Zonder ruzie afspraken maken over energie besparen thuis: zo doe je dat

Wat doe je als je partner de verwarming op 21 graden wil en jij op 17 graden? Of als je je tienerdochter maar niet onder de douche vandaan krijgt? Energie besparen leidt in veel huishoudens tot conflict. Maar dat hoeft niet, zegt psycholoog Steven Pont.

Hoe zorg je ervoor dat je goede afspraken maakt binnen het huishouden over energiebesparende maatregelen? "Je moet in ieder geval niet gaan roeptoeteren wat je eigen standpunten zijn en dat herhalen met stemverheffing", geeft de ontwikkelingspsycholoog mee.

Ander begrijpen

Waar het volgens hem in eerste instantie om gaat is dat je 'probeert de ander te begrijpen, voordat je begrepen wil worden'. Zo zorg je er volgens hem voor dat er geen conflict ontstaat. "Ga na of je de ander begrijpt. Kun je de argumenten van je partner nazeggen?"

Zodra je de argumenten van de ander kent, zijn er twee mogelijkheden. "Of je gunt iemand iets, of je komt tot het bekende compromis. En dat compromis kan zijn: de ene dag de thermometer op 17 graden, de andere dag op 21 graden. Of constant op 19 graden. Maar je komt elkaar ergens tegen."

'Volwassen wereld'

Al is dat de 'volwassen wereld', zegt Pont. Bij kinderen gaat het net even wat anders. "Het gaat er maar net om hoe streng je wil zijn."

Pont snapt niet dat douchewekkers niet wat meer worden verkocht. Volgens hem kunnen die een hele goede stok achter de deur bieden bij langdouchende tieners.

Inhouden van zakgeld

Je moet de pijn zo dicht mogelijk bij de 'overtreding' leggen, tipt de psycholoog. "Je spreekt een bepaalde tijd af. Als dat krap voor ze is, kun je tegen ze zeggen dat ze langer kunnen douchen dan de afgesproken tijd, maar dat ze het zelf moeten betalen."

"Je maakt een rekensom: hoeveel kost 1 minuut douchen?" Dat bedrag kun je inhouden van het zakgeld. Maar je kunt ook zeggen dat je het bedrag van het avondeten haalt. "Dan maar eenvoudiger eten, voor het hele huishouden. Zo maak je het kind verantwoordelijk."

Collectieve rekening

Die verantwoordelijkheid werkt overigens niet alleen bij kinderen. "Ik was eens bij een vrouw en die had het raam op een kier. Onder dat raam was de verwarming. Ik vroeg aan haar waarom ze haar raam op een kier deed."

"Toen zei ze dat er een collectieve rekening was", zegt de psycholoog. "Op het moment dat zij zelfstandig af zou moeten rekenen, zou zij haar raam dichtdoen en de verwarming uitdoen."

Kinderen betrekken

Anders dan bij deze vrouw, kon Rob Schröter niet kiezen of hij wel of niet wilde besparen op de energierekening. Het kon simpelweg niet anders. "We moesten wel om rond te blijven komen."

Om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen is hij om de tafel gaan zitten met zijn kinderen. "Ik heb mijn salarisstrook laten zien. 'Kijk, dit is wat papa verdient. En dit is wat een warm huis en een warme douche kost', zei ik. Ik heb mijn kinderen dus betrokken bij de problemen, maar ook bij het vinden van de oplossingen."

Niet té streng

En dat liep goed in huize Schröter. Dochter Adara vond de verantwoordelijkheid die ze van haar vader kreeg fijn. "Hij spoorde me aan om mee te denken en daardoor werd ik bewuster van wat dingen kosten."

Haar vader was niet té streng en dat hielp. "Als ik een keertje een slechte dag op school had gehad en hij zag dit aan me, dan was het oké als ik een halfuur onder een warme straal zou gaan staan. Het grappige is dat ik nooit die behoefte heb gevoeld, misschien juist door deze mogelijkheid die me gegeven werd."

Goed bezig

Volgens psycholoog Steven Pont is de familie Schröter goed bezig. "Al weet ik niet of deze methode bij elk gezin en bij elk kind werkt", zegt hij.

Bij een ander gezin vloeit het geld wat wordt bespaard direct terug naar het huishouden. Van het bespaarde geld gaan ze leuke dingen doen. Ook een aanrader, zegt Pont.

Zelfregulatie

"Mensen veranderen eigenlijk alleen als ze een belang hebben. In dit geval is het in je eigen belang om ervoor te zorgen dat er minder geld naar de energierekening gaat."

Daardoor hoef je als ouder minder te handhaven, omdat er nu sprake is van zelfregulatie. "De motivatie om het te doen komt uit iemand zelf. Dat kan de sfeer in huis enorm goed doen."