk tot doel het annexeren en bezetten van nog meer land. En dat is ook wat de Israëlische regering nu toegeeft."

Daarom is De Bruijn blij met de kleine stap die de minister van Buitenlandse Zaken nu zet. "Het is mooi, maar veel te laat. Ik vraag me ook af wat er nu anders is aan de huidige situatie, wat niet dus al speelde de afgelopen 1,5 jaar."

Samenwerkingsakkoord opschorten

Het verdrag wat de minister van Buitenlandse Zaken als Nederland zou willen blokkeren is het zogenoemde Israël Action Plan. "Dat is een samenwerkingsakkoord", legt Servaes uit.

"Dat is eigenlijk iets wat al tientallen jaren bestaat tussen de EU en Israël." Hierdoor heeft het land vrije toegang tot de Europese markt.

Indrukwekkende maatregelen nemen

Volgens Servaes is Europa economisch gezien heel belangrijk voor Israël. "En dat is precies waarom we ook gezegd hebben; als je echt indruk wil maken op Israël, moet je in ieder geval die handelsvoordelen wegnemen en je militaire samenwerking opschorten."

Dat soort maatregelen zullen indruk maken, zegt de directeur van de hulpverleningsorganisatie. "Niet nog eens om een onderzoekje gaan vragen terwijl dit de best gedocumenteerde genocide in onze tijd is."

'Vooral symbolisch'

Nederland heeft volgens Servaes tot nog toe een kwalijke rol gespeeld, maar: "Als dit een aanzet is om die positie los te laten en wel te pleiten voor echte maatregelen, dan is dat goed."

"Maar voorlopig is dit vooral van symbolisch belang en echt een diplomatiek speldenprikjes wat in deze vorm geen indruk zal maken in Israël."

Een klein lichtpuntje

"Ik vraag me sinds 7 oktober regelmatig af, waar ik eigenlijk nog hoop uit put als het om Gaza gaat", besluit De Bruijn. En het feit dat Veldkamp nu deze brief heeft gestuurd.

Toch zie hij als een soort lichtpuntje in de situatie: "Het is zeker dat het Nederlandse sentiment ten opzichte van Israël kantelt en de kennis ook aan het groeien is. Mensen weten nu veel meer dan voor 7 oktober over de geschiedenis van de totstandkoming van Israël, over de mate van onrechtvaardigheid, over deze genocide. Daar ben ik toch wel voorzichtig hoopvol over."