Ziekenhuizen stromen vol met coronapatiënten, maar 'code zwart' is nog 'nét' niet aan de orde

De druk op de zorg neemt toe en het is alle hens aan dek. Het Wilhelmina Ziekenhuis Assen slaat alarm. Als er niet gauw iets verandert in het aantal ziekenhuisopnamen, kan het zo zijn dat er patiënten moeten worden geweigerd.

"Met de ingang van vandaag zijn we volledig opgeschaald naar COVID-19-zorg, alle planbare operaties zijn afgeschaald. We hebben nog wel 2 OK's open, zodat spoedeisende hulp door kan gaan", zegt bestuursvoorzitter Paul van der Wijk van het Het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Het personeel draait op volle toeren en daarmee is sprake van 'code rood'. En er heerst angst dat die code misschien weleens verandert in 'code zwart'.

Draaiboek

'Code zwart', fase 3, gaat van kracht als alle ic-bedden in Nederland bezet zijn. En dan moet er geselecteerd worden: wie krijgt er wel een bed, wie niet? Mocht dat scenario aanbreken dan ligt er een draaiboek klaar, het: Draaiboek Triage op niet-medische overwegingen voor IC-opname ten tijde van fase 3 in de COVID- 19 pandemie.

Daarin staat onder meer dat iemand die naar verwachting minder lang opgenomen hoeft te worden voorrang krijg. In een later stadium kan er ook geselecteerd worden op leeftijd.

Nog geen code zwart

Dick Willems, medisch-ethicus bij het Amsterdam UMC, is mede-auteur van dat draaiboek. "Op dit moment zitten we nog niet aan die code zwart, het is allemaal nog net te doen. Iedereen is wel heel bang dat het die kant opgaat. In april waren we daar al, toen zijn we langs het randje gegaan dat er bijna niet meer genoeg plek zou zijn op de ic."

Maar zitten we eigenlijk niet al in een soort 'code zwart'? De reguliere zorgt wordt flink afgeschaald, om meer tijd en handen vrij te maken voor de zorg van coronapatiënten. Alles op alles wordt gezet om de piek op de ic's te voorkomen, maar daar betalen andere patiënten de prijs voor.

Afschuwelijke beslissingen

Vandaag werd bekend dat het aantal minder urgente operaties aan het begin van de week al met 40 procent was afgeschaald ten opzichte van normale tijden: vorige week was dat nog 26 procent, aldus de Nederlandse Zorgautoriteit.

"Het zijn heel vergaande beslissingen die nu worden genomen. Die zijn absoluut afschuwelijk", zegt Willems. "Het zijn nu alleen nog niet het soort beslissingen waar bij dit draaiboek voor hebben gemaakt, beslissingen die er echt om gaan bij mensen die voor de poort staan van het ziekenhuis en wiens leven gered zouden moeten worden op de intensive care."

'Enige oplossing is minder besmettingen'

Of er mogelijk patiënten in Assen geweigerd gaan worden, is moeilijk te voorspellen. "Ik durf daar nu nog niks over te zeggen, maar ik wil wel benadrukken: ga met de feestdagen niet met allerlei mensen eten in wisselende samenstellingen. Vier kerst in kleine kring. Dat is het belangrijkste", aldus Van der Wijk.

"We kunnen namelijk niet meer verder opschalen dan onze huidige capaciteit. Dus de enige oplossing is minder besmettingen."