Van student en wiskundeleraar ineens militair: hoe Torben en Andreas in Noorwegen de Europese gasvoorziening beschermen

Begin november heeft Noorwegen het leger in een hogere staat van paraatheid gebracht. Vanwege de Russische dreiging staan nu op allerlei belangrijke plekken in Noorwegen militairen. Zo ook Torben en Andreas: "Je moet altijd voorbereid zijn op een missie."

In het dagelijks leven zijn ze student en docent. Maar sinds een aantal weken staan Torben Tuv en Andreas Hammar beter bekend als soldaat Tuv en sergeant Hammar. "Als je me een jaar geleden had gevraagd of ik ooit ingezet zou worden in eigen land, hadden we je niet geloofd", vertelt Torben.

Onwerkelijk

Voor de masterstudent uit Bergen voelt het nogal onwerkelijk, vertelt hij. Ook Andreas, wiskundeleraar en vader van 4 jongens, had het een jaar geleden niet geloofd. "Maar je moet altijd voorbereid zijn op een missie", vertelt hij.

Torben beaamt dat. "Je weet dat je opgeroepen kan worden als Noorwegen je nodig heeft", vult hij aan. "Dus het speelt altijd een beetje in je achterhoofd."

Gas en olie bewaken

Dat ze nu opgeroepen worden komt door de activiteit van Russen in hun land. De afgelopen weken zijn er in Noorwegen zeker 7 Russen opgepakt omdat zij met drones op verboden plekken vlogen. Ook werd een Russische spion aan de universiteit van het Tromsø ontmaskerd en opgepakt.

Om die reden wordt het Noorse leger ingezet om belangrijke gas- en olie-infrastructuur te bewaken. Bijvoorbeeld in Kollsnes, een gasverwerkingsinstallatie zo'n drie kwartier buiten Bergen. Hier wordt zo'n 40 procent van al het gas dat Noorwegen exporteert verwerkt en via pijpleidingen naar Europa gepompt. Dat is zo'n 5 procent van de gehele gasbehoefte van de EU.

'Veilig gevoel'

Op die plek houden Torben en Andreas de wacht aan de poort. Heel veel hebben ze nog niet te doen gehad, vertellen ze. "Maar de lokale bevolking reageert erg positief op onze aanwezigheid. Het geeft hen een veilig gevoel."

Volgens de Noorse minister van Defensie, Bjørn Arild Gram, is de militaire aanwezigheid in Kollsnes absoluut nodig: "We zijn een nieuwe fase ingegaan", zegt hij.

'Gas aan Europa veiligstellen'

"We hebben gezien hoe Poetin energie als wapen gebruikt in conflicten, we hebben de explosies bij de Nord Stream pijpleidingen gezien en we krijgen regelmatig melding van ongeïdentificeerde drones op Noors grondgebied", zegt de minister.

"Het is dus van groot belang dat we onze levering van gas aan Europa veiligstellen. En daarom hebben we het niveau van paraatheid verder verhoogd."

Soldaten als signaal van paraatheid

Of Kollsnes echt hoog op het lijstje van de Russen staat is volgens Tor Ivar Strømmen twijfelachtig. Hij is marinecommandant en onderzoeker aan de militaire academie van de Noorse marine.

"De installatie in Kollsnes is een veel te ingewikkeld doel om aan te vallen. De soldaten daar hebben absoluut een afschrikwekkend effect, maar ze staan voornamelijk voor een ander doel: aan de Russen signaleren dat we paraat staan. Dat we alles in de gaten houden, en dat als ze iets proberen de kans groot is dat we ze op heterdaad betrappen."

Poging om aanslag te plegen

Toch is Strømmen ervan overtuigd dat er de komende maanden wel een poging gedaan zal worden om een aanslag te plegen, waarschijnlijk op een pijpleiding op zee. "De Russische machthebbers verkeren in een existentiële crisis, het gaat slecht op alle fronten. Dus zullen ze alles uit de kast halen om het tij te keren."

Als het zou lukken de Noorse gastoevoer naar Europa te stoppen, zal dat volgens Strømmen grote gevolgen hebben voor Europa. "Het zal leiden tot sociale onrust als mensen hun huizen niet kunnen verwarmen en economische ineenstortingen als er geen elektriciteit meer kan worden opgewekt. De roep om met Rusland te gaan onderhandelen zal toenemen. En zo kan Rusland alsnog een overwinning claimen."

Alle informatie online gezet

De Noorse traditie van verregaande openheid heeft de Russen veel kennis opgeleverd, zegt Strømmen. "Wij naïeve Noren hebben allerlei zeekaarten gewoon online gezet. Bovendien hebben er jarenlang allerlei Russische onderzoeksschepen en andere verdachte vaartuigen rondgedobberd boven strategische plekken. Ze weten alles wat ze moeten weten om een aanslag te plegen."

Toch is Strømmen niet alleen pessimistisch. Hij denkt dat de Noren absoluut in staat zullen zijn om zich te weren tegen een aanslag. "Honderd procent uit te sluiten is een aanslag niet, en het zal heel veel inzet kosten, maar we hebben de kans dat een dader op heterdaad betrapt wordt zeer hoog gemaakt. Hoe we dat precies gedaan hebben kan ik jammer genoeg niet vertellen, dat is geheime informatie."