Stemacteurs willen vergoeding nu AI hun werk steeds meer overneemt: 'Voor boeren die moesten stoppen lag 12 miljard klaar'

Je hoort ze in films, reclames en games: stemacteurs. Maar steeds vaker luisteren we naar AI. In Hollywood zijn acteurs het zat. Zij leggen hun werk neer totdat ze beter beschermd worden tegen AI. Ook onder Nederlandse stemacteurs zijn de zorgen groot.

"Voor heel veel stemmen en vooral de wat minder begaafde stemmen gaat het een enorm bloedbad worden," voorspelt Jente Kater, stemacteur en oprichter van het bedrijf Voicebooking, over de opmars van kunstmatige intelligentie in zijn werkveld. Hij vreest dat stemacteurs werk gaan verliezen. "Mensen die voorheen redelijk konden leven van hun werk, komen ineens onder een bepaald bestaansniveau."

Verlies van werk

De zorgen zijn groot, bevestigt Caspar de Kiefte, belangenbehartiger en jurist van de Kunstenbond, de vakbond van de culturele en creatieve sector, op basis van onderzoek onder stemacteurs. "Daaruit blijkt dat 96 procent van de stemacteurs vreest dat AI tot verlies van werkgelegenheid leidt. Het is een vakgebied waarvan je ziet dat het heel kwetsbaar is. Je kunt vrij makkelijk een stem maken met AI."

Toch is er ook een ander geluid. "Je hebt veel meer vrijheid doordat je iets kan creëren wat er niet is," zegt Michiel Wesselink van Soundcircus Soundstudios. Met behulp van kunstmatige intelligentie maakte Wesselink een AI-stem voor tv- en radiocommercials van een bekende supermarkt. "Je kan datzelfde geluid Duits laten spreken, Frans, noem maar op. Dat willen bedrijven graag."

Geen bloedbad

Een bloedbad in de sector verwacht Wesselink niet. "Ik denk eerder dat verdienmodellen veranderen. Er worden ook weer nieuwe dingen mogelijk. Stel: iemand in Frankrijk vind jouw geluid prachtig. Dan biedt dat voor jou opeens een mogelijkheid om je stem daar te verkopen zonder dat je er iets voor hoeft te doen."

De Kunstenbond probeert ondertussen het gebruik van kunstmatige intelligentie te reguleren door in te zetten op juridische afspraken. "We voeren ook overleg met de geluidsstudio's over een soort van cao voor de stemacteurs. Het voordeel van een collectieve afspraak is dat het in een keer voor al dat type werk is geregeld."

In de wet aanpassen

Ook via de politiek probeert de Kunstenbond de druk op te voeren. "Wij zijn aan het kijken wat we via wettelijke veranderingen kunnen afdwingen. Dan gaat het over auteursrecht. Er is een voorstel voor een wetswijziging auteurscontractenrecht naar de Tweede Kamer gestuurd. Dat geeft haakjes om deze AI-problemen aan te kaarten."

De Kiefte vervolgt dat beroepsgroepen beter beschermd moeten worden tegen AI. "Toen de kolencentrales dicht moesten is er ook een kolenfonds opgericht voor de mensen die hun werk kwijtraakten. En voor de boeren die moesten stoppen lag er 12 miljard klaar", noemt hij als voorbeeld. Volgens hem moet de overheid daarom samen met de cultuursector kijken naar het inzetten van AI op een juiste manier.