Minder mensen hebben vertrouwen in premier Rutte en zijn aanpak om het coronavirus te bestrijden. Ook zijn partij, de VVD, verloor de afgelopen twee maanden gestaag zetels. Dit zijn de eerste barstjes in de maandenlang ijzersterke reputatie van Rutte.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag en de nieuwe zetelpeiling van Ipsos en EenVandaag. Sinds de coronacrisis steeg het vertrouwen in Rutte naar zeldzame hoogtes. Middenin de eerste golf van de coronacrisis stond 75 procent achter hem als premier, waar voorheen maximaal 40 procent hem steunde.
Laagste vertrouwen sinds maanden
Maar op het moment dat het aantal coronabesmettingen sinds lange tijd weer groeit, groeien ook de twijfels over hem. Vorige maand, eind juni, vond 71 procent nog dat hij het goed deed als premier van Nederland. Dat is nu gedaald naar 64 procent. Hoewel nog steeds een meerderheid hem steunt, is dat cijfer in maanden niet zo laag geweest.
Deels heeft dat te maken met de ontevredenheid over het vorige week gesloten EU-akkoord, waar hard getroffen landen financieel worden geholpen door de EU. Ondanks lof voor de kritische houding van Rutte tijdens de onderhandelingen, zijn de meesten niet te spreken over de uitkomst. Maar de meest genoemde reden voor het dalende vertrouwen is de onzichtbaarheid van de premier nu het coronavirus de afgelopen weken is opgeleefd. Veel mensen wachten op geruststelling of nieuwe maatregelen van de premier. Iemand die het vertrouwen is verloren zegt in het onderzoek: "Als manager van de coronacrisis deed hij het goed, maar in deze fase laat hij het er bij zitten."
Terugkomen van vakantie?
Zowel premier Rutte als minister De Jonge, van Volksgezondheid, hebben een paar weken vakantie. Hoewel veel mensen (66 procent) vinden dat dat moet kunnen na de intensieve eerste helft van het jaar, is daar toch ongemak over bij een grote groep. 43 procent vindt dat, met het stijgende aantal coronabesmettingen, op zijn minst een van de twee terug moet keren.
"Ik gun ze natuurlijk hun vakanties, maar als de situatie snel verandert, denk ik toch dat ze zelf weer een persconferentie moeten geven. Ik denk dat ze daarmee de ernst van de crisis goed kunnen aangeven", zegt een ondervraagde. En een ander: "Ik vind dat Grapperhaus het niet zo goed doet als achterblijver. De Jonge en Rutte hadden hun vakanties beter op elkaar af moeten stemmen." De helft (51 procent) vindt dat Rutte en De Jonge hun vakantie voorlopig mogen blijven voortzetten.
Ook steun De Jonge daalt
Met het tanende vertrouwen in Rutte valt ook de steun voor de overheidsaanpak van het coronavirus behoorlijk terug, van 69 procent eind juni naar 59 procent nu. Het aandeel mensen dat achter het handelen van de overheid staat, komt daarmee op het niveau van medio maart. Toen steeg het aantal coronabesmettingen in Nederland ook snel.
Niet alleen premier Rutte verliest krediet bij de burger. Ook De Jonge, minister van Volksgezondheid, doet het volgens minder mensen goed. Vorige maand stond nog 66 procent achter zijn optreden; nu is daar nog 55 procent van over. Ook hem wordt verweten weinig zichtbaar te zijn op dit moment. Daarnaast heeft een deel steeds meer de indruk dat hij kennis mist en een rol speelt om dat gebrek aan kennis op te vangen.
Gestaag verlies voor de VVD
Het tanende vertrouwen in de premier doet ook zijn partij, de VVD, geen goed. In twee maanden tijd verliest de partij vijf zetels en komt nu uit op 39 zetels, blijkt uit de nieuwe zetelpeiling van Ipsos en EenVandaag. De partij van Rutte lijkt hiermee over de piek heen die het sinds de coronacrisis had opgebouwd. De VVD steeg in drie maanden tijd maar liefst 17 zetels, met 44 zetels in mei als hoogtepunt.
De VVD won in de afgelopen maanden kiezers van allerlei verschillende partijen en daar raakt het nu weer die zetels aan kwijt. Wel blijft de VVD verreweg de grootste partij. De afstand tot de tweede partij, het CDA, is op dit moment nog 22 zetels. Van een 'De Jonge-effect' is bij die partij deze maand geen sprake. Het CDA blijft met 17 zetels even groot als een maand geleden.
Over dit onderzoek
Het onderzoek onder het EenVandaag Opiniepanel is gehouden van 26 tot en met 28 juli 2020. Aan het onderzoek deden 24.484 leden mee en is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017.
De zetelverdeling is gebaseerd op onderzoek van Ipsos onder een representatieve steekproef van 1.054 stemgerechtigde Nederlanders. De gegevens zijn verzameld van 24 tot en met 27 juli 2020. Het onderzoek is gewogen op leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werkzaamheid en stemgedrag bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen. Voor de zetels gelden statistische marges van +/- 1 procent bij de kleine partijen en +/- 2.5 procent bij de grootste partijen.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.