Hoe ga je om met gevoel van onmacht over oorlog in Gaza? Peter leest namen van burgerslachtoffers oorlog Israël-Hamas

Vanaf 8 uur vanmorgen zijn ze begonnen, Utrechters, maar ook mensen van buiten de stad, met het oplezen van de namen van meer dan 65.000 burgers die zijn omgekomen in Gaza. Het initiatief Getuigen van Gaza vindt plaats op het Stadhuisbrug en op het Moskeeplein. Het gaat 5 dagen lang duren, zonder pauze.

'Het zijn geen getallen'

Peter Hermes is een van de initiatiefnemers. "Door het opnoemen de namen laten we zien dat het niet om nummers gaat. Het zijn geen getallen. Het zijn mensen van vlees en bloed, met een naam."

Peter benadrukt dat hier ook namen tussen zitten van Israëlische doden. "Het gaat ook om zo'n 800 Israëlische slachtoffers van 7 oktober 2023. Die noemen we ook, want dat zijn net zo goed burgerslachtoffers. Dus die hebben net zo goed recht om genoemd te worden."

Machteloosheid

Directeur Karen van Oudenhoven van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) ziet dat er bij een deel van de bevolking naast machteloosheid, ook de verontwaardiging over wat er in Gaza gebeurt toeneemt

"Mensen hebben het gevoel dat ze niet zoveel kunnen doen aan de situatie in Gaza en ze zien ook dat de politiek niet heel veel doet. En dat leidt tot spanningen. En die spanningen? Die uiten zich in demonstraties die je op verschillende plaatsen in het land ziet."

'Geven hiermee een signaal af'

Van Oudenhoven vindt de actie in Utrecht om alle burgerdoden bij naam te noemen een positief voorbeeld van een vreedzaam protest. "Dit is een uiting van burgers. Ik denk dat heel goed is dat burgers de waarden die zij voelen voelen hiermee tot uiting brengen en ook hun gevoel van machteloosheid. Ze geven hiermee ook een signaal af. Iets wat hopelijk iets doet met de samenleving en de politiek."

Want over die politiek zijn veel burgers ronduit ontevreden, weet ze. "Uit onderzoek van het SCP blijkt dat de meeste mensen vinden dat het kabinet te weinig doet als het om Gaza gaat. Dat is niet positief in een tijd waarin mensen toch al vrij negatief en wantrouwend tegenover de overheid staan."

'Kabinet moet beslissingen duidelijk maken'

Daarom is het volgens haar belangrijk dat het kabinet veel duidelijker maakt waarom ze bepaalde beslissingen neemt of juist niets doet. "Politici vertellen vooral wat ze op de korte termijn gaan doen. Maar ze vertellen niet welke afwegingen hier achter zitten en welke waarden ze belangrijk vinden."

Voor burgers is rechtvaardigheid een belangrijk thema, zegt Van Oudenhoven. "We zien dat burgers niet het gevoel hebben dat de politiek echt naar hen luistert. Het gevolg daarvan is dat het vertrouwen in de politiek nog verder afbrokkelt. Dat kan leiden tot spanningen dat burger zich actief gaan keren tegen de overheid."

Geen activisten

De motivatie om de namen voor te lezen komt bij Peter vanuit zijn tenen. "Het kan niet zo zijn dat we in deze tijd droge ogen toekijken hoe een heel volk wordt verdreven en uitgemoord. Dat gevoel leeft heel breed in de bevolking."

"En het gaat gewoon over mensen zoals jij en ik", gaat hij verder. "Die vinden dat het niet kan wat er nu gebeurt. We zijn geen activisten, maar vinden dat de verantwoordelijke mensen op politiek niveau en in Nederland niet mogen wegkijken. We hebben toch geleerd van de geschiedenis dat dit niet kan."

Hardop lezen emotioneert

Het hardop voorlezen van de namen raakt Peter diep. "Je leest doorlopend namen voor van mensen waarvan je weet dat die dood zijn. Mensen die zijn omgekomen door een vrij bewust beleid dat daar op gericht is. Dat emotioneert je, als je namen hardop uitspreekt. En dat zou hopelijk niet alleen mij, maar meer mensen moeten emotioneren."

Vooral als hij de namen van overleden kinderen voorleest, krijgt Peter het te kwaad. "Het duurt alleen al 30 uur om de namen op te lezen van de kinderen tussen de 0 en 12 jaar oud die dood zijn. Dan zie je meteen dat het hier gaat om onschuldige burgerslachtoffers en hoe ernstig dit is. En dat voel je wel als je deze namen aan het voorlezen bent."