Zeven partijleiders en drie landelijke thema's: zo werkt het EenVandaag Verkiezingsdebat vanavond

Vanavond is het weer zover: het traditionele EenVandaag Verkiezingsdebat vanuit de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Wie gaat met wie in debat en over welke onderwerpen? We zetten het allemaal voor je op een rijtje.

Woensdag mogen we weer naar de stembus. De Provinciale Statenverkiezingen staan dit jaar meer in de belangstelling dan ooit: naast de provincies zijn alle ogen ook gericht op de Eerste Kamer, die we straks indirect via de Provinciale Staten kiezen.

Waarom een verkiezingsdebat?

Twee dagen voor de verkiezingen komt EenVandaag weer met een groot verkiezingsdebat tussen de politieke leiders van de grootste partijen. "Zo kunnen we de meest relevante thema's voorleggen aan de partijen", vertelt hoofdredacteur René van Brakel.

Het verkiezingsdebat biedt partijen de kans om kiezers inzicht geven in waar ze als partij voor staan. "Maar ook hoe ze zich tot andere partijen verhouden, er wordt immers altijd gewerkt in coalities", legt Van Brakel uit.

Welke partijen doen er mee?

Aan het verkiezingsdebat doen in totaal zeven partijen mee: VVD, D66, PVV, CDA, SP en PvdA als de zes grootste partijen in de Tweede Kamer, en BBB als sterkste nieuwkomer in de peilingen.

De landelijke partijleiders gaan met elkaar in debat: Mark Rutte (VVD), Sigrid Kaag (D66), Geert Wilders (PVV), Wopke Hoekstra (CDA), Lilian Marijnissen (SP), Attje Kuiken (PvdA) en Caroline van der Plas (BBB).

Waarom landelijke partijleiders?

Er doen landelijke partijleiders mee aan het debat omdat de Provinciale Statenverkiezingen ook een landelijke uitstraling hebben, zegt Van Brakel. "We stemmen voor de Provinciale Staten, maar de gekozen Statenleden kiezen eind mei op hun beurt de nieuwe Eerste Kamer."

Het kabinet is voor de invoering van wetten afhankelijk van steun van een meerderheid in de senaat. "De stembusgang kan daarom beschouwd worden als een referendum van het gevoerde kabinetsbeleid en de steun voor dat beleid in de toekomst."

Uit eerder onderzoek onder leden van het EenVandaag Opiniepanel blijkt bovendien dat 79 procent van de kiezers zijn of haar keuze laat bepalen door de landelijke politiek. Ze willen weliswaar invloed op de politiek in hun provincie, maar zeggen hun stem vooral te baseren op de toekomstige samenstelling van de Eerste Kamer.

Waar gaat het debat over?

De politici gaan over drie thema's met elkaar debat: stikstof, migratie en economie. Onderwerpen die belangrijk zijn voor de toekomst van Nederland, zegt Van Brakel. "Thema's waar bovendien veel politieke verdeeldheid over is. Er valt in dat opzicht echt iets te kiezen."

"Het zijn drie grote thema's waar nu keuzes gemaakt moeten worden die veel invloed zullen hebben op de lange termijn. Daarom zitten er 800 studenten van zowel het mbo, het hbo als de universiteit in de zaal. Het gaat over hun toekomst."

Stikstof en de boeren

Het eerste debat gaat over stikstof en duurt 12 minuten. D66-leider Kaag, CDA-leider Hoekstra en BBB-voorvrouw Van der Plas debatteren over de toekomst van de boeren en de natuur: moeten er straks boerenbedrijven verdwijnen om de stikstofuitstoot te verminderen?

Mensen die bij de komende verkiezingen op een van deze partijen willen stemmen, denken erg verschillend over de kwestie. Het overgrote deel van de D66-kiezers (89 procent) vindt dat de provincies moeten meewerken aan het stikstofbeleid van het kabinet. Niet geheel verrassend zijn er maar weinig BBB-kiezers (14 procent) die dat ook vinden. Opvallend is dat de CDA-achterban verdeeld is: 55 procent is voor, 34 procent is tegen.

Grip krijgen op migratie

Het tweede debat gaat over migratie. VVD-leider Rutte, PVV-leider Wilders en PvdA-voorvrouw Kuiken debatteren over de instroom van asielzoekers: hoe krijgt Nederland grip op migratie? Ook dit onderdeel duurt 12 minuten.

Als het om de asielinstroom gaat, maken kiezers van links tot rechts zich zorgen. 85 procent van de mensen die bij de meest recente Tweede Kamerverkiezingen PVV hebben gestemd is voor een maximum aantal asielzoekers, ook onder VVD-stemmers (82 procent) is er grote steun. De PvdA-achterban is verdeeld over een 'asielstop': 46 procent is voor, 40 procent is tegen.

Rekeningen betaalbaar houden

Tot slot gaan de leiders van VVD, D66, CDA, PVV, PvdA en SP-voorvrouw Marijnissen met elkaar in debat over de economie: hoe zorgen we dat iedereen zijn rekeningen kan (blijven) betalen? De zes partijen hebben uiteenlopende visies over hoe de gevolgen van de hoge inflatie moeten worden verzacht.

De zorgen van Nederlanders om hun dure boodschappen en hoge energierekening zijn dan ook groot. De helft verwacht dat 2023 op financieel gebied een slecht jaar voor ze wordt. 6 op de 10 zijn ongerust over het op termijn stoppen van de huidige koopkrachtsteun.

Waar is het debat te volgen?

Het EenVandaag Verkiezingsdebat is vanavond (13 maart) vanaf 18.15 uur te zien op NPO1. Het debat duurt in totaal 50 minuten en wordt gepresenteerd door Pieter Jan Hagens. Het debat wordt gehouden in samenwerking met de Economische Faculteitsvereniging Rotterdam.