Van een 6,3 naar een 3,5 gemiddeld: leerachterstanden op middelbare scholen dramatisch door corona

“Dramatisch, echt dramatisch”, noemt Pieter Roelofs, directeur van het Clusiuscollege Amsterdam de cijfers van de toetsweek. Hij vreest dat de achterstand die leerlingen hebben opgelopen niet meer op tijd kan worden ingehaald voor de eindexamens.

De coronacrisis en de lockdown voor de zomer hebben een grote impact gehad op de schoolprestaties van scholieren. Leerlingen van het Clusiuscollege, een vmbo-school met zo'n 350 leerlingen, hebben achterstanden bij vakken als wiskunde, Nederlands, scheikunde, natuurkunde. "Ik hoorde een docent die voor biologie dezelfde norm als andere jaren had aangehouden. Normaal scoren ze dan een 6,3 gemiddeld. Bij de toetsweek van vorige week was dat een 3,5."

Vrees voor de eindexamens

Ook bij de praktijkvakken zijn de achterstanden groot. "We zijn een groene school en hebben vakken als Plant en Dier, daarvoor geven we praktijklessen. Het zijn allemaal vakken waar leerlingen de vaardigheden thuis niet van kunnen oefenen. We kunnen eigenlijk niks met de cijfers die we nu aan leerlingen geven. Ze hebben de stof niet aangeboden gekregen, of zijn met hun hoofd met heel andere dingen bezig."

Roelofs vreest voor de eindexamens. Volgens hem is het onder de huidige omstandigheden onmogelijk om de achterstanden op tijd weg te werken. "We proberen zoveel mogelijk extra lessen en begeleiding te geven, maar het is dweilen met de kraan open."

Kwart meer leerlingen heeft ondersteuning nodig

Ook het welzijn van leerlingen heeft door corona een klap gekregen. Het zorgteam van de school krijgt steeds meer hulpvragen van scholieren die kampen met depressie, eenzaamheid en stress. "Normaal heeft 50 procent van de leerlingen extra ondersteuning nodig. Door corona komt er nog een kwart bovenop", vertelt Mariska de Haan, zorgcoördinator van het Clusiuscollege. "Je moet je voorstellen dat leerlingen met broers, zussen en ouders thuiszitten in een hele kleine ruimte. Dat levert gewoon heel veel stress op."

Volgens De Haan vrezen scholieren dat familieleden corona krijgen en zijn ze bang dat ze weer thuis komen te zitten, waardoor ze nog meer achterstanden krijgen op school. Of dat ze hun vrienden verliezen en geen sociale contacten meer hebben. Daardoor zitten ze meer op sociale media, waar weer problemen kunnen ontstaan door online pesten. De school heeft extra mankracht ingezet om deze grotere hulpvraag het hoofd te bieden. Zo zetten ze een dag extra in de week een begeleider passend onderwijs in.

'Sportdag of excursie? Dat doen we maar even niet'

Maar deze extra lessen en begeleiding kosten geld. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap maakte voor de zomer 244 miljoen euro beschikbaar om achterstanden in het onderwijs in te lopen. Begin oktober kwam daar nog 38 miljoen euro bij.

Het Clusiuscollege krijgt 50.000 euro uit dit potje, maar dat is niet genoeg. "Deze subsidie is leuk, maar daar red ik het bij lange na niet mee. Iedere klas krijgt drie extra lessen per week. Dat komt neer op anderhalve baan extra. We moeten daarom keuzes maken. De sportdag? Dan maar niet, dat kost geld. Ook excursies gaan niet door. Leuke dingen moeten we echt achterwege laten, want we hollen achter de achterstanden aan", vertelt Roelofs.

Examens aanpassen

Roelofs pleit voor een aanpassing van de eindexamens. "Omdat niet alle lesstof aan bod is gekomen, moet ook niet alle stof getoetst worden. Haal bepaalde onderwerpen uit de examens. Dan hoef je deze onderwerpen ook niet meer aan te bieden, waardoor we meer tijd overhouden om andere onderwerpen te behandelen die wel in het examen voorkomen."

Maar ook dat is niet zonder moeilijkheden, want de problemen verschillen per school. Er zijn scholen die ook na de zomer enkele weken dicht zijn geweest vanwege een corona-uitbraak. De leerlingen op deze scholen hebben nog meer achterstand opgelopen dan andere scholen, vreest Roelofs. "Dat betekent dat de niveaus per school enorm kunnen verschillen. Dus het ministerie moet heel snel bepalen welke onderwerpen uit de examens gehaald worden. Dan hoef je als school die thema's niet meer te behandelen en hou je meer tijd over voor andere onderwerpen die wel getoetst worden."