Minister Barry Madlener wil de A27 toch verbreden. Ondanks dat er een goedkoper plan ligt dat honderden bomen spaart. Omwonenden, experts, de Provincie en de gemeente Utrecht zijn verontwaardigd. "De minister kan de boom in, en anders klimmen wij erin."
"Wat de minister nu wil is een totaal achterhaald plan dat een enorme berg geld kost", zegt voorzitter van Kerngroep Ring Utrecht Jos Kloppenborg over de verbreding. Hij strijdt al sinds 1982 voor het behoud van het natuurgebied. "We moeten perspectief bieden in plaats van een oud verhaal herkauwen ten koste van de natuur en de regio. Maar dit is een PVV-minister en zijn partij wil overal 140 rijden, dus misschien dat die op deze manier willen scoren."
'Of de minister de boom in, of wij'
Merel de Koning van actiegroep 'Amelisweerd Niet Geasfalteerd' staat vandaag al vroeg in het natuurgebied folders uit te delen, waarmee ze mensen informeert over de stand van zaken. "De Raad van State buigt zich op 19 november over dit belachelijke plan, waar bijna niemand op zit te wachten", vertelt ze.
"Daarom organiseren we op 16 november een manifestatiedag op het Domplein. Dan staan we op tegen de verbreding en zetten we natuurbehoud op 1. De minister kan de boom in met zijn wanbeleid en anders klimmen we zelf de bomen in om het bos te beschermen."
Wat is er aan de hand?
Even de laatste plannen rondom Amelisweerd op een rijtje. Minister van Infrastructuur en Waterstaat Barry Madlener wil het verkeer op de A27, A12 en A28 verbeteren door extra rijstroken aan te leggen en de snelweg anders in te delen. De provincie én gemeente Utrecht verzetten zich tegen de verbreding bij natuurgebied Amelisweerd.
De regio kreeg de kans om alternatieve plannen in te dienen. Maximaal 80 rijden, een rijstrook extra op het bestaande asfalt, slim verdelen van het verkeer over andere wegen en het aanmoedigen van gebruik van openbaar vervoer: het werd een goedkoper plan waar geen bomen voor gekapt hoeven te worden. Het plan werd onderschreven door een panel van drie hoogleraren van verschillende universiteiten.
Dus wat is het probleem?
Minister Barry Madlener is het er echter niet mee eens. In een reactie laat het ministerie weten: "Helaas is dit alternatief niet gelijkwaardig aan het Tracébesluit, onder meer omdat het niet verkeersveilig is en omdat het de bereikbaarheidsproblemen niet oplost zoals het Tracébesluit dat doet."
Daarom wil Madlener het eerdere plan doorzetten: minder bomen en meer asfalt in Amelisweerd. Maar, zo schrijft hij: "Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat realiseert zich dat Utrechters verknocht zijn aan Amelisweerd. In het Tracébesluit wordt dan wel een strook bomen gekapt, tegelijkertijd komt er meer natuur bij dan er verdwijnt." Madlener doelt op landschappelijke verbetering door een overkapping over de snelweg die dan begroeid wordt.
Is dat zo?
Hoogleraar Urban Mobility Futures Marco te Brömmelstroet begrijpt deze keuze niet. "Volgens mij was het alternatieve plan een vrij succesvol plan. Ik denk dat er met minder geld veel meer doelen worden bereikt." Het kabinet heeft voor de snelwegenvernieuwing 1,77 miljard euro gereserveerd. Dat is inclusief de renovatie van de Galecopperbrug in de A12, die nu wordt uitgevoerd.
"We hebben het hier niet alleen over doorstroming van het verkeer", vervolgt Te Brömmelstroet. "Natuurlijk moeten we het hebben over veiligheid, maar we moeten stikstof, geluidsoverlast en milieuvervuiling niet vergeten. En al die dingen zijn er bij gebaat om het tegenovergestelde te doen dan het verbreden van de snelweg."
Files blijven
Meer asfalt betekent namelijk niet minder files, legt de hoogleraar uit. "Dat is een hardnekkig misverstand. We denken al ruim veertig jaar dat ons fileprobleem kan worden opgelost door meer wegen. In de wetenschap zien we duidelijk dat meer asfalt betekent dat we meer afhankelijk worden van de auto. Zeker als je tegelijkertijd gaat bezuinigen op het openbaar vervoer. Elke procent meer asfalt leidt tot één procent meer verkeer en dus tot meer files."
Te Brömmelstroet zag dat er met het alternatieve plan van de gemeente en provincie 'eindelijk' het besef ontstond dat het probleem anders moest worden opgelost. "En vervolgens gooit de overheid dat gewoon weg. Terwijl het een plan is dat werd voorbereid door een gedeputeerde van de VVD."
'Minder kosten, minder risico's, meer snelheid'
Die gedeputeerde is André van Schie. Hoe kijkt hij hier tegenaan? "We hadden het wel fijn gevonden als elementen van ons plan ook terug zouden komen in de overwegingen van het ministerie", zegt Van Schie.
"Het alternatief biedt duidelijk een kans om de bomen te behouden en de bereikbaarheid te verbeteren. Wij denken dat dit kan tegen minder kosten, minder risico's, meer snelheid en met dezelfde bereikbaarheid. Maar uiteindelijk is het een politieke keuze die de minster en de Tweede Kamer moeten maken."
Draagvlak voor alternatief plan
De situatie doet denken aan de spreidingswet. Partijgenoot van Van Schie bij de VVD, Eric van der Burg, werkte lang aan deze wet, die door het nieuwe kabinet in de prullenbak werd gegooid. De discussie rond Amelisweerd is volgens Van Schie een vergelijkbaar 'splijtend thema'. "Iedereen heeft er een mening over en de waarheid ligt een beetje in het midden."
"Het mooie aan het alternatieve plan vond ik dat we het midden hebben geprobeerd te zoeken. We hebben geprobeerd om zowel automobilisten te bedienen als de natuur te behouden." Van Schie weet niet of het plan te snel van tafel is geveegd. "Maar het alternatieve plan kan wel op groot draagvlak rekenen in de regio, zowel bij gemeenten als de provincie." De gedeputeerde gaat naar eigen zeggen 'sowieso' in gesprek met de minister.
61 procent tegen verbreding
Het Kieskompas deed in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 onderzoek naar wat Nederlanders en Utrechters vinden van de verbreding en de kap van het bos.
Hieruit blijkt dat het merendeel van de Nederlanders (61 procent) vindt dat de A27 niet verbreed moet worden ten koste van het bos. 25 procent van de Nederlanders vindt dat de snelweg wél verbreed moet worden. 14 procent van de ondervraagden heeft geen mening of staat er neutraal tegenover.
In Utrecht is de weerstand tegen verbreding nog groter. Hier vindt 72 procent van de inwoners dat er geen snelwegverbreding moet komen ten koste van de bomen.
Bestuurlijk onbetrouwbare politiek
Naast de inhoudelijke worstelingen van de minister gaat er ook veel fout met het proces, constateert hoogleraar Te Brömmelstroet. "Lokale partijen en burgers zijn gevraagd om mee te denken. Die steken daar veel tijd, energie en moeite in. En die zet je nu buitenspel. Dat is bestuurlijk onbetrouwbare politiek."
Dat de minister toch hiervoor kiest, is moeilijk te verklaren, vindt de hoogleraar. "Er wordt op veel dossiers niet geluisterd naar wetenschappelijke kennis. Misschien willen politici zo politieke daadkracht laten zien, maar dat doen ze hier op het verkeerde schaakbord."
Meer energie voor acties
Actievoerder Kloppenborg wordt er in ieder geval nog niet moedeloos van. "Dit geeft alleen maar energie om me nog harder in te zetten voor het behoud van de natuur en voor een andere kijk op bereikbaarheid."
En in tegenstelling tot discussiepunten in het verleden, staan de gemeente en provincie nu aan dezelfde kant als Kloppenborg. "Dat denk ik in ieder geval wel, omdat ze ongelooflijk geschoffeerd zijn. Dat hele verhaal van luisteren naar de regio is blijkbaar gewoon onwaar."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.