Waar BBB eerder profiteerde van de stikstofdiscussie, lijkt die nu juist een valkuil te worden. 3 van de 7 zetels zijn weg en de overgebleven kiezers worden de laatste maanden steeds minder zeker van hun stem. Ook het vertrouwen in Van der Plas daalt.

BBB staat, net als vorige maand, op 4 zetels in de peiling van EenVandaag en Verian. Bij de verkiezingen haalde de partij van Caroline van der Plas er 7.

Twijfel bij BBB-stemmers

In november was driekwart (73 procent) van de BBB-kiezers nog zeker van hun stem. Vorige maand was dat 57 procent en nu is nog maar de helft (52 procent) van de mensen die BBB wil stemmen, overtuigd van die keuze.

Sommige van hen hadden meer verwacht en gehoopt van hun partij in het kabinet. Drie maanden geleden wilden veel kiezers de partij nog de tijd geven, maar die tijd lijkt steeds meer op te raken.

Daadkracht

Uit onderzoek onder ruim 1000 leden uit het Opiniepanel die bij de verkiezingen op BBB hebben gestemd, blijkt dat slechts vier op de tien BBB-stemmers onomwonden zeggen dat de partij genoeg daadkracht laat zien in dit kabinet. Een even grote groep vindt juist van niet.

Die kiezers hadden gehoopt dat het stikstofdoel voor 2030 het afgelopen half jaar van tafel was gegaan, of dat de partij juist voortvarend aan de slag was gegaan met de plannen van het vorige kabinet.

Vertrouwen in Van der Plas daalt

De ontevredenheid van de BBB-stemmers raakte eerder vooral Landbouwminister Femke Wiersma. Bij de start van het kabinet zag nog driekwart van de BBB-stemmers het in haar zitten, nu heeft 61 procent vertrouwen. Inmiddels richt de kritiek zich ook op voorvrouw Caroline van der Plas. Vier maanden geleden, op Prinsjesdag, had 94 procent van de BBB-kiezers nog vertrouwen in haar. Nu is dat gedaald naar driekwart (74 procent).

Van der Plas richt zich volgens sommige stemmers te veel op boeren en te weinig op de burger. En ook haar wordt vooral verweten dat ze de verkiezingsbelofte niet waarmaakt. "Ze roeptoetert het liedje van niet minder vee en niet gedwongen uitkoop", zegt een BBB-stemmer. "Ze moet denken in oplossingen en niet in oude herhalingen vallen."

Zetelpeiling

Net als BBB blijven ook de andere partijen deze maand vrijwel gelijk in de zetelpeiling. De PVV blijft de grootste partij met 38 zetels. Op flinke afstand volgen GroenLinks-PvdA (24) en de VVD (22).

Het CDA (16) en D66 (11) zijn de enige partijen die in deze peiling ook boven de 10 zetels staan.

Meerdere natuurbranden en een sproeiverbod in Brabant: het is erg droog. En dat terwijl het pas begin april is. Wapenen we ons wel goed genoeg tegen droogte? "Er is in de winter vrij veel regen gevallen, maar dat water is voor een groot deel afgevoerd."

De kogel is door de kerk: de publieke omroep wordt grondig hervormd. Van de dertien omroepen blijft een handvol 'omroephuizen' over en de NTR verdwijnt, waardoor nog onduidelijk is wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal gaat maken.

Minister Eppo Bruins, die verantwoordelijk voor is mediabeleid, heeft zijn plannen vandaag in een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Volgens hem moet de publieke omroep beter inspelen op veranderingen in de samenleving en de opkomst van de grote techbedrijven, die de digitale media domineren. Ook wil Bruins 157 miljoen euro bezuinigen.

'Iedereen een plek geven'

"Wat we nodig hebben is een publieke omroep die beter samenwerkt, waar men met elkaar ervoor zorgt dat er meer geluid vanuit de samenleving terechtkomt in de omroepen en de programma's", zegt Bruins over het doel van zijn plannen. "Wat ik hoop is dat we over een paar jaar nog die mooie programma's zien die we nu ook zien, maar dat we merken dat iedereen een plek krijgt in het bestel."

In het huidige omroepbestel gaat dat nu niet goed, vindt de minister. Om een nieuw geluid te laten horen moet je eerst een compleet nieuwe omroep oprichten, met het daarbij minimaal 50.000 leden en een volledig nieuwe organisatie. Tussen een idee en het eerste programma zit volgens hem te veel tijd.

Vier of vijf 'omroephuizen'

Om dit te veranderen, en om kosten te besparen, moeten de huidige dertien omroepen van Bruins - als alles meezit - in 2029 opgaan in vier of vijf 'omroephuizen'. Daarmee is het bijna onvermijdelijk dat bekende omroepnamen zullen verdwijnen. In de toekomst hoeven omroepen bovendien geen leden meer te hebben en kunnen er geen nieuwe omroepen meer toetreden tot het bestel.

Maar om ervoor te zorgen dat alle geluiden die te horen zijn in de maatschappij ook daadwerkelijk een plek krijgen op televisie, radio en internet, wil de minister de omroephuizen verplichten om 'mee te bewegen met veranderende geluiden in de samenleving'. Hoe dat er in de praktijk uit moet gaan zien en wie daar toezicht op houdt, moet nog worden uitgewerkt, erkent hij.

Wat merkt de kijker?

Wel is het 'onvermijdelijk' dat de kijker of luisteraar iets gaan merken van de plannen, erkent de minister. Dat komt door de jaarlijkse bezuiniging van bijna 160 miljoen euro, maar ook door het verdwijnen van een omroep als de NTR. Die maakt educatieve programma's en (educatieve) jeugdprogramma's. Denk aan Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal, maar ook programma's als Andere Tijden.

De hervormingen van de publieke omroepen leveren volgens Bruins daarnaast niet genoeg geld op om te voorkomen dat in de toekomst ook programma's van andere omroepen op radio en televisie geschrapt zullen moeten worden.

'Meer herhalingen'

"Dit zal leiden tot meer herhalingen en minder productie", verwacht mediahistoricus en omroepdeskundige Huub Wijfjes van de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is het volgens hem de vraag wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal - 'die breedgedragen zijn' - zal overnemen.

"De minister wil dat de educatieve taken naar andere omroepen gaan", legt hij uit. "Maar wie neemt dat soort programma's over? Of de geschiedenisprogramma's? Dat is onduidelijk."

Terug naar oude systeem

De mediahistoricus zegt dat Nederland met het nieuwe omroepbestel terugkeert naar het systeem dat voor 1968 bestond: omroepen die voor eeuwig in het bestel zitten omdat nieuwe omroepen niet kunnen en mogen toetreden.

En met het opheffen van de NTR, een zogenoemde 'taakomroep' die culturele en educatieve programma's moet uitzenden, keren we volgens Wijfjes terug naar de situatie van voor 1992. "Mijn grootste zorg is: hoe wordt de kwaliteit overeind gehouden met minder geld?"

'Eindelijk alles op de schop'

VVD-Kamerlid Claire Martens is juist tevreden dat het omroepbestel nu eindelijk op de schop gaat. Haar partij pleit al jaren voor een grondige stelselherziening omdat de publieke omroep niet meer bij de tijd zou zijn.

In het plan van minister Bruins zegt Martens grotendeels haar eigen plannen terug te zien. "Focus op waar wat ons betreft eigenlijk de publieke omroep voor is. Dus meer op journalistiek, en op het maken van culturele programma's."

Minder geld, minder kwaliteit?

Het Kamerlid zegt dat het 'een feit' is dat de publieke omroep het moet gaan doen met minder geld. "Maar dat betekent niet dat de mensen thuis daar last van gaan hebben", vertelt ze. "Wij willen al die managementlagen, al die bestuurslagen gaan afzwakken. Dus minder geld naar de publieke omroep betekent niet minder geld naar de journalistiek."

Maar volgens omroepdeskundige Wijfjes is dat nog maar de vraag: "De hervorming hinkt op twee gedachten: enerzijds bezuinigen, maar anderzijds investeren in de publieke omroep en journalistiek. Dat is moeilijk met elkaar te verenigingen."